Αγγελος εξάγγελος

Μνήμη Αγγελου Τερζάκη

«Αγγελος εξάγγελος / μας ήρθε από μακριά / γερμένος πάνω σ’ ένα δεκανίκι / δεν ήξερε καθόλου / μα καθόλου να μιλά / και είχε γλώσσα μόνο για να γλείφει. / Τα νέα που μας έφερε ήταν όλα μια ψευτιά / μ’ ακούγονταν ευχάριστα στ’ αφτί μας / γιατί έμοιαζε μ’ αλήθεια η κάθε του ψευτιά / και ακούγοντάς τον / ησύχαζε η ψυχή μας», έχει γράψει μ’ έναν εύγλωττο «συνωμοτικά» τρόπο, πριν από πολλά χρόνια, ο Διονύσης Σαββόπουλος.

Και θα κυριολεκτούσε κανείς αν βεβαίωνε πως παρόλο που οι στίχοι αυτοί στριφογυρνάνε συνεχώς και όχι κατά διαστήματα στο μυαλό μας, εντείνεται η σημασία τους στις προεκλογικές περιόδους. Τι να πρωτοσκεφτεί, τι να πρωτογράψει και τι να πρωτοσχολιάσει κανείς μέσα σ’ αυτό το ζοφερό κλίμα, όπως το βιώνουμε πολύ πριν κηρυχτεί επίσημα η προεκλογική περίοδος;

Με χαρακτηριστικούς άξονες δύο κυρίως παραμέτρους που ουδείς αισθάνεται την ανάγκη να τις φέρνει διαρκώς επί τάπητος μήπως και κατορθώσουμε τελικά να συνεννοηθούμε: τα όσα λένε, όλα ανεξαιρέτως τα πολιτικά πρόσωπα, στις τηλεοπτικές συναθροίσεις (να μας λείπει, παρακαλώ, η λέξη πάνελ) άλλοτε με περισσότερη και άλλοτε με λιγότερη ευπρέπεια, ή μάλλον άλλοτε με περισσότερη ή λιγότερη προκλητικότητα και θρασύτητα, ως απαύγασμα ενός ανεξίθρησκου και διαφωτιστικού διαλόγου, ενώ πρόκειται για μονολόγους που δεν συναντιούνται σε κανένα απολύτως σημείο μεταξύ τους.

Με δεύτερη παράμετρο μια σαρωτική ομιλητική ευφράδεια που όμως αναλυόμενη στην ουσία της ισοδυναμεί με μια βαθιά αλαλία. Αν τα πολιτικά αυτά πρόσωπα είχαν παραμείνει άφωνα κατά τη διάρκεια της τηλεοπτικής τους διαμάχης, αισθάνεσαι πως θα είχαμε πολύ περισσότερα να θυμόμαστε σε σχέση με όσα μπορούμε να ανακαλέσουμε λίγο μάλιστα μετά το άκουσμά τους.

Οταν βέβαια έχουν ακουστεί αφού συνήθως μιλάνε οι δυο τους και οι τρεις τους και οι τέσσερίς τους ταυτόχρονα θυμίζοντας επιπλέον ο ένας στον άλλον πόσο σεβαστικός υπήρξε απέναντί του ενώ μιλούσε, κάτι που ουδέποτε συνέβη. Σαν ο καθένας που μιλάει να μην έχει απέναντί του ζωντανούς ανθρώπους που μπορεί όχι μόνο να ακούνε μα και να σκέφτονται, αλλά μόνο το πρόσωπο του αρχηγού του που, αν και απών, κυριαρχεί στην ατμόσφαιρα σε τέτοιο μάλιστα βαθμό ώστε να υποχρεώνεται να λέει όσα θα έλεγε ο ίδιος ο αρχηγός αν συμμετείχε στη συζήτηση. Περίπου σαν ένα είδος εξετάσεων ώστε οι απαντήσεις στις ερωτήσεις που γίνονται να μην έχουν κανέναν άλλον αποδέκτη παρά τα αφτιά του αρχηγού.

Νοσταλγεί κανείς λιγότερο φωτεινές και εξωστρεφείς εποχές όπου όμως ένας πραγματικός, ουσιαστικός λόγος μπορούσε να διατηρεί τη βαρύτητά του, ή οι πολιτικοί αρχηγοί όσο και αν επιφυλάσσονταν ο ένας στις θέσεις του άλλου, δεν κωλύονταν να εκφράζουν την εκτίμησή τους για το φυσικό πρόσωπο του αντιπάλου τους.

Φτάνει να θυμηθούμε τη φράση του Αγγελου Τερζάκη πως «ο καθένας που παραχωρείται ανερώτητα σε έναν πολιτικό σχηματισμό είναι σαν να του δίνει προκαταβολικά συγχωροχάρτι για όσα μεμπτά ενδεχομένως πρόκειται να κάνει», ή τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο για όσα είχε ομολογήσει δημόσια για τον Ηλία Ηλιού. Οπως έχουν διαμορφωθεί και εξελίσσονται καθημερινώς τα πράγματα χωρίς να έχουν προηγηθεί επίσημες ή ανεπίσημες νοθείες, που όλοι τις καταδικάζουν, το αποτέλεσμα δεν μπορεί παρά να είναι διαβλητό γιατί παραμένει προϊόν μιας εκτεταμένης σύγχυσης. Τόσο πιο ζημιογόνας καθώς φαίνεται να ποντάρουν σε αυτήν όλοι όσοι την ξορκίζουν ωρυόμενοι.