Κλάους Μπάρμπι: Ο φοβερός εγκληματίας πολέμου

Στις 11 Μαΐου 1987, ύστερα από τέσσερα και πλέον χρόνια νομικών αντιπαραθέσεων, άρχισε η δίκη του διαβόητου Κλάους Μπάρμπι (Klaus Barbie, 1913-1991), του ναζιστή εγκληματία πολέμου που έμεινε στην ιστορία ως ο «χασάπης της Λυών».

Ο 74χρονος τότε Μπάρμπι, πρώην αξιωματικός των SS και επικεφαλής των ναζιστικών κατοχικών δυνάμεων στην περιοχή της Λυών από το Νοέμβριο του 1942 έως τον Αύγουστο του 1944, κατηγορήθηκε ως υπεύθυνος για την τέλεση εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, ως ένας από εκείνους τους ναζί που έθεσαν σε εφαρμογή τη διαβόητη «τελική λύση» που είχε στο νου του ο Χίτλερ, με άλλα λόγια το τελικό ξεκαθάρισμα των Εβραίων.

Ο ναζιστής εγκληματίας πολέμου είχε ήδη καταδικαστεί δύο φορές ερήμην σε θάνατο από το στρατοδικείο της Λυών, αλλά η ποινή του θανάτου είχε καταργηθεί στη Γαλλία από το 1981.

Ο Μπάρμπι ήταν καταζητούμενος επί ολόκληρες δεκαετίες ως υπεύθυνος για την τέλεση ειδεχθών εγκλημάτων (δολοφονίες, αυθαίρετες συλλήψεις και φυλακίσεις, βασανιστήρια, βιασμοί, εκτοπισμοί/αποστολές στα στρατόπεδα θανάτου) που είχαν ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους χιλιάδες Εβραίοι και μέλη της Γαλλικής Αντίστασης κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Οι διώκτες του φοβερού εγκληματία είχαν χάσει τα ίχνη του από μακρού χρόνου, έως ότου, το 1971, το Εβραϊκό Κέντρο Εξακριβώσεων του Παρισιού ζήτησε από την Μπεάτε Κλάρσφελντ, μια δημοσιογράφο γερμανικής καταγωγής, να μεταφράσει ένα έγγραφο που μόλις είχε παραληφθεί. Η Μπεάτε, μαζί και ο σύζυγός της, ο γαλλοεβραίος Σερζ Κλάρσφελντ, διαπίστωσαν κατάπληκτοι ότι το έγγραφο αυτό αφορούσε απόφαση δικαστηρίου του Μονάχου για ακύρωση των κατηγοριών κατά του Κλάους Μπάρμπι.

Η Μπεάτε ενημέρωσε για την απρόσμενη αυτήν εξέλιξη πρώην αντιστασιακούς και Εβραίους της περιοχής της Λυών, και όλοι μαζί έλαβαν την απόφαση να μεταβούν στη Γερμανία για να διαμαρτυρηθούν κηρύσσοντας απεργία πείνας. Οι γερμανικές Αρχές τελικά κάμφθηκαν, και δήλωσαν ότι δέχονταν να ανοίξουν εκ νέου την υπόθεση, εφόσον μπορούσε να αποδειχθεί ότι ο Μπάρμπι γνώριζε πως οι άνθρωποι που έστελνε στα στρατόπεδα θα πέθαιναν.

Το 1972 κάποιος Περουβιανός ενημερώθηκε από τις εφημερίδες για την όλη υπόθεση. Βλέποντας μάλιστα τη δημοσιευμένη φωτογραφία του Μπάρμπι, σκέφτηκε ότι ο εικονιζόμενος έμοιαζε πολύ με έναν επιχειρηματία που ζούσε από το 1951 στη Λα Πας (ή Λα Παζ) της Βολιβίας και ονομαζόταν Κλάους Άλτμαν Χάνσεν. Κατόπιν τούτου, η Μπεάτε Κλάρσφελντ ταξίδεψε στη Βολιβία μαζί με μια γυναίκα, που στο πρόσωπο του συγκεκριμένου μέλους τής εκεί γερμανικής παροικίας αναγνώρισε τον υπεύθυνο για το θάνατο τεσσάρων μελών της οικογένειάς της.

Ο Μπάρμπι είχε φυγαδευτεί στη Βολιβία με αμερικανική βοήθεια (υπήρξε στρατολογημένος πράκτορας των Αμερικανών από το 1947 έως το 1951, έμμισθος πληροφοριοδότης του Σώματος Αντικατασκοπείας του Αμερικανικού Στρατού) και είχε πάρει τη βολιβιανή υπηκοότητα από το 1957. Στα χρόνια που ακολούθησαν είχε φροντίσει να συγκροτήσει νεοναζιστική ομάδα, καθώς και ένα εγκληματικό δίκτυο που διακινούσε κοκαΐνη και πραγματοποιούσε ληστείες τραπεζών και δολοφονίες. Τα πλοκάμια του είχαν απλωθεί και στο Περού, όπου οι δραστηριότητές του περιελάμβαναν οικονομικές ατασθαλίες και δολοφονίες.

Παρά τις επανειλημμένες προσπάθειές τους για την έκδοση του Μπάρμπι, ώστε να δικαστεί στη Γαλλία ή στη Γερμανία, οι Κλάρσφελντ είδαν το αίτημά τους να βαίνει προς ένα ικανοποιητικό τέλος μόλις τον Οκτώβριο του 1982. Η τότε κυβέρνηση της Βολιβίας προέβαλε ως τυπικό λόγο για την απέλαση του καταζητούμενου εγκληματία πολέμου (έλαβε χώρα τελικά το Φεβρουάριο του 1983) το γεγονός ότι είχε εκδώσει ταυτότητα με πλαστό όνομα και για ψευδή αιτία.