Ποιοι έδωσαν το «οκ» για την εξαγωγή του Predator – Τι έδειξε η έρευνα του ΥΠΕΞ

Νέες αποκαλύψεις έρχονται στο φως για την υπόθεση των υποκλοπών και για την εξαγωγή κατασκοπευτικών λογισμικών όπως το Predator από την Ελλάδα σε χώρες όπως το Σουδάν, τη Μαδαγασκάρη και την Ουκρανία.

Σύμφωνα με αποκαλυπτικό του inside story, η ελληνική κυβέρνηση «έχει κρύψει πολλά» όσον αφορά την αποστολή κατασκοπευτικών λογισμικών με εξαγωγείς τις εταιρείες Krikel και Intellexa.

Μάλιστα όπως αναφέρει το ρεπορτάζ έρευνα του υπουργείου Εξωτερικών που ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2022 για τις εξαγωγές κατασκοπευτικού λογισμικού σε τρίτες χώρες έχει ολοκληρωθεί ήδη από την αρχή του έτους, ενώ γίνεται λόγος και για «ψέματα» της κυβέρνησης στην Κομισιόν.

Ακόμα σύμφωνα με το ίδιο ρεπορτάζ αποκαλύπτονται ελλείψεις της εσωτερικής έρευνας του ΥΠΕΞ, αφού ο τότε υπεύθυνος για τις σχετικές αδειοδοτήσεις εξαγωγών, Γιάννης Σμυρλής, δεν εξετάστηκε, για άγνωστους λόγους.

Τέλος αναφέρεται η στενή συνεργασία ατόμων και εταιρειών που διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στο σκάνδαλο των παράνομων παρακολουθήσεων μέσω του κατασκοπευτικού λογισμικού Predator.

Οι βασικοί πρωταγωνιστές και η σύνδεσή τους

Όπως αναφέρει σε ρεπορτάζ το inside story οι βασικοί πρωταγωνιστές είναι δύο εταιρείες, η Intellexa, συμφερόντων Ταλ Ντίλιαν, ενός ισραηλινής καταγωγής επιχειρηματία και πρώην διοικητή επίλεκτης τεχνολογικής μονάδας του ισραηλινού στρατού που εμπορεύεται το Predator και η Krikel, συμφερόντων του επιχειρηματία, Γιάννη Λαβράνου. Ο τρίτος επιχειρηματίας που έχει βρεθεί στο προσκήνιο, είναι ο Φέλιξ Μπίτζιος, μέτοχος στην Intellexa με 35%, ο οποίος διατηρεί σχέσεις με τον Γιάννη Λαβράνο.

Όπως αναφέρει το inside stories, οι δύο αυτές εταιρείες αλλά και η κυβέρνηση συναντιούνται μέσω του έμπιστου συνεργάτη του πρωθυπουργού, Γιάννη Σμυρλή, πρώην Γενικού Γραμματέα Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας στο υπουργείο Εξωτερικών και νυν αναπληρωτή γενικού διευθυντή της Νέας Δημοκρατίας. 

Σύμφωνα με το συγκεκριμένο άρθρο το σημείο «συνάντησης» όλων είναι το υπουργείο Εξωτερικών και πιο συγκεκριμένα η διεύθυνση Β6, η οποία έχει εγκρίνει –με υπογραφή Σμυρλή– τις αιτήσεις των Intellexa και Krikel για την εξαγωγή προϊόντων κατασκοπευτικού λογισμικού, που υποβλήθηκαν από κοινή υπάλληλο του Γ.Λαβράνου και του Φ. Μπίτζιου.

Η υπάλληλος που ενώνει Krikel με Intellexa

Η Λ.Κ. σύμφωνα με το inside stories είναι μία από τους στενότερους συνεργάτες του Φέλιξ Μπίτζιου και όταν ο τελευταίος αποχώρησε από τον όμιλο Libra το καλοκαίρι του 2019, που εκτελούσε χρέη γραμματέα, τον ακολούθησε. Στη συνέχεια για περίπου έναν χρόνο βρέθηκε να εργάζεται στην κυπριακή εταιρεία Layth Capital VenturesLimited, συμφερόντων του Φέλιξ Μπίτζιου.

