Τέτη Νικολοπούλου: Πρεμιέρα για την παράσταση χορού «Ελεύθεροι» στο ΠΛΥΦΑ

Η παράσταση που υπογράφει η Τέτη Νικολοπούλου είναι το αποτέλεσμα πεντάμηνου εκπαιδευτικού και ερευνητικού εργαστηρίου με στόχο την εκπαίδευση χορευτών πάνω στις σωματοποιημένες τεχνικές, προκειμένου να κατανοήσουν τη σπουδαιότητα της σωματοποίησης στην ίδια την πράξη του χορού. Με  έμφαση στο Contact Improvisation και το Axis Syllabus, το εργαστήριο πραγματοποιήθηκε για δεύτερη συνεχή χρονιά εκπληρώνοντας  ένα προσωπικό όραμα της χορογράφου.

Η πρεμιέρα θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 8 Μαίου και θα ακολουθήσουν παραστάσεις στις 9, 15, 16, 22 & 23 Μαΐου 2023.

Συναντήσαμε την χορογράφο Τέτη Νικολοπούλου στις πρόβες της νέας παράστασης και μας μίλησε για τον χορό στην Ελλάδα.

Μιλήστε μας για τη νέα σας παράσταση;

Η παράσταση είναι μια ελεύθερη προσέγγιση της εμπειρίας του σύγχρονου χορού. Μέσα από την ίδια την πράξη του χορού, η ομάδα φέρνει στη σκηνή τη διαρκώς «μετακινούμενη» εμπειρία της κίνησης και ρίχνει μια «από μέσα προς τα έξω» ματιά στη παραστατικότητα των σωματοποιημένων πρακτικών.

Στην παράσταση φέρνουμε την προσέγγιση της σωματοποίησης επιδιώκοντας την απόλυτη παρουσία των χορευτών στη στιγμή και τη σύνδεση του κοινού με τη δράση ώστε να ανοίξουν  μικρές χαραμάδες ειλικρίνειας που θα μας επιτρέψουν να αντλήσουμε νόημα και ουσία από την ίδια την τέχνη.

H παράσταση αυτή είναι αποτέλεσμα ενός πεντάμηνου εργαστηρίου εκπαίδευσης χορευτών πάνω στις σωματοποιημένες πρακτικές και συγκεκριμένα στο contact improvisation και το «λεξικό χορού» Axis Syllabus. Είναι ένα εργαστήρι που γίνεται για δεύτερη συνεχή χρονιά εκπληρώνοντας ένα προσωπικό μου όραμα. Από αυτό αντλήσαμε το υλικό της παράστασης και σας δείχνουμε στιγμιότυπα στα οποία εμείς νιώσαμε ελεύθεροι, ευάλωτοι και δυναμικοί, ενώ παράλληλα μοιραστήκαμε, εμπιστευτήκαμε και «μετακινηθήκαμε» τόσο σωματικά όσο και ως προς τις αξίες μας.

Υπάρχει σύνδεση με τις προηγούμενες;

Πιστεύω πως ναι, καθώς κάθε παράσταση προκύπτει από την προηγούμενη, ίσως  μάλιστα να είναι και η συνέχεια της. Προσωπικά μιλώντας, το έργο μου μάλλον τελικά είναι ένα. Με άλλες προσεγγίσεις, αλλά εντέλει είναι ένα, και αφορά, κάθε φορά, το πώς μπορεί να βιωθεί ο χορός έτσι ώστε να έχει, όπως είπα και πριν, νόημα.

