Εκλογές στην Τουρκία: Τα εμπόδια που έχουν να ξεπεράσουν οι γυναίκες για την εκλογή τους – Πόσες μπορεί να εκλεγούν

Για τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στην Τουρκία αναφορικά με την εκλογή τους και τη συμμετοχή τους σε ηγετικές θέσεις των κομμάτων γράφει το Al Jazeera.

Το γνωστό Μέσο σημειώνει ότι αυτό συμβαίνει παρόλο που οι δημοσκοπήσεις στη γειτονική χώρα αποτυπώνουν ότι περισσότεροι πολίτες θέλουν τις γυναίκες να εμπλακούν στην πολιτική, ωστόσο η υποεκπροσώπησή τους συνεχίζεται.

Την εικόνα από τις μάχες που έχουν να δώσουν οι γυναίκες στην Τουρκία έχει συγκεντρώσει η ΜΚΟ Ben Secerim ή I Choose («Εγώ διαλέγω»).

Στο ρεπορτάζ σημειώνεται ότι αυτό που επικρατεί στα γραφεία της ΜΚΟ είναι η απογοήτευση.

Η συγκεκριμένη ΜΚΟ ιδρύθηκε πριν από δύο χρόνια για να ενισχύσει τη συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική, και συγκεκριμένα για να εντοπίζει τις κατάλληλες υποψήφιες για το κοινοβούλιο και να τις προτείνει στα πολιτικά κόμματα ως υποψήφιες που μπορούν να κερδίσουν ψήφους.

Νωρίτερα αυτό τον μήνα, η Ben Secerim παρουσίασε 20 γυναίκες που θα είναι υποψήφιες για τέσσερα κόμματα στις βουλευτικές εκλογές της 14ης Μαΐου. Ωστόσο, λόγω της φύσης της εκλογικής διαδικασίας – οι ψήφοι για τα κόμματα κατανέμονται στους υποψηφίους σύμφωνα με την κατάταξή τους στους καταλόγους των κομμάτων – μόνο τέσσερις έχουν πραγματικές ελπίδες να εισέλθουν στη Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση.

«Είναι πολύ απογοητευτικό για εμάς», δήλωσε η Νίλντεν Μπαγιαζίτ, πρόεδρος της Ben Secerim. «Υπάρχει ένας τοίχος για τις γυναίκες υποψήφιες ακόμη και στα πιο φιλελεύθερα κόμματα. Αυτό δείχνει ότι υπάρχουν ακόμη πολλά εμπόδια στις γυναίκες και δεν θέλουν να το αλλάξουν αυτό».

Η ευρύτερη εικόνα είναι εξίσου αποθαρρυντική για όσους επιδιώκουν μεγαλύτερη γυναικεία εκπροσώπηση σε μια χώρα όπου οι γυναίκες αποτελούν το 50,7% του εκλογικού σώματος και όπου το εθνικό δικαίωμα ψήφου των γυναικών θεσπίστηκε το 1934.

Από τους 600 υποψήφιους βουλευτές τους, το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει προτείνει 113 γυναίκες, ενώ το κύριο αντιπολιτευόμενο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) έχει επιλέξει 156 – αναλογίες 18,8 και 26%, αντίστοιχα. Το Εργατικό Κόμμα της Τουρκίας (TIP) κατεβάζει το υψηλότερο ποσοστό γυναικών υποψηφίων, 40,5%.

Η εξέταση του αριθμού των γυναικών που κατέχουν υψηλές θέσεις στις λίστες των κομμάτων προσφέρει μια ακόμη πιο ζοφερή προοπτική για τον ρόλο των γυναικών στην κυρίαρχη πολιτική. Το CHP έχει γυναίκες στην πρώτη θέση της λίστας του σε μόλις 11 από τις 87 εκλογικές περιφέρειες της Τουρκίας, ενώ το AKP σε τέσσερις.

Ένα διεθνές πρόβλημα

Η υποεκπροσώπηση των γυναικών στα εθνικά νομοθετικά σώματα δεν είναι μια κατάσταση που παρατηρείται μόνο στην Τουρκία, τονίζει το Al Jazeera. Σύμφωνα με τη Διακοινοβουλευτική Ένωση, οι γυναίκες αποτελούν το ήμισυ ή και περισσότερο των νομοθετών σε μόλις πέντε χώρες. Η Τουρκία βρίσκεται στην 132η θέση παγκοσμίως, με το 17,4% των βουλευτών που εξελέγησαν το 2018 να είναι γυναίκες.

Ορισμένοι έχουν επισημάνει τις πατριαρχικές κοινωνίες ως το κύριο εμπόδιο για τη συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική, αλλά τα στοιχεία στην Τουρκία δείχνουν ότι οι συμπεριφορές αυτές έχουν αμβλυνθεί σημαντικά.

Η σημαντική έρευνα της Ben Secerim

Σε έρευνα που διεξήχθη από την Ben Secerim και την εταιρεία δημοσκοπήσεων KONDA πέρυσι, το 62% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι οι γυναίκες πολιτικοί θα βοηθούσαν την Τουρκία να αναπτυχθεί και να γίνει μια καλύτερη κοινωνία. Ένας παρόμοιος αριθμός υποστήριξε την υποχρεωτική ποσόστωση των γυναικών στα πολιτικά κόμματα. Σχεδόν τα τρία τέταρτα δήλωσαν ότι θα υποστήριζαν την είσοδο μιας γυναίκας από την οικογένειά τους στην πολιτική.

«Το ζήτημα των γυναικών πολιτικών δεν είναι απλώς θέμα ίσης εκπροσώπησης – μια γυναίκα πολιτικός είναι απαραίτητη για μια δημοκρατική κοινωνία, για τη δικαιοσύνη, για την επίλυση του κλιματικού προβλήματος, για τον τερματισμό της διαφθοράς, για τον μετασχηματισμό των εκπαιδευτικών πολιτικών και για τη ρύθμιση των οικογενειακών πολιτικών», δήλωσε η Μπαγιαζίτ.

Οι Τουρκάλες βρίσκονται εδώ και καιρό στην πρώτη γραμμή της εκστρατείας για κοινωνικά θέματα. Κάθε Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου χιλιάδες άνθρωποι κατακλύζουν τους δρόμους για να ζητήσουν ισότητα και δικαιώματα.

Η αποχώρηση της Τουρκίας το 2021 από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την προστασία των γυναικών από τη βία αύξησε τους φόβους των ακτιβιστών πολιτών.

Μια κυβερνητική δήλωση εκείνη την εποχή ανέφερε: «Η απόφαση να αποσυρθεί από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι το κράτος της Δημοκρατίας της Τουρκίας ‘συμβιβάστηκε με την προστασία των γυναικών’. Παρόλο που η Τουρκική Δημοκρατία αποσύρεται από τη σύμβαση, δεν θα εγκαταλείψει ποτέ τον αγώνα κατά της ενδοοικογενειακής βίας».

Από τον ακτιβισμό στην πολιτική συμμετοχή

Ωστόσο, ο ακτιβισμός της κοινωνίας των πολιτών απέτυχε σε μεγάλο βαθμό να μεταφραστεί σε γυναικεία συμμετοχή στην πολιτική που ασκούν τα κόμματα, γράφει το Al Jazeera.

«Τα πολιτικά κόμματα είναι εντελώς ανδροκρατούμενες παιδικές χαρές», δήλωσε η Γκιουλσερέν Ονάντζ, ιδρύτρια της Ένωσης Ισότητας και Αλληλεγγύης SES. «Είναι πολύ δύσκολο για μια γυναίκα να δημιουργήσει χώρο για τον εαυτό της εδώ … Οι γυναίκες έχουν κυριαρχήσει στον τομέα της κοινωνικής αντιπολίτευσης με τον πιο έντονο τρόπο, αλλά αυτό δεν έχει αντικατοπτριστεί στην πολιτική για κάποιο λόγο».

Η δικηγόρος Σιμπέλ Πίσκιν είναι υποψήφια με το αντιπολιτευόμενο κόμμα «Καλό Κόμμα» στο Κιρκλαρέλι, μία από τις 20 τουρκικές επαρχίες που δεν είχε ποτέ γυναίκα στο κοινοβούλιο. Έχει τοποθετηθεί δεύτερη στη λίστα του κόμματος, γεγονός που είναι απίθανο να της εξασφαλίσει μια έδρα, παρά το γεγονός ότι έρευνες δείχνουν ότι είναι μια αξιοσέβαστη προσωπικότητα στη βορειοδυτική περιοχή.

«Δεν εξελέγη επειδή ήμουν στη δεύτερη θέση στις προηγούμενες εκλογές (σ.σ. του 2018) και είμαι και πάλι στη δεύτερη θέση», δήλωσε. «Φυσικά, υπάρχει απώλεια κινήτρων. Η κοινωνία είναι έτοιμη για γυναίκες πολιτικούς και πιστεύουν ότι η χώρα θα βρεθεί σε καλύτερη θέση με γυναίκες πολιτικούς».

Για την ιεραρχία των κομμάτων

Η Μπαγιαζίτ, πρώην πολιτικός του CHP, πιστεύει ότι η ανδροκρατούμενη ιεραρχία των περισσότερων πολιτικών κομμάτων αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για τις γυναίκες.

«Η κομματική δομή είναι τόσο τυπική και εξακολουθεί να ελέγχεται από άνδρες που μερικές φορές φαίνεται να θέλουν να προωθήσουν άλλους άνδρες», είπε. «Για παράδειγμα, ο δήμαρχος του CHP στο Κιρκλαρέλι προσπάθησε να μας εμποδίσει όταν προτείναμε μια πολύ γνωστή και ικανή γυναίκα».

Στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης, οι γυναίκες ήταν εξίσου ξεκάθαρες στις απόψεις τους σχετικά με την πολιτική κυριαρχία των ανδρών και τον τρόπο επίλυσης των σημερινών οικονομικών προβλημάτων της Τουρκίας.

«Στους άνδρες αρέσει να συμπεριφέρονται ως αυτοί που έχουν την εξουσία και νομίζουν ότι μπορούν να διευθύνουν τα πράγματα καλύτερα», δήλωσε η Αϊσέ Τζινάρ, καθώς πουλούσε λουλούδια μπροστά από την προβλήτα του Καντίκοϊ.

«Αλλά εμείς είμαστε αυτοί που ξέρουμε πραγματικά πώς λειτουργεί ο κόσμος και πώς να κάνουμε τα πράγματα. Χρειαζόμαστε μια γυναίκα ηγέτη για να μας βγάλει από το χάος στο οποίο βρισκόμαστε», δήλωσε.