Εκλογές στην Τουρκία: Χάνει την υποστήριξη των γυναικών ο Ερντογάν

Τέσσερις ημέρες πριν από τις εκλογές της 14ης Μαϊου, ο Ερντογάν φαίνεται να χάνει πολλούς ψήφους, τόσο από τους σεισμόπληκτους, όσο και από την νεολαία. Τώρα όμως χάνει και την γυναικεία ψήφο, η οποία τον βοήθησε να ανέλθει στην εξουσία. Και όλα αυτά λόγω ενός απροσδόκητου αντιπάλου.

Ο λόγος για την δημοφιλή σαπουνόπερα με τίτλο «Kızılcık Şerbeti» και την κεντρική της ηρωίδα, τη Νουρσέμα. Όλα έχουν να κάνουν με τον συγκεκριμένο χαρακτήρα και την μοίρα της που ωθεί τις τηλεθεάτριες να θέσουν ένα πολύ δύσκολο ερώτημα: Ποιον θα ψήφιζε εκείνη; Οι απαντήσεις δεν βοηθούν καθόλου τον Ερντογάν, ο οποίος επιδιώκει να παρατείνει την 20ετή κυριαρχία του στην επικείμενη ψηφοφορία.

Ο χαρακτήρας της Νουρσέμα

Σύμφωνα με το Politico, η Νουρσεμά είναι μια ισχυρή, έξυπνη και ευσεβής μουσουλμάνα στη σειρά. Πολλά εκατομμύρια Τούρκων γυναικών μπορούν εύκολα να ταυτιστούν μαζί της. Άναυδοι έμειναν οι τηλεθεατές από μια βίαιη ανατροπή της πλοκής στην οποία παντρεύεται με έναν βίαιο σύζυγο από τη συντηρητική οικογένειά της. Εκείνος επιχειρεί να τη βιάσει και στη συνέχεια την σπρώχνει από ένα παράθυρο όταν εκείνη αντιστέκεται, σχεδόν σκοτώνοντάς την.

Στις αρχές Απριλίου, η εποπτική αρχή της Τουρκίας για τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αντέδρασε σκληρά στην οδυνηρή ιστορία, επιβάλλοντας πρόστιμο στους δημιουργούς της σειράς και επιβάλλοντας προσωρινή απαγόρευση του δράματος, η οποία ανακλήθηκε στο τέλος του μήνα. Η επίσημη εκδοχή ήταν ότι οι αρχές έπρεπε να παρέμβουν για να αποτρέψουν την απεικόνιση της βίας κατά των γυναικών, αλλά πολλοί παρατηρητές λένε ότι η κυβέρνηση ενοχλήθηκε από την κριτική απεικόνιση μιας θρησκευτικής οικογένειας, στην οποία οι γυναίκες έχουν ελάχιστη φωνή.

Πώς ο Ερντογάν κέρδισε την ψήφο των γυναικών

Η υποστήριξη των θρησκευτικά συντηρητικών γυναικών ήταν ζωτικής σημασίας για την άνοδό του Ερντογάν στην εξουσία. Για πολλές, ήταν μια απελευθερωτική φιγούρα, επειδή οι επιλογές της ζωής τους είχαν προηγουμένως περιοριστεί από κοσμικές κυβερνήσεις που τις απέκλειαν από τα σχολεία, τα πανεπιστήμια, τους δημόσιους και εργασιακούς χώρους αν φορούσαν μαντίλα. Θεωρητικά, πολλοί πιστεύουν ότι θα έπρεπε να μπορεί να υπολογίζει στην ψήφο της Nursema.

Αλλά δεν είναι τόσο απλό, και τα θέματα που θίγονται στο δράμα τέμνουν μερικά από τα πιο φλέγοντα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα της χώρας. Ορισμένες από τις ίδιες γυναίκες που βοήθησαν να προωθηθεί ο Ερντογάν στην εξουσία έχουν τώρα αμφιβολίες – για θέματα που κυμαίνονται από την κακοδιαχείριση της οικονομίας μέχρι τα δικαιώματα των γυναικών.

Η συζυγική βία είναι ένα ιδιαίτερα ωμό ζήτημα. Το πρόβλημα για τον Ερντογάν πολιτικά είναι ότι εγκαταλείφθηκε από πρώην συμμάχους και αναγκάστηκε να προχωρήσει σε συνασπισμό με όλο και πιο ακραίους ισλαμιστές εταίρους για αυτές τις εκλογές, γεγονός που εγείρει φόβους ότι η Άγκυρα θα μπορούσε να ανατρέψει την προστασία κατά της ενδοοικογενειακής βίας. Εδώ είναι που η Nursema γίνεται έντονα πολιτική. Η σειρά έχει γίνει θέμα πάνελ, συζητήσεων και άρθρων και μάλιστα αποτέλεσε την έμπνευση για ένα πανό με σύνθημα για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου.

Χάνει το ένα τρίτο της γυναικείας ψήφου

Η Aysel (η οποία ζήτησε να παραμείνει ανώνυμο το επώνυμό της) είναι δηλωμένη θαυμάστρια της Nursema. Εργάζεται ως φροντιστής σε μια οικογένεια στην Κωνσταντινούπολη και λέει ότι υποστήριξε το κυβερνών κόμμα ΑΚ του Ερντογάν από την αρχή.

Δεν θα ψηφίσει, ωστόσο, αυτόν ή το κόμμα του αυτή τη φορά.