Ο όμιλος Libra έχει κινηθεί νομικά εναντίον του Μπίτζιου και συνεργατών του από το 2019 για ανεξάρτητα ζητήματα και η σχετική αγωγή εκκρεμεί προς εκδίκαση ενώπιων των δικαστηρίων της Κύπρου.

Ωστόσο, το 2021 εμφανίζεται ξαφνικά να εργάζεται στην Krikel, η οποία μισθώνει τα γραφεία της στο Μαρούσι από την Layth Capital Ventures, ενώ οι σχέσεις των δύο εταιρειών χρονολογούνται τουλάχιστον από τον Νοέμβριο του 2019.

Τον Δεκέμβριο του 2022 η εισαγγελική έρευνα για την υπόθεση των παρακολουθήσεων οδήγησε στο σπίτι της Λ.Κ., καθώς κατονομάσθηκε από τους υπαλλήλους του υπουργείου Εξωτερικών, στο πλαίσιο της εισαγγελικής έρευνας για τις παρακολουθήσεις.

Η Λ.Κ. φέρεται ως ο άνθρωπος που υπέγραψε κάποιες από τις αιτήσεις της εταιρείας Krikel, στην οποία εργαζόταν τουλάχιστον ως τον τον Δεκέμβριο του 2022 για την εξαγωγή «συστημάτων σχεδιασμένων για την εξαγωγή δεδομένων από κινητές συσκευές», όπως αναφέρεται στα σχετικά έγγραφα.

Η έρευνα του ΥΠΕΞ

Σύμφωνα με πληροφορίες του inside story, η έρευνα στο υπουργείο Εξωτερικών έχει ολοκληρωθεί από τις αρχές Ιανουαρίου του 2023 και έχει παραδοθεί στα χέρια του γενικού γραμματέα του ΥΠΕΞ, Θεοχάρη Λαλάκου.

Παρόλα αυτά ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, όπως και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Άκης Σκέρτσος, υποστήριζαν (στις 26 και 28 Απριλίου αντίστοιχα) ότι «η έρευνα συνεχίζεται». Τις ίδιες διαβεβαιώσεις έδωσε η ελληνική κυβέρνηση στον αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις, ο οποίος είχε ζητήσει διευκρινίσεις από την Ελλάδα για την εξαγωγή του Predator στο Σουδάν.

Ακόμα και αν θεωρηθεί ότι η έρευνα δεν έχει περαιωθεί, καθώς ο κ. Λαλάκος μπορεί, σύμφωνα με τον κανονισμό του ΥΠΕΞ, να την κρατήσει στα χέρια του επί τρίμηνο, αυτό παρήλθε στις αρχές Απριλίου (αν και σύμφωνα με κάποιες νομικές πηγές, το τρίμηνο αυτό είναι ενδεικτικό και όχι δεσμευτικό).

Αλλά ενώ ο κ. Δένδιας απέδωσε στον Γιάννη Σμυρλή την ευθύνη για τις εξαγωγές του λογισμικού, ο ίδιος φέρεται να μην εξετάσθηκε κατά την έρευνα του γενικού επιθεωρητή του υπουργείου.

Η απάντηση του Νίκου Δένδια

Ο Γ. Σμυρλής είναι το μοναδικό μη υπηρεσιακό πρόσωπο που εμπλέκεται στη διαδικασία των αδειοδοτήσεων. Μετά την αποχώρησή του από το υπουργείο στα τέλη Δεκεμβρίου 2022, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης τον τοποθέτησε στη θέση του αναπληρωτή Γενικού Διευθυντή της Νέας Δημοκρατίας.

Το inside story ρώτησε τον Νίκο Δένδια γιατί δήλωνε μέχρι και πολύ πρόσφατα ότι η ΕΔΕ είναι ακόμη σε εξέλιξη, ενώ αυτή έχει ολοκληρωθεί. «Η διοικητική-πειθαρχική διερεύνηση της συγκεκριμένης υπόθεσης, της οποίας η ΕΔΕ είναι ένα στάδιο, δεν έχει ολοκληρωθεί. Τόσο η ΕΔΕ όσο και η διερεύνηση της υπόθεσης είναι απόρρητες. Στόχος είναι η πλήρης διερεύνηση και η απόδοση ευθυνών, εφόσον διαπιστωθούν», απάντησε ο Νίκος Δένδιας.