Από τι εμπνέεστε για τη δημιουργία κάθε παράστασης;

Εξαρτάται. Η έμπνευση είναι πάντα μια έκπληξη. Έρχεται εκεί που δεν την περιμένεις και νιώθεις ξαφνικά πώς αυτό μπορεί να γίνει παράσταση. Είναι σχετική και με αυτό που σε απασχολεί τη συγκεκριμένη περίοδο. Εγώ αυτή την εποχή είχα πάρα πολλά στο μυαλό μου και στη ζωή μου, μικρές και μεγάλες απώλειες, που ένιωθα ξεκάθαρα ότι ήμουν ευτυχισμένη μόνο τις ώρες που ήμουν στην αίθουσα του χορού και έκανα μάθημα ή χόρευα. Στη συνθήκη αυτή, η λέξη ελευθερία -με μια από τις ερμηνείες της, που σημαίνει να πηγαίνεις  εκεί που αγαπάς (παρά τό ἐλεύθειν ὅπου ἐρᾶ τίς)- βρήκε πραγματικά τη σημασία της.

Έχοντας, λοιπόν, δημιουργήσει αυτό το εργαστήρι για χορευτές μαζί με τον Τίμο Ζέχα, βίωνα πραγματικά μια ανάταση εαυτού και έβλεπα και τους χορευτές να βιώνουν το ίδιο. Κάθε μάθημα ήταν από μόνο του μια παράσταση. Αυτό ήθελα να το επικοινωνήσω με το κοινό.

Ήθελα να δείξω την παραστατικότητα αυτών των τεχνικών και να μιλήσω για το «άνοιγμα» που βιώνουμε, τη σύνδεση, το μοίρασμα, την εμπιστοσύνη, την αλληλοστήριξη. Αυτές οι ιδέες μαζί με τις αντιδράσεις των χορευτών ήταν έμπνευση για εμένα και νιώθω ότι είναι και ο δρόμος για να ανταπεξέλθουμε στην δύσκολη καθημερινότητα που βιώνουμε όλοι. Το σώμα και αυτά που μας προτείνει είναι ο μόνος δρόμος. Και αυτό θέλω να το φωνάξω δυνατά.

Πώς κρίνετε τον χορό στην Ελλάδα;

Παλεύει με τα θεριά… Είναι πολύ δύσκολο να είσαι χορευτής, και καλλιτέχνης γενικότερα μάλλον, σε μια χώρα που αντιμάχεται κάθε τι φυσικό, απλό και οικολογικό. Από τα δέντρα που ξεπατώνουμε γιατί βρωμίζουν τα πεζοδρόμια, από την υπερβολή που κάνουμε για να εξυπηρετήσουμε τους τουρίστες γεμίζοντας ξενοδοχεία όλη την πόλη και τραπεζοκαθίσματα όλο το κέντρο, από την έμφαση στην εξωτερική εμφάνιση και την αποκοπή από το φυσικό σώμα, από το υπερφυσικά διογκωμένο φαγητό, από την φιλελεύθερη αγορά που έχει κάνει τις δουλειές ρωμαϊκές γαλέρες, από το ότι δεν μπορείς να βγάλεις οικονομικά τον μήνα!

Όλα συνηγορούν να μη μπορείς να επιβιώσεις με αξιοπρέπεια, πόσο μάλλον να δουλέψεις με την τέχνη σου. Περισσότερο, δε, οι χορευτές, που είναι από τους πιο ευαίσθητους καλλιτέχνες καθώς το σώμα δεν αντέχει την κακουχία. Βέβαια, υπάρχουν πρόσωπα που δημιουργούν με αφοσίωση, κινούν τον χορό στη χώρα μας και τον ανεβάζουν επίπεδο αλλά δεν υπάρχουν ομάδες που να μπορούν να επιβιώσουν για μια ολόκληρη χρονιά, όπως π.χ. οι Batseva ή οι Rosas, που απασχολούν χορευτές για καιρό και έχουν δημιουργήσει θεσμούς.

Από τη στιγμή  που οι ομάδες χορού δεν υποστηρίζονται από Πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, φορείς κ.ά δεν μπορούν να επιβιώσουν.  Οι επιχορηγήσεις του ΥΠΠΟΑ είναι μια μικρή βοήθεια αλλά δεν φτάνει. Αν δεν δοθούν κίνητρα να υποστηρίζεται η τέχνη, είναι πολύ δύσκολο να κάνεις χορό.