Οι πρωταρχικοί λόγοι απογοήτευσης της Aysel είναι κυρίως οικονομικοί και σχετίζονται κυρίως με την εχθρότητά της προς την κουλτούρα των πελατειακών σχέσεων στην Τουρκία. Οι τέσσερις ενήλικοι γιοι της έχουν καλή πανεπιστημιακή εκπαίδευση, αλλά δυσκολεύονται πολύ να προχωρήσουν στην καριέρα τους. «Όπου κι αν κάνουν αίτηση, τους ρωτούν: «Έχετε κάποιον από μέσα;» λέει, αναφερόμενη στα δίκτυα νεποτισμού που συχνά βοηθούν ανθρώπους με επαφές στα κατάλληλα μέρη να πάρουν δουλειά και να κερδίσουν προαγωγές.

Το Ίδρυμα Σοσιαλδημοκρατίας, μια τουρκική ΜΚΟ, διαπίστωσε ότι πάνω από το ένα τρίτο των γυναικών υποστηρικτών μπορεί να απομακρυνθούν από το ΑΚΡ σε αυτές τις εκλογές. Η υποστήριξη προς το ΑΚΡ μεταξύ των Τούρκων γυναικών το 2018 ξεπερνούσε το 38%, αλλά θα μπορούσε να πέσει αυτή τη φορά σε λιγότερο από 27%, σύμφωνα με τα ευρήματά του.

Συμβιβαστικός συνασπισμός

Παρόλα αυτά, ο Ερντογάν θα μπορούσε επίσης να αποδειχθεί σημαντικός παράγοντας για αυτές τις γυναίκες ώστε να ψηφίσουν το κόμμα ΑΚ για μια τελευταία φορά. Η Sönmez δήλωσε ότι χάρη στον Ερντογάν, οι συντηρητικές γυναίκες έχουν αποκτήσει ένα καθεστώς που δεν θέλουν να χάσουν και αυτό μπορεί να τους εμπνεύσει ένα αίσθημα αφοσίωσης.

Τα πράγματα είναι πιο πιθανό να πάρουν διαφορετική πορεία για τις νεαρές γυναίκες που είναι καχύποπτες για τη συμμαχία του Ερντογάν με το ισλαμιστικό Κόμμα Νέας Ευημερίας και το κουρδικό ισλαμιστικό HÜDA-PAR, προέκταση μιας βίαιης ομάδας γνωστής ως κουρδική Hizbullah, γνωστή για εγκληματικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων βασανιστηρίων και δολοφονιών.

Το Νέο Κόμμα Ευημερίας εμφανίζει τα ονόματα και τις φωτογραφίες των ανδρών υποψηφίων στο προεκλογικό του λεωφορείο – αλλά μια γυναίκα υποψήφια εμφανίζεται μόνο ως σκούρα σιλουέτα. Τα δύο αυτά κόμματα επιδιώκουν να φέρουν έναν πιο ισλαμικό τρόπο ζωής στην Τουρκία, να ποινικοποιήσουν τη μοιχεία, να απαλλαγούν από τους νόμους που τιμωρούν τη βία κατά των γυναικών και να αλλάξουν τους νόμους του αστικού κώδικα που διέπουν την ηλικία γάμου για τα νεαρά κορίτσια.

«Οι γυναίκες πρέπει να είναι δυνατές σαν την Nursema»

Η συζήτηση αυτή έφτασε και στις γυναίκες πολιτικούς εντός του κόμματος ΑΚΡ. Η Özlem Zengin, αναπληρώτρια πρόεδρος της ομάδας του Κόμματος ΑΚ στο κοινοβούλιο, έχει στοχοποιηθεί και απειληθεί επειδή υπερασπίστηκε το νόμο που προστατεύει τις γυναίκες και αποτρέπει τη βία κατά των γυναικών.

Η Zengin δήλωσε ότι ο νόμος αποτελούσε κόκκινη γραμμή όταν το Κόμμα Νέας Ευημερίας ζήτησε την ακύρωσή του κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με τον Ερντογάν. «Χρειαζόμαστε περίπου 29 εκατομμύρια ψήφους για να εκλεγεί ο αξιότιμος πρόεδρός μας στις επερχόμενες εκλογές. Τουλάχιστον 10 εκατομμύρια από αυτούς είναι γυναίκες. Σε ένα τόσο σημαντικό θέμα, υπάρχει κάποιο άλλο θέμα που να απασχολεί τόσο πολύ τις γυναίκες; Είμαστε τόσο μόνες», δήλωσε η Ζενγκίν.

Ο Ερντογάν αποχώρησε από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης που προλαμβάνει και καταπολεμά τη βία κατά των γυναικών τον Ιούλιο του 2021 με το επιχείρημα ότι διευκολύνει την ομοφυλοφιλία και υπονομεύει τις οικογενειακές αξίες. Σύμφωνα με την πλατφόρμα «Θα σταματήσουμε τις γυναικοκτονίες» της Τουρκίας, μόνο τον Απρίλιο 21 γυναίκες δολοφονήθηκαν από άνδρες και 23 βρέθηκαν νεκρές υπό ύποπτες συνθήκες.

Η Aysel, η φροντιστής, δήλωσε ότι η σειρά έχει πολλά κρυφά μηνύματα και αυτό ενοχλεί ορισμένες συντηρητικές οικογένειες. «Αυτοί οι άνθρωποι βλέπουν τη γυναικεία ελευθερία ως αυθάδεια. Όμως μια γυναίκα πρέπει να στέκεται στα δικά της πόδια. Οι γυναίκες πρέπει να είναι δυνατές όπως η Nursema. Λατρεύω τις δυνατές γυναίκες της σειράς. Πολλές γυναίκες το κάνουν».