Οι εξαγωγές του Predator με υπογραφή Σμυρλή

Ο κανονισμός 821/2021, με βάση τον οποίον γίνονται τέτοιες εξαγωγές από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρχισε να ισχύει στις 9 Σεπτεμβρίου του 2021. Ο ευρωπαϊκός κανονισμός για τις εξαγωγές προϊόντων διπλής χρήσης επιβάλλει συγκεκριμένες υποχρεώσεις στους εξαγωγείς και εισάγει ελέγχους προκειμένου να αποτρέψει τη χρήση τεχνολογιών κυβερνοεπιτήρησης για την παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Όσοι διεξήγαγαν την έρευνα έπρεπε να επικεντρωθούν σε πέντε εγκρίσεις εξαγωγών, που χορηγήθηκαν από τις 15 Νοεμβρίου 2021 ως τα τέλη Μαρτίου του 2022. Η πρώτη αφορά αίτηση της Intellexa για «σύστημα σχεδιασμένο για εξαγωγή δεδομένων από κινητές συσκευές και διαχείριση συλλογής δεδομένων». Τελικός παραλήπτης του συστήματος είναι η Εθνική Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης στη Μαδαγασκάρη.

Η επόμενη αίτηση της Intellexa γίνεται την ίδια μέρα, με τον ίδιο παραλήπτη και τελικό χρήστη και αφορά άλλο σύστημα που κάνει παρόμοια δουλειά («σύστημα WiFi εντοπισμού καιαναχαίτισης σχεδιασμένο για απόσπαση και ανάλυση δεδομένων κινητών συσκευών που χρησιμοποιούν WiFi»). Τις δύο αυτές εξαγωγές της Intellexa από Ελλάδα προς Μαδαγασκάρη, είχε παραδεχθεί ο εκπρόσωπος του υπουργείου των Εξωτερικών Αλέξανδρος Παπαιωάννου προς τους New York Times στις 8 Δεκεμβρίου 2022.

Λίγες ημέρες μετά το δημοσίευμα των NYT, ο Παύλος Πολάκης, δημοσίευσε στα social media τα σχετικά έγγραφα με την υπογραφή του Γιάννη Σμυρλή. Πηγή με γνώση του θέματος επιβεβαίωσε στο inside story τη γνησιότητα των εγγράφων.

Άδειες για εξαγωγές και από την Krikel

Άδειες όμως ζήτησε και έλαβε και η Krikel, με τελικό προορισμό το Σουδάν και την Ουκρανία. Στις 22 Φεβρουαρίου 2022 η εταιρεία Krikel, δια της Λ.Κ., κάνει αίτηση εξαγωγής στο Σουδάν ενός συστήματος σχεδιασμένου «για την εξαγωγή δεδομένων από κινητές συσκευές και διαχείριση συλλογής δεδομένων» και ενός συστήματος «WiFi εντοπισμού και αναχαίτισης σχεδιασμένου για απόσπαση και ανάλυση δεδομένων κινητών συσκευών που χρησιμοποιούν WiFi». Τελικός χρήστης είναι το υπουργείο Άμυνας του Σουδάν.

Δύο πηγές που πρόσκεινται στην κυβέρνηση αλλά δεν είχαν εξουσιοδοτηθεί να μιλήσουν και γι’ αυτό τοποθετήθηκαν ανώνυμα, είπαν ότι η εξαγωγή από την Ελλάδα προς το Σουδάν δεν υλοποιήθηκε, αν και η αίτηση είχε εγκριθεί αυθημερόν.

Η Intellexa ενημέρωσε αμέσως ότι θα αντικαθιστούσε την Krikel ως εξαγωγέας για τη συγκεκριμένη εξαγωγή.

Η Krikel εμφανίσθηκε στο ΥΠΕΞ ως εξαγωγέας και ενός ακόμη ίδιου συστήματος με τελικό χρήστη το υπουργείο Ψηφιακού Μετασχηματισμού της Ουκρανίας, με αίτηση της Λ.Κ. έναν μήνα μετά την έναρξη του ρωσοουκρανικού πολέμου, στις 24Μαρτίου 2022. Η εξαγωγή, αν και εγκρίθηκε στις 31 Μαρτίου 2022, δεν πραγματοποιήθηκε, καθώς οι Ουκρανοί για δικούς τους λόγους δεν πήραν το προϊόν.