Σας ενδιαφέρει η διεθνής καριέρα; Οι παραστάσεις σας ταξιδεύουν στο εξωτερικό;

Πέρυσι μπορέσαμε και ταξιδέψαμε με το έργο μου «Διαρκώς με ταράζεις» στο διεθνές Impro Dance Festival της Κωνσταντινούπολης. Το φεστιβάλ μας πλήρωσε όλο το ταξίδι, μας φιλοξένησε και χορέψαμε σε έναν καταπληκτικό χώρο, κάπως σαν την Τεχνόπολη στην Αθήνα, και ζήσαμε μια εκπληκτική εμπειρία.

Ήταν πολύ τιμητική η αποδοχή της παράστασης από ένα τέτοιο φεστιβάλ και νιώσαμε πραγματικά πολύ περήφανοι. Κατόπιν ταξίδεψα εγώ μόνο στην Χαλκιδική, με προσκάλεσαν να διδάξω contact improvisation στο φεστιβάλ Jam of arts και τον Σεπτέμβριο με προσκάλεσαν να διδάξω στο Bristol στην εκεί κοινότητα του contact improvisation. Στο Bristol επίσης χόρεψα και μια σόλο εκδοχή της παράστασης που ανέφερα πριν. Το 2019,  δίδαξα, επίσης καλεσμένη, στο διεθνές φεστιβάλ της πρακτικής στο Freiburg που είναι από τα μεγαλύτερα του κόσμου.

Πολύ θα ήθελα να κρατήσω μια συνέχεια σε όλο αυτό. Μακάρι και φέτος να προκριθεί το έργο μας  και να ταξιδέψει. Όσο για τα ελληνικά φεστιβάλ, φοβάμαι ότι η ελληνική κοινότητα δεν έχει ακόμα εμπιστευτεί την προσέγγιση που εμείς προτείνουμε. Ωστόσο, είχα και πρόταση από ελληνικό Πανεπιστήμιο να παρουσιάσουμε τη  δουλειά μας εκεί αλλά ακόμα δεν καταφέραμε να πάμε. Σιγά σιγά, τα τελευταία χρόνια,  φαίνεται να ανοίγει ο χώρος της σωματοποίησης και στον ελληνικό σύγχρονο χορό. Ελπίζουμε να μην είμαστε τελείως εξαντλημένοι όταν αρχίσουν και τα ελληνικά φεστιβάλ να μας προσκαλούν …

Ποιους χορευτές ή χορογράφους θαυμάζετε;

Είμαι παιδί της εποχής που η Pina Bausch ήταν το απόλυτο είδωλο. Όσο κι αν εκπαιδευόμασταν στον αυτοσχεδιασμό και την τεχνική του Merce Cunningham και της Trisha Brawn δεν μπορώ να μη συγκινηθώ με τις χορογραφίες της Bausch. Τώρα, ωστόσο, είμαι ξεκάθαρα με το post modern κίνημα και φυσικά θεωρώ ότι ο Steve Paxton δημιούργησε μια επανάσταση. Η προσέγγιση που προτείνει δεν υπάρχει!!!

Είναι η απόλυτη πρακτική. Να χορεύεις μαζί με τον άλλον είναι τρομερά πρωτοποριακό και σε βάζει στην τεχνική κυριολεκτικά από το παράθυρο. Αυτό, γιατί αναγκάζεσαι να συνδεθείς πρώτα με την δική σου παρουσία και αντιδράσεις για να μπορέσεις μετά να συνδεθείς με τον άλλον. Και όλη αυτή η σωματοποιημένη προσέγγιση που προτείνει το contact improvisation και η σύνδεση του με τις σωματοποιημένες πρακτικές έδωσε στην πρακτική μια διαχρονικότητα.

