Κρίσιμη η ψήφος των νέων στο «ντέρμπι» Ερντογάν – Κιλιτσντάρογλου

Η μόνη εικόνα που έχουν από την Τουρκία είναι να αυτή στην οποία κυβερνά ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Και όμως τώρα είναι πολύ πιθανό η δική τους ψήφος να οδηγήσει στο τέλος της «εποχής Ερντογάν».

Ο λόγος για τα περίπου πέντε εκατομμύρια των Τούρκων που θα ψηφίσουν για πρώτη φορά και που λόγω της ηλικίας τους δεν έχουν αναμνήσεις από κάποιον άλλο ηγέτη.

Μεγάλο μέρος τους περιλαμβάνεται στην «αναποφάσιστη» ψήφο που παραμένει ιδιαίτερα μεγάλη στην Τουρκία, παρότι έχουμε πλησιάσει πολύ κοντά στην ώρα της κάλπης.

Μια οριακή μάχη

Ούτως ή άλλως οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η σύγκρουση θα είναι ιδιαίτερα έντονη. Οι τελικές εκτιμήσεις πριν ενεργοποιηθεί η απαγόρευση των δημοσκοπήσεων που ισχύει τις τελευταίες δέκα ημέρες πριν από τις εκλογές, δείχνουν, στην προεδρική κάλπη, ένα αμφίρροπο αποτέλεσμα.

Ο Κιλιτσντάρογλου διατηρεί ένα ελαφρό προβάδισμα, αλλά και ο Ερντογάν, που είναι πάντα ένας ακούραστος και ικανός πολιτικός στις προεκλογικές εκστρατείες, έχει καταφέρει να καλύψει ένα μέρος της διαφοράς.

Αυτή είναι μια διαφορετική εικόνα από αυτή των εκλογών του 2018 όταν προς το τέλος ο Ερντογάν κατάφερε να διευρύνει τη διαφορά από τον δεύτερον, τον Μουχαρέμ Ιντζέ.

Όμως, την ίδια στιγμή υπάρχουν αρκετές διαφορές σε σχέση με το 2018. Η κατάσταση της οικονομίας έχει επιδεινωθεί. Μπορεί ο πληθωρισμός να μη βρίσκεται στο πιο υψηλό σημείο στο οποίο έφτασε τον Οκτώβριο του 2022, όταν άγγιξε το 85,5%, όμως το 50% που περίπου κατέγραψε τον περασμένο Μάρτιο δεν παύει να είναι ένα ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό.

Ας μην ξεχνάμε ότι σε αυτό προστίθεται και η εμφάνιση υψηλότερων ποσοστών ανεργίας ιδίως στους νέους, αλλά και η διάχυτη αίσθηση ότι έχει ενταθεί σημαντικά η διαφθορά μέσα στην τουρκική κοινωνία.

Το αποτέλεσμα είναι να καταγράφονται συνολικά μεγάλα ποσοστά δυσαρέσκειας στη δημοσκοπήσεις, με ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά αρνητικών απαντήσεων στην ερώτηση εάν οι πολίτες είναι ικανοποιημένοι από τη ζωή τους και την κατάσταση της χώρας και τα ποσοστά όσων υποστηρίζουν ότι τα πράγματα πάνε σε λανθασμένη κατεύθυνση είναι σαφώς υψηλότερα από αυτά όσων υποστηρίζουν ότι τα πράγματα κινούνται στη σωστή κατεύθυνση.

Την ίδια στιγμή, η οικονομία δείχνει να είναι η μεγαλύτερη αιτία ανησυχίας των Τούρκων πολιτών, πολύ πιο μπροστά από ζητήματα όπως είναι η διαφθορά ή ακόμη και το θέμα των προσφύγων από τη Συρία, όπου το τελευταίο διάστημα υπάρχει μια υποχώρηση του αρχικού κλίματος αλληλεγγύης.

Και βέβαια οι πρόσφατοι σεισμοί παρότι υπήρξαν ένα πεδίο όπου ο Ερντογάν θέλησε να δείξει ότι μπορεί να έχει τα πράγματα υπό έλεγχο και να ηγηθεί της ανοικοδόμησης εντούτοις, αυτή τη στιγμή αποτέλεσαν έναν καταλύτη που οδηγεί σε σημαντική απώλεια εμπιστοσύνης και για τον ίδιο τον Ερντογάν και τη διακυβέρνησή του.

