Έχει γίνει πολύς λόγος για τη χρυσή εποχή της τηλεόρασης, κατά τη διάρκεια της οποίας οι πλατφόρμες streaming προσέφεραν στο κοινό μια αφθονία καλογραμμένων, υψηλής παραγωγής τηλεοπτικών εκπομπών, που συχνά αποκαλείται και ως «τηλεόραση κύρους».

Ενώ οι παλαιότερες τηλεοπτικές εκπομπές έτειναν να είναι τυποποιημένες κωμωδίες ή αστυνομικά δράματα, οι νεότερες εκπομπές μιμούνται περισσότερο τα σειριακά μυθιστορήματα του 19ου αιώνα, με cliff-hanger τρικ που ενθαρρύνουν τη συνεχόμενη παρακολούθηση (το λεγόμενο και binge-watching).

Αλλά δεν αποκομίζουν όλοι εξίσου τους καρπούς στη βιομηχανία. Αν και υπάρχουν σίγουρα περισσότερες θέσεις εργασίας για συγγραφή, οι ρόλοι αυτοί συχνά πληρώνονται λιγότερο και υποχρεώνουν τους συγγραφείς σε συμβόλαια μικρής διάρκειας.

Επιπλέον, η αδιάλλακτη και εντατική ζήτηση για περιεχόμενο, καθώς όλο και περισσότερες πλατφόρμες ανταγωνίζονται για συνδρομές, έχει παγιδεύσει τους συγγραφείς σε αυτό που πολλοί αποκαλούν ως «ψηφιακή φεουδαρχία».

Απόηχοι από τη μεσαιωνική Ευρώπη

Η φράση αυτή, «ψηφιακή φεουδαρχία», χρησιμοποιείται επειδή η σημερινή εκδοχή του καπιταλισμού καθρεφτίζει όλο και περισσότερο τη μετάβαση από τη φεουδαρχία στον καπιταλισμό στην Αγγλία του 16ου αιώνα.

Τον 16ο αιώνα, το αγγλικό κοινοβούλιο ψήφισε μια σειρά από νόμους, οι οποίοι καταργούσαν την κοινή γη και την όριζαν ως ιδιωτική περιουσία, την οποία η κυβέρνηση μπορούσε να ανακατανέμει στις ελίτ.

Αυτοί οι νόμοι έδιωξαν τους αγρότες, γνωστούς ως δουλοπάροικους, από τη γη όπου ζούσαν και εργάζονταν για γενεές. Πολλοί από αυτούς κατέληξαν στις πόλεις για να βρουν δουλειά. Η επακόλουθη υπερπροσφορά εργατών έριξε τους μισθούς και πολλοί πρώην δουλοπάροικοι δεν μπορούσαν να βρουν δουλειά ή στέγη, με αποτέλεσμα να γίνουν περιφερόμενοι παραβατικοί και αλήτες.

Με άλλα λόγια, οι δουλοπάροικοι έχασαν τη σταθερότητα της καθημερινής τους ζωής, καθώς ωθήθηκαν σε ένα νέο οικονομικό σύστημα.

Η επισφάλεια, το χρέος και η έλλειψη σταθερότητας είναι και πάλι τα κυρίαρχα θέματα στη σημερινή ψηφιακή οικονομία.

Η gig economy*, στην οποία οι άνθρωποι μπορούν να συνδυάζουν δύο ή τρεις δουλειές μερικής απασχόλησης για να τα βγάλουν πέρα, ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό. Αυτές οι θέσεις εργασίας συνήθως δεν προσφέρουν παροχές πλήρους απασχόλησης, βιώσιμους μισθούς ή εργασιακή ασφάλεια.

Οι δουλειές -είτε εργάζονται ως οδηγοί ταξί γνωστών εταιριών με κλήση από εφαρμογή στο κινητό, είτε παραδίδουν φαγητό πάλι γνωστών εταιριών με παραγγελία από εφαρμογή στο κινητό- είναι κομμάτι ψηφιακών πλατφορμών που ανήκουν σε ισχυρές εταιρείες, οι οποίες δίνουν στους εργαζομένους τους ένα ευτελές αντίτιμο για την εργασία τους.

(*Η gig economy είναι μια οικονομία που λειτουργεί με ευελιξία και περιλαμβάνει την ανταλλαγή εργασίας και πόρων μέσω ψηφιακών πλατφορμών που διευκολύνουν ενεργά την αντιστοίχιση αγοραστών και πωλητών. Στη gig economy, οι οργανισμοί προσλαμβάνουν ανεξάρτητους εργολάβους και ελεύθερους επαγγελματίες αντί για εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης).

Photo: Wikimedia Commons

Οι δουλοπάροικοι του Χόλιγουντ

Γιατί, λοιπόν, οι σεναριογράφοι της τηλεόρασης αισθάνονται το τσίμπημα της «ψηφιακής φεουδαρχίας», αφού αυτή είναι η χρυσή εποχή της τηλεόρασης;

Οι πλατφόρμες streaming όπως το Netflix, το Hulu και το HBO Max έφεραν τη χρυσή εποχή, που λέγαμε στην αρχή. Αλλά η αναζήτηση χρυσού έχει επιβραδυνθεί, καθώς ο αριθμός των τηλεοπτικών σειρών κύρους φαίνεται να έχει φτάσει σε σημείο κορεσμού.

Ξεκινώντας από τη δεκαετία του 2010, οι πλατφόρμες streaming άρχισαν να προσλαμβάνουν όλο και περισσότερους σεναριογράφους. Για να προσελκύσουν πελάτες, οι πλατφόρμες χρειάζονταν ποιοτικό περιεχόμενο – διαφορετικά, οι θεατές δεν θα συνέχιζαν να πληρώνουν το μηνιαίο κόστος της συνδρομής των 8 έως 15 δολαρίων.

Οι πλατφόρμες δεν μπορούσαν να προωθήσουν το περιεχόμενό τους όπως οι κωμωδίες του δικτύου, οπότε έπρεπε να αναπτύσσουν συνεχώς νέες ιδέες για εκπομπές. Μεγάλοι «στάβλοι δημιουργικών συγγραφέων» κατέληξαν να αποτελούν τον πυρήνα της στρατηγικής των στούντιο.

Ωστόσο, καθώς οι τηλεοπτικοί σεναριογράφοι συνέρρεαν στο Λος Άντζελες και τη Νέα Υόρκη, οι εταιρείες ψυχαγωγίας ακολούθησαν το εγχειρίδιο της gig economy, με τρόπους που λειτουργούσαν εις βάρος του βιοπορισμού των σεναριογράφων.

Τα συμβόλαια ήταν σύντομα και οι αμοιβές χαμηλότερες. Οι μορφές των σειρών  -περισσότερο μίνι σειρές παρά κωμωδίες που θα μπορούσαν να διαρκέσουν έως και μια δεκαετία- σπάνια εγγυώνται εργασία για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Επιπλέον, οι σειρές streaming τείνουν να έχουν λιγότερα επεισόδια ανά σεζόν, με μεγαλύτερα κενά μεταξύ των σεζόν, γνωστά ως «short order». Μια σεζόν οκτώ επεισοδίων μιας δημοφιλούς σειράς που έχει κενό δύο ετών μεταξύ των σεζόν, αφήνει τους τηλεοπτικούς συγγραφείς να ψάχνουν να βρουν τρόπους να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους μεταξύ των σεζόν.

Μετά ήρθε η COVID-19. Ενώ ο κόσμος ήταν κολλημένος στο σπίτι και παρακολουθούσε τηλεόραση, η παραγωγή έγινε δύσκολη. Υπήρξε μεγάλη καθυστέρηση λόγω των δυσκολιών στα γυρίσματα τηλεοπτικών εκπομπών σε στούντιο, ενώ παράλληλα έπρεπε να τηρούνταν οι υγειονομικοί κανονισμοί της COVID-19.

Αυτό δημιούργησε σημαντική επιβράδυνση στην τηλεοπτική παραγωγή. Στο αποκορύφωμα της πανδημίας, τα τηλεοπτικά στούντιο έκλεισαν για να περιορίσουν τον αριθμό των ανθρώπων που βρίσκονταν μέσα. Με την επιβράδυνση της παραγωγής, δεν υπήρχε ζήτηση για συγγραφείς. Ως αποτέλεσμα, πολλοί από τους τηλεοπτικούς σεναριογράφους που είχαν πρόσφατα μετακομίσει στο Λος Άντζελες και σε άλλες μεγάλες πόλεις με υψηλό κόστος ζωής αντιμετώπισαν δυσκολίες στην εύρεση εργασίας.

Photo: Wikimedia Commons

Βασικές απαιτήσεις

Οι σεναριογράφοι θέλουν να το διορθώσουν αυτό αυξάνοντας τον κατώτατο μισθό- θέλουν οι σεναριογράφοι για τις πλατφόρμες streaming να λαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα που λαμβάνουν οι σεναριογράφοι κινηματογραφικών ταινιών- και θέλουν να τερματιστεί η πρακτική των «μίνι δωματίων», όπου μικρές ομάδες σεναριογράφων επεξεργάζονται σενάρια, λαμβάνοντας μικρότερη αποζημίωση για μια σειρά που μπορεί να μην παραγγελθεί καν.

Ένα άλλο βασικό αίτημα είναι να περιοριστεί η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στην τηλεοπτική παραγωγή.

Οι συγγραφείς φοβούνται ότι τα στούντιο θα χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη για να προσλαμβάνουν εργαζόμενους, να επιλέγουν τις εκπομπές που θα παράγουν και, στη χειρότερη περίπτωση, να αντικαθιστούν τους συγγραφείς εντελώς. Είναι ενδιαφέρον ότι τα όρια της τεχνητής νοημοσύνης ήταν το μοναδικό σημείο διαφωνίας που τα στούντιο δεν ήταν πρόθυμα ούτε καν να συζητήσουν.

Θα είναι ενδιαφέρον, επίσης, να δούμε αν οι συγγραφείς θα μπορέσουν να ανακτήσουν μέρος της οικονομικής ασφάλειας που έχει εξαφανιστεί σε πολλούς κλάδους ή αν οι ευρύτερες οικονομικές δυνάμεις που έχουν τροφοδοτήσει την gig economy θα λειτουργήσουν υπέρ των στελεχών των στούντιο.

*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο theconversation.com

Headlines