Παρά το γεγονός ότι ξεκίνησε το 1972, κάθε επόμενη εποχή την ενσωμάτωσε και την προσάρμοσε στις ανάγκες της. Και με τη σειρά της κάθε εποχή την προτείνει ως τρόπο ζωής καθώς η πρακτική είναι μια δημοκρατική προσέγγιση της ζωής. Όχι μόνο χρειάζεται να βρεις τη σύνδεση με τη δική σου λειτουργική κίνηση και ανατομία αλλά να συνδεθείς και με τους άλλους. Αναπτύσσεις όλες τις αισθήσεις και όλα τα επίπεδα του σώματος και του νου… Και επιπλέον, η επαφή με τους άλλους σε φέρνει σε ένα ισότιμο επίπεδο ανταλλαγής και συνύπαρξης. Και αυτά τα κοινωνικά της χαρακτηριστικά την κάνουν ξεχωριστή. Καταπληκτικό!

Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζει ένας χορευτής στη διάρκεια της καριέρας του;

Η δουλειά με το σώμα είναι πολύ δύσκολη και μόνο αν την προσεγγίσεις από την μεριά της σωματοποίησης και έχεις εργαλεία μπορείς να ανταπεξέλθεις στην πίεση της δουλειάς. Έχοντας βιώσει ένα τρομερό ατύχημα θα ήμουν καταδικασμένη όχι μόνο να μη χορεύω αλλά και να έχω δεκάδες περιορισμούς στην καθημερινότητά μου, αν δεν είχα αυτά τα εργαλεία, τα οποία πραγματικά με έσωσαν από βέβαιη καταστροφή. Η τεχνική του χορού δεν σημαίνει απαραίτητα και σωστή προσέγγιση. Και η εύρεση ιδιαίτερων ποιοτήτων και βαθύτερων νοημάτων στον χορό δεν είναι δεδομένη αν ο χορευτής δεν  δουλέψει προς αυτή την κατεύθυνση.

Οι σωματοποιημένες πρακτικές λοιπόν προτείνουν μια άλλη προσέγγιση. Πας στον χορό και στην τεχνική από άλλον δρόμο. Μέσα από τον διαλογισμό, την εξελικτική κίνηση, τη βιωματική ανατομία, την ενεργοποίηση του συνδετικού ιστού φάσια και άλλες τεχνικές μας, οι σωματοποιημένες πρακτικές μας φέρνουν στο εδώ και τώρα της κίνησης, μας κρατάνε ζωντανούς, ελεύθερους, διαφορετικούς. Οπότε και πάλι θα έρθουμε να μιλήσουμε για τη σωστή εκπαίδευση. Και θα καταλήξουμε ότι η ελευθερία έχει το σχήμα της καρδιάς.

Συντελεστές

Σύλληψη-Χορογραφία: Τέτη Νικολοπούλου

Διδασκαλία Axis Syllabus, μεθόδου Feldenkrais, Fascia training: Τίμος Ζέχας

Διδασκαλία Contact Improvisation: Tέτη Νικολοπούλου

Μουσική: Χρύσα Παπαδοπούλου- Merendez, Βαγγέλης Αλεξόπουλος

Ερμηνεύουν: Μαρία Φουντούλη, Ελένη Μουστάκα, Φένια Χατζηνάκου, Εβίτα Μάνου, Αγγελική Λούντζη, Pedro Penuela (Τίμος Ζέχας, Τέτη Νικολοπούλου)

Κοστούμια: H ομάδα

Φωτισμοί: Φαίδων Κωνσταντινίδης

Αφίσα/γραφιστικά: Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης                     

Βίντεο: Άγγελος Καλτσής

Παραγωγή: Ζωή Χατζιδάκη

Βοηθοί παραγωγής: Άγγελα Γλύτση, Αναστασία Μούζουλα

Πληροφορίες παράστασης

Δευτέρα και Τρίτη

8, 9, 15, 16, 22 & 23 Μαΐου 2023,

 ώρα 21.00

Θέατρο Πλύφα, Κορυτσάς 39, Αθήνα

Εισιτήρια 12 ευρώ και 7 ευρώ για σπουδαστές χορού, φοιτητές και ανέργους.

https://www.ticketservices.gr/event/elefteroi/