Ψηφοφόροι που ξέρουν τι δεν θέλουν, όχι απαραίτητα τι θέλουν

Η Τουρκία έχει ένα υψηλό ποσοστό αναποφάσιστων ψηφοφόρων, τουλάχιστον σε επίπεδο δημοσκοπήσεων. Μεγάλο μέρος αυτών των ψηφοφόρων είναι κατά βάση ψηφοφόροι δυσαρεστημένοι από τη διακυβέρνηση Ερντογάν, που όμως δεν έχει καταφέρει ακόμη  η αντιπολίτευση να τους πείσει ότι όντως έχει να προσφέρει μια εναλλακτική. Αλλά και η αντιπολίτευση έχει ορισμένα προβλήματα στο να συσπειρώσει τους ψηφοφόρους της.

Ειδικά στις προεδρικές αυτό έχει να κάνει και με την αποτυχία της ηγεσίας της αντιπολίτευσης να πείσει τον Μουχαρέμ Ιντζέ να αποσύρει τη «διασπαστική» υποψηφιότητά του, κάτι που στο τέλος μπορεί και σε δεύτερο γύρο στις προεδρικές εκλογές.

Ρόλο στην πολιτική αβεβαιότητα παίζει και ο συνδυασμός ανάμεσα στις προεδρικές και τις βουλευτικές εκλογές. Παρότι στις προεδρικές εκλογές φαίνεται να έχει αποσαφηνιστεί ένας ορισμένος συσχετισμός στις βουλευτικές τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Σε κάθε περίπτωση, εάν πρόκειται να υπάρξει δεύτερος γύρος, η αντιπολίτευση θέλει πάει σε αυτόν με έναν αέρα νίκης από τις βουλευτικές εκλογές.

Οι νέοι δείχνουν να προτιμούν την αντιπολίτευση

Σε αυτό το φόντο, οι νέοι ψηφοφόροι δείχνουν να είναι κατεξοχήν αυτοί που κυρίως δείχνουν να γυρνούν την πλάτη στον Ερντογάν.

Αυτό έχει να κάνει σίγουρα με τη μεγαλύτερη οικονομική ανασφάλεια που αντιμετωπίζει αυτή η ιδιαίτερα μαζική λόγω των δημογραφικών δυναμικών της Τουρκίας ηλικιακή κατηγορία, αλλά και με άλλες παραμέτρους.

Για παράδειγμα το γεγονός ότι η τουρκική κυβέρνηση κατά καιρούς έχει περιορίσει την πρόσβαση σε διάφορες ιστοσελίδες έχει προκαλέσει αρνητικά αισθήματα σε μια κοινωνική κατηγορία κατεξοχήν εξοικειωμένη με το ψηφιακό σύμπαν, κάτι που φάνηκε ιδιαίτερα όταν η κυβέρνηση περιόρισε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την επαύριον των πρόσφατων καταστροφικών σεισμών.

Αντίστοιχα κινήσεις όπως τα επάλληλα κύματα απολύσεων πανεπιστημιακών από την κυβέρνηση, ή οι ποινικές διώξεις εναντίον μουσικών συγκροτημάτων επίσης έχουν προκαλέσει αρνητική εικόνα μεταξύ των φοιτητών.

Ο ίδιος ο Ερντογάν έχει προσπαθήσει να επενδύσει στην εικόνα του ηγέτη που έφερε τη νέα τεχνολογία και πολλαπλασίασε τις διαθέσιμες θέσεις στα πανεπιστήμια, αλλά υπάρχει αίσθηση ότι πλέον έχει χάσει μέρος της ικανότητας να επικοινωνεί με τους νέους.

Βεβαίως, ούτε ο Κιλιτσντάρογλου, που αποπνέει το προφίλ του 74χρονου τέως δημοσίου λειτουργού, έχει μεγάλη διεισδυτικότητα στην νεολαία, ενώ και ο Ιντζέ που κάποια στιγμή φάνηκε να έχει ιδιαίτερη απήχηση στη νεολαία, τώρα βλέπει μια σχετική υποχώρηση της επιρροής του.

Πάντως οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ένα μεγάλο μέρος των νέων ψηφοφόρων θα πάνε να ψηφίσουν και αυτό σημαίνει ότι το γεγονός ότι δείχνουν να υποστηρίζουν την αντιπολίτευση σε συγκριτικά μεγαλύτερο βαθμό θα μπορούσε να είναι μία από τις καθοριστικές παραμέτρους για τη διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος.