Έχοντας μπει στην τελική ευθεία πια για τις κρίσιμες και πλέον αμφίρροπες εκλογές της ερχόμενης Κυριακής, η Τουρκία δείχνει να ισορροπεί σε τεντωμένο σχοινί.

Σε μια χώρα βουτηγμένη στα χρέη, με ασταθή οικονομία, όπου τα νοικοκυριά ρημάζονται από τον υψηλό πληθωρισμό και μεγάλο μέρος του πληθυσμού στα νότια μετρά ακόμη τις «πληγές» από τους φονικούς σεισμούς του Φεβρουαρίου, η πόλωση και ένας επικίνδυνα τοξικός διχασμός δείχνουν να εδραιώνονται.

Μέσα σε αυτό το κλίμα αβεβαιότητας και φόβου για την επόμενη ημέρα καλούνται στις κάλπες της 14ης Μαΐου πάνω από 64,1 εκατομμύρια ψηφοφόροι για να εκλέξουν νέο κοινοβούλιο και πρόεδρο.

Τα 13 εκατομμύρια είναι νέοι ψηφοφόροι. Εξ αυτών, τα 6 εκατομμύρια ψηφίζουν για πρώτη φορά.

Οι δημοσκοπήσεις αφήνουν όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά.

Ερώτημα παραμένει για παράδειγμα εάν η κυβερνητική «Λαϊκή Συμμαχία» υπό το ισλαμοσυντηρητικό AKP, το κόμμα του Ταγίπ Ερντογάν, θα καταφέρει ή όχι να εξασφαλίσει πλειοψηφία στη νέα Εθνοσυνέλευση.

Όμως το μείζον θέμα σε μια χώρα με προεδρικό σύστημα α λα… τούρκα, είναι εάν ο Τούρκος πρόεδρος θα καταφέρει να επανεκλεγεί, έστω με έναν δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, στις 28 Μαΐου.

Ή εάν αντίθετα θα επιβεβαιωθούν οι περισσότερες δημοσκοπήσεις, με μια ιστορική νίκη του προεδρικού υποψηφίου του βασικού -αν και ετερόκλητου- μπλοκ της αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Ενός Αλεβίτη κεμαλιστή.

Οι δημοσκοπικές διαφορές είναι συχνά στα όρια του στατιστικού λάθους.

Ως εκ τούτου, η μάχη δίνεται και για την τελευταία ψήφο.

Με διαφορετικές μεθόδους και τακτικές, τα δύο βασικά αντίπαλα στρατόπεδα -το κυβερνητικό και το εξακομματικό αντιπολιτευόμενο μπλοκ της “Συμμαχίας του Έθνους”- συσπειρώνουν την εκλογική βάση τους.

Ένα ζητούμενο είναι η συμμετοχή να είναι μαζική στις κάλπες (στις προηγούμενες εκλογές του 2018 είχε φτάσει στο 86,24%).

Ένα δεύτερο και ίσως ακόμη μεγαλύτερο διακύβευμα είναι η προσέλκυση των ψηφοφόρων που αμφιταλαντεύονται.

Διλήμματα-«γρίφοι»

Πρόκειται είτε για ανεξάρτητους ψηφοφόρους και μη κομματικοποιημένους νέους που ασκούν φέτος πρώτη φορά το εκλογικό τους δικαίωμα, είτε για εκλογείς που σήμερα δηλώνουν δυσαρεστημένοι από το κόμμα που συνήθιζαν να ψηφίζουν.

Παραμονές των εκλογών, υπολογίζονται κοντά στο 10% του εκλογικού σώματος, μαζί με όσους ανέφεραν μέχρι πρότινος ότι πιθανόν θα προτιμήσουν αποχή.

Ως εκ τούτου ο προσεταιρισμός τους θεωρείται καθοριστικός στη διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος.

Σύμφωνα με την Σεντά Ντεμιράλπ, αναπληρώτρια καθηγήτρια Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Ισίκ της Κωνσταντινούπολης, πρόκειται για μια διπλής ανάγνωσης διλληματική κατάσταση.

«Οι αναποφάσιστοι ψηφοφόροι της κυβερνητικής πλευράς θα πάνε στις κάλπες; Αν το κάνουν, θα ψηφίσουν το ΑΚΡ ή ένα από τα άλλα κόμματα της “Λαϊκής Συμμαχίας”;», εξηγεί στην τουρκική υπηρεσία της Deutsche Welle.

Αντίστοιχα «εκείνοι που είναι εναντίον της κυβέρνησης προσπαθούν να αποφασίσουν αν θα ψηφίσουν τους υποψηφίους της “Συμμαχίας του Έθνους” ή άλλους υποψηφίους της αντιπολίτευσης», επισημαίνει.

Εξ ου και στη δύσκολη εκλογική «εξίσωση» υπεισέρχονται έτεροι παράγοντες.

Ως προς τις βουλευτικές εκλογές, είναι η μικρότερη αντιπολιτευόμενη «Συμμαχία Εργασίας και Ελευθερίας», στην οποία συμμετέχει το υπό απηνή πολιτικό και νομικό διωγμό αριστερό-φιλοκουρδικό HDP, μέσω του Πράσινου Αριστερού Κόμματος.

Ως προς τις προεδρικές εκλογές, είναι οι προεδρικές υποψηφιότητες του «αντάρτη» των κεμαλιστών, Μουχαρέμ Ιντζέ και του εθνικιστή Σινάν Ογκάν.

Τα ποσοστά που θα αποσπάσουν ένθεν κακείθεν στον πρώτο γύρο θεωρούνται κομβικά στην εκλογή προέδρου, από τον πρώτο ή στο δεύτερο γύρο.

Κατά τον διευθυντή της έγκριτης εταιρείας δημοσκοπήσεων Türkiye Raporu, Τζαν Σέλτσουκι, τα στοιχεία Απριλίου έδειχναν ότι «οι αναποφάσιστοι μειώνονται», με ενίσχυση των ποσοστών του κεμαλικού CHP του Κιλιτσντάρογλου και του MHP του ακροδεξιού εταίρου του Ερντογάν, Ντεβλέτ Μπαχτσελί.

Οι δε «ψήφοι του Ιντζέ είναι σε επίπεδο που θα οδηγήσει τις προεδρικές εκλογές στον δεύτερο γύρο».

Αλληλένδετες κάλπες

Η επόμενη ημέρα παραμένει επικίνδυνα ασαφής, από πολλές απόψεις.

Σε περίπτωση για παράδειγμα που η εκλογή προέδρου κριθεί πράγματι στο δεύτερο γύρο, μένει να φανεί πώς θα κατανεμηθούν μεταξύ Ερντογάν και Κιλιτσντάρογλου οι ψήφοι που θα έχουν πάρει στον πρώτο γύρο ο Ιντζέ και ο Ογκάν.

Δημοσκόποι και αναλυτές εκτιμούν επίσης ότι το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την τελική έκβαση της προεδρικής κούρσας.

Θεωρητικά, το επικοινωνιακό πλεονέκτημα θα έχει η συμμαχία που θα εξασφαλίσει τις περισσότερες κοινοβουλευτικές έδρες.

Με το ερώτημα της πλειοψηφίας να παραμένει ωστόσο εκκρεμές, δεν αποκλείεται να υπάρξουν περαιτέρω επιπλοκές.

Σε αντίθεση δε με τις βουλευτικές, στις προεδρικές εκλογές η δυσαρέσκεια ή η αβεβαιότητα μπορεί να αποδειχθεί πιο… προσωποποιημένη.

Σύμφωνα με τον Χιλμί Ντασντεμίρ της εταιρείας δημοσκοπήσεων Optimar Research, οι τελευταίες έρευνες έδειξαν ότι περίπου το 45% των αναποφάσιστων ψηφοφόρων είναι συνδεδεμένοι με τον Ερντογάν και περίπου το 25% με τον Κιλιτσντάρογλου.

Όμως «σε μια εξαιρετικά πολωμένη χώρα» όπως η Τουρκία -επισημαίνει σε άρθρο του στην Haaretz o Σάιμον Γουόλντμαν, ειδικός αναλυτής και επισκέπτης λέκτορας στο τμήμα Μέσης Ανατολής στο Βασιλικό Κολέγιο του Λονδίνου- «είναι άλλο πράγμα οι δυσαρεστημένοι ψηφοφόροι του Ερντογάν και του ΑΚΡ να αρνούνται να ψηφίσουν, και άλλο πράγμα το να ψηφίσουν την αντιπολίτευση».

«Μέρος του υπολογισμού του κυμαινόμενου ψηφοφόρου», τονίζει, «θα είναι αν πρέπει να ψηφίσει για την αλλαγή και τον πιθανό κίνδυνο ή να προτιμήσει τη σταθερότητα και να ψηφίσει τον Ερντογάν».

Όπως πάντως επισημαίνει η Σεντά Ντεμιράλπ, στη «δεξαμενή» της αδιευκρίνιστης ψήφου ανήκουν «γενικά νέοι, σχετικά κοσμικοί με εθνικιστικές ανησυχίες».

«Δεν έχουν ισχυρές ιδεολογικές διαφοροποιήσεις», παρατηρεί, «ούτε επηρεάζονται από την πόλωση, όσο οι μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες».

Κοντολογίς, όλοι προδιαγράφονται ρευστά…

Headlines