Δελφικές Εορτές 1927: Ο θρίαμβος του Άγγελου και της Εύας Σικελιανού

Στις 9 και 10 Μαΐου 1927, κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου, διοργανώθηκαν στους Δελφούς από τον ποιητή Άγγελο Σικελιανό (1884-1951) και την αμερικανίδα σύζυγό του, Εύα Πάλμερ – Σικελιανού (1874-1952), οι πρώτες Δελφικές Εορτές (ακολούθησαν εκείνες του 1930).

Με το θεσμό της Δελφικής Αμφικτιονίας να λειτουργεί για εκείνους ως πηγή εμπνεύσεως, ο Σικελιανός και η Πάλμερ επιχείρησαν να εφαρμόσουν στην πράξη τη Δελφική Ιδέα, να δημιουργήσουν δηλαδή ένα νέο πνευματικό ομφαλό της Γης, όπου άνθρωποι του πνεύματος, των επιστημών και των τεχνών από όλη την οικουμένη θα συγκεντρώνονταν και θα εργάζονταν για την πνευματική και ψυχική συναδέλφωση των λαών.

Στη Δελφική Ιδέα, που οραματιζόταν ο διακεκριμένος ποιητής και φιλόσοφος, συμπυκνώνονταν οι πανάρχαιες αλλά και πάντα ζωντανές και επίκαιρες πανανθρώπινες αξίες του ελληνικού πολιτισμού: ελευθερία, ανθρωπιά, αδελφοσύνη, ειρήνη, ευνομία, κοσμοπολιτισμός.

Οι Δελφοί, ακμαίο θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο της αρχαιότητας, διαχρονικό σύμβολο ηθικής και έδρα της Δελφικής Αμφικτιονίας, ήταν για τους Σικελιανούς ο ιδεώδης τόπος για την αναβίωση των αιώνιων αξιών του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, που θα καθιστούσαν δυνατή την ένωση των λαών της υφηλίου σε ένα ανώτερο επίπεδο.

Η εφημερίδα «Ελεύθερον Βήμα», με καθημερινές αναφορές της, είχε φροντίσει για την όσο το δυνατόν καλύτερη παρουσίαση των πρώτων αυτών Δελφικών Εορτών, το Μάιο του 1927.

Εν πρώτοις, στο φύλλο που είχε κυκλοφορήσει την Τρίτη 10 Μαΐου 1927, στην 6η και τελευταία σελίδα της εφημερίδας, είχε φιλοξενηθεί μια πρώτη ανταπόκριση του απεσταλμένου της εφημερίδας, του δημοσιογράφου και θεατρικού κριτικού Μιχαήλ Ροδά (1884-1948).

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 10.5.1927, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Μεταξύ άλλων, ο Ροδάς έγραφε τα εξής για όσα είχαν λάβει χώρα στους Δελφούς την 9η Μαΐου:

Από πρωίας ολόκληρος ο δρόμος από Ιτέας μέχρι Δελφών προσέλαβεν εντελώς εξαιρετικήν όψιν και κίνησιν. Αφίκοντο οι υπουργοί κ.κ. Μιχαλακόπουλος και Παπαναστασίου, καθώς επίσης και αρκετοί ξένοι διά να παρακολουθήσουν τας δελφικάς εορτάς. Εν συνόλω υπολογίζεται ότι θα ήλθον εκ διαφόρων σημείων διά να παρακολουθήσουν τας δελφικάς εορτάς περί τους 1.200 επισκέπται.

Την πρωίαν εγένετο επίσκεψις εις τους αρχαιολογικούς τόπους, όπου ο κ. Δαίρπφελδ και ο κ. Φιλαδελφεύς εξήγησαν την σημασίαν των αρχαιολογικών τόπων και θησαυρών. […]

Από της 3ης απογευματινής ήρξατο η συγκέντρωσις του κόσμου εις το δελφικόν θέατρον και κατά τους κατωτέρους υπολογισμούς παρευρέθησαν 2.000 περίπου πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένων και των εντοπίων. Η παράστασις (σ.σ. «Προμηθεύς Δεσμώτης» του Αισχύλου) επερατώθη την 7 και 30′ και το τέλος αυτής το εκάλυψαν παρατεταμένα και επίμονα χειροκροτήματα.

[…]

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 10.5.1927, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Συνολικώς η παράστασις προξένησε βαθείαν συγκίνησιν λόγω του θαυμαστού αρχαίου περιβάλλοντος και οι θεαταί εγερθέντες εχειροκρότουν ενθουσιωδώς τον κ. Άγγελον Σικελιανόν και την κ. Εύαν Σικελιανού. Μετά το πέρας της παραστάσεως ο κ. Σικελιανός κατελθών εκ των κερκίδων εστάθη ανάμεσα της πλατείας του θεάτρου και ανέγνωσε λόγον.

Το τέλος του λόγου εκάλυψαν ζητωκραυγαί και παρατεταμένα χειροκροτήματα και γενικώς επί αρκετά λεπτά οι εκδηλώσεις προσέλαβον χαρακτήρα αποθεώσεως. Οι παρευρεθέντες ξένοι εξέφρασαν ζωηράν ικανοποίησιν και ειλικρινή ενθουσιασμόν διά την οργάνωσιν και εκτέλεσιν των δελφικών εορτών.

Την Τετάρτη 11 Μαΐου 1927 το «Ελεύθερον Βήμα» είχε στο πρωτοσέλιδό του δύο μεγάλες φωτογραφίες της παράστασης του «Προμηθέως Δεσμώτη» που είχε παιχτεί πριν από δύο ημέρες στο δελφικό θέατρο.

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 11.5.1927, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Στην τελευταία και πάλι σελίδα της εφημερίδας υπήρχε εκτενής ανταπόκριση του Μ. Ροδά για τις Δελφικές Εορτές, για τα γεγονότα και τις εκδηλώσεις της προτεραίας, 10ης Μαΐου.

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 11.5.1927, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Ο Ροδάς, ανάμεσα σε πολλά άλλα, σημείωνε τα ακόλουθα:

Από πρωίας ήνοιξε η έκθεσις των χειροτεχνημάτων προκαλέσασα έκτακτον συρροήν κόσμου. […] Την ενδεκάτην πρωινήν ο καθηγητής κ. Ρουσέλ της γαλλικής σχολής των Αθηνών ωμίλησε εις το δελφικόν θέατρον αναπτύξας θαυμασίως την σπουδαιότητα των δελφικών αρχαιοτήτων και τους αγώνας της γαλλικής αρχαιολογικής σχολής διά τας γενομένας ανασκαφάς προς ανακάλυψιν των αρχαιολογικών θησαυρών. Το απόγευμα ο κ. Σικελιανός συνηντήθη εις την οικίαν αυτού μετά των αντιπροσώπων του ελληνικού τύπου, τους οποίους ηυχαρίστησε θερμότατα διά την ηθικήν συνδρομήν προς επιτυχίαν των δελφικών εορτών […]. Ο κ. Σικελιανός εβεβαίωσε ότι θα αφιερώση ολόκληρον την ζωήν του προς εξακολούθησιν και συμπλήρωσιν του δελφικού ονείρου. 

[…]

Το απόγευμα εις το αρχαίον θέατρον, το οποίον ήτο κατάμεστον κόσμου, εξετελέσθη ο αγών αρχαίου πεντάθλου περιλαμβάνοντος δρόμον 200 μέτρων, ακόντιον με αγκύλας, τριπλούν με αλτήρας, ελληνικήν δισκοβολίαν και αρχαίαν ελευθέραν πάλην. Πρώτος ήλθεν ο Νικολαΐδης Κύπριος, δεύτερος ο Ψάθης ο Αθηναίος.

[…]

Ακολούθως εξετελέσθη ο πρώτος πολεμικός πυρρίχιος με ασπίδας και υπόκρουσιν μουσικής του κ. Ψάχου. Ο δεύτερος πυρρίχιος εξετελέσθη εις μνήμην του Αμερικανού ποιητού Κουκ, θανόντος προ τριετίας και ταφέντος εις τους Δελφούς. Η ομάς του δευτέρου πυρριχίου ενεφανίσθη με ολόκληρον αρχαίαν πανοπλίαν, ασπίδας, ξίφη και κράνη προκαλέσασα αληθή πανζουρλισμόν.

Το θέαμα των ασπιδοφόρων ήτο εξόχως συγκινητικόν. Επί ολόκληρα λεπτά ο κόσμος εχειροκρότει και εζητωκραύγαζε.

[…]

Αι δελφικαί εορταί επεσφραγίσθησαν την νύκτα με την εκτέλεσιν βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής υπό χορωδίας εις το αρχαίον θέατρον. Ολόκληρος ο αρχαίος χώρος εφωτίζετο με αναμμένας δάδας. Το θέαμα είχε μίαν συγκινητικήν ιερότητα.

[…]

Επηκολούθησεν ο ύμνος του Απόλλωνος εκτελεσθείς υπό μουσικής και χορωδίας και αι εορταί ετερματίσθησαν διά λαμπαδηδρομίας εντός του χώρου των αρχαιοτήτων και επί της ιεράς οδού. Τας δάδας εκράτουν οι αθληταί, ιστάμενοι επί των αρχαίων μαρμάρων, σχηματίζοντες διπλούς στοίχους, κάτωθεν των οποίων διήρχοντο οι προσκυνηταί του δελφικού μεγαλείου.

Μετά το πέρας της λαμπαδηδρομίας το ζεύγος Σικελιανού εγένετο αντικείμενον αποθεωτικών εκδηλώσεων.  

Τέλος, στα φύλλα του «Ελευθέρου Βήματος» που είχαν κυκλοφορήσει τις δύο επόμενες ημέρες, την Πέμπτη 12 και την Παρασκευή 13 Μαΐου 1927, υπήρχαν πολύ ενδιαφέροντα αφιερώματα στις άρτι τελεσθείσες Δελφικές Εορτές, με κείμενα του Μ. Ροδά, σκίτσα του Φωκίωνος (Φώκου) Δημητριάδη και φωτογραφικό υλικό.

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 12.5.1927, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 12.5.1927, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 12.5.1927, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 13.5.1927, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 13.5.1927, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 13.5.1927, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»