Intellexa και Krikel  δεν απάντησαν στο inside story για το αν ολοκληρώθηκαν οι εξαγωγές, ενώ κάτι αντίστοιχο συνέβη και με τους επιχειρηματίες Γιάννη Λαβράνο και Φέλιξ Μπίτζιο, καθώς και τη Λ.Κ.

Πηγή που έχει καλή εικόνα των διαδικασιών αδειοδότησης εξαγωγών προϊόντων διπλής χρήσης ανέφερε στο inside story ότι αυτή η αρμοδιότητα άνηκε μέχρι και το 2019 στο υπουργείο Ανάπτυξης. Από εκεί αποσπάστηκαν εξάλλου οι δύο υπάλληλοι του ΥΠΕΞ που επιφορτίστηκαν με αυτήν την ευθύνη. «Τη «φόρεσαν» αυτήν την υπηρεσία στο ΥΠΕΞ και την πάτησε».

ΣΥΡΙΖΑ: «Υποχρεωμένος να απαντήσει στις αποκαλύψεις ο κ. Μητσοτάκης»

Ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με το δημοσίευμα την οποία ασκεί κριτική στον πρωθυπουργό, ο οποίος πλέον όπως αναφέρει «είναι πλέον υποχρεωμένος να απαντήσει» και τον κατηγορεί πως «κρύβεται πίσω από το απόρρητο της διερεύνησης με μόνο στόχο να εξαφανίσει τις δικές του βαρύτατες ευθύνες».

Αναλυτικά η ανκοίνωση

«Το σημερινό δημοσίευμα του Inside Story είναι αποκαλυπτικό για την επιχείρηση συγκάλυψης του σκανδάλου των υποκλοπών που έχει επεκταθεί από το Μέγαρο Μαξίμου και το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, μέχρι, πλέον, το υπουργείο Εξωτερικών.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το υπουργείο Εξωτερικών όχι μόνο είχε γνώση για το κατασκοπευτικό λογισμικό των εταιρειών Krikel και Intellexa, όχι μόνο παρείχε αδειοδότηση εξαγωγής του από τις συγκεκριμένες εταιρείες προς την Ουκρανία, καθώς και προς τα αυταρχικά καθεστώτα του Σουδάν και της Μαδαγασκάρης, αλλά επίσης, η σχετική έρευνα που ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2022 έχει ολοκληρωθεί και αποκρύπτεται.

Μάλιστα η κυβέρνηση, όπως αποκαλύπτει το Inside Story, έχει φτάσει στο σημείο να λέει ψέματα μέχρι και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι η έρευνα βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη, προκειμένου να αποφύγει περεταίρω ενέργειες από τα ευρωπαϊκά Όργανα, που δεν θα ελέγχει η ελληνική κυβέρνηση.

Στην έρευνα δε, δεν έχει κληθεί να καταθέσει το κεντρικό πρόσωπο του σκανδάλου μέσα στο υπουργείο Εξωτερικών, ο πρώην υπεύθυνος για τις συγκεκριμένες αδειοδοτήσεις εξαγωγών Γιάννης Σμυρλής, ο οποίος αργότερα επιβραβεύτηκε από τον Κυριάκο Μητσοτάκη και μεταπήδησε σε θέση – κλειδί των εκλογών στη Νέα Δημοκρατία.

Το σκάνδαλο των υποκλοπών και η επιχειρούμενη συγκάλυψή του, βγάζει τη χώρα μας εντελώς εκτός ευρωπαϊκού πλαισίου. Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη έχει καταστήσει ακόμα και τις υπηρεσίες του υπουργείου Εξωτερικών σε παραμάγαζο του παρακρατικού μηχανισμού των υποκλοπών που είχε ως βάση το ίδιο το Μέγαρο Μαξίμου.

Ο κ. Μητσοτάκης δεν μπορεί πλέον να κρύβεται πίσω από το απόρρητο της διερεύνησης μιας υπόθεσης, με μόνο στόχο να εξαφανίσει τις δικές του βαρύτατες ευθύνες.

Είναι υποχρεωμένος πια να απαντήσει στις σημερινές αποκαλύψεις και να πει την αλήθεια ως προς την έρευνα και τις αδειοδοτήσεις εξαγωγής κατασκοπευτικού λογισμικού από τον στενό του συνεργάτη κ. Σμυρλή».