Ανάλυση: Γιατί είναι απίθανο το Patriot να κατέρριψε τον υπερηχητικό Kinzhal στην Ουκρανία

Η Ουκρανία ισχυρίζεται ότι κατέρριψε έναν υπερηχητικό πύραυλο Kinzhal πάνω από το Κίεβο τη νύχτα της 4ης Μαΐου (στη φωτογραφία αρχείου του Reuters, επάνω, συστήματα Patriot).

Είναι απίθανο

«Ο ισχυρισμός διατυπώθηκε υπεύθυνα από τον μύλο της ουκρανικής προπαγάνδας, μετά τον οποίο μεγάλα δυτικά ειδησεογραφικά πρακτορεία μετέδωσαν την κατάρριψη ως γεγονός», αναφέρει ο Stephen Bryen, ειδικός στη στρατηγική και την τεχνολογία ασφάλειας, ανώτερος συνεργάτης του Center for Security Policy και του Yorktown Institute.

Οι Ουκρανοί έδωσαν βοηθητικά μερικές φωτογραφίες (κάτω), ισχυριζόμενοι ότι δείχνουν το μπροστινό τμήμα του Kinzhal μετά το πλήγμα.

Σύμφωνα με το Κίεβο, οι Ουκρανοί χρησιμοποίησαν το ολοκαίνουργιο σύστημα αεράμυνας Patriot που τους προμήθευσαν οι ΗΠΑ, εξαπολύοντας ένα μόνο πύραυλο που κατέρριψε το Kinzhal. Ωστόσο, είναι απίθανο ένας υπερηχητικός πύραυλος Kinzahl να καταρρίφθηκε από το σύστημα αεράμυνας Patriot που παρέχεται από τις ΗΠΑ.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα συστήματα αεράμυνας Patriot έχουν ανάμεικτο έως φτωχό ιστορικό επιτυχών αναχαιτίσεων βαλλιστικών πυραύλων.

Θα είχαν χορέψει ζίγκα

Οι αποτυχίες περιλαμβάνουν την αδυναμία να σταματήσουν τους ιρανικούς βαλλιστικούς πυραύλους που εκτοξεύθηκαν από την Υεμένη κατά της Σαουδικής Αραβίας και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα από το να πλήξουν τους στόχους τους.

Θα περίμενε κανείς ότι οι μεγαλόσχημοι του αμερικανικού στρατού και του Πενταγώνου, ακούγοντας τα νέα, θα είχαν χορέψει ζίγκα.

Το κατάφεραν;

Ενώ το Πεντάγωνο ήταν πεπεισμένο πως δεν υπήρχε σύγχρονο σύστημα αεράμυνας που θα μπορούσε να χτυπήσει έναν υπερηχητικό πύραυλο, οι Ουκρανοί ισχυρίζονται ότι απέδειξαν πως μπορούσε να γίνει. Το κατάφεραν;

Δεν γνωρίζουμε πολλά για την πυροβολαρχία Patriot που παραδόθηκε στην Ουκρανία, εκτός από το ότι αποσύρθηκε από μια ενεργή μονάδα του αμερικανικού στρατού με προεδρική εντολή.

Φωτογραφία του φερόμενου ως καταρριφθέντος πυραύλου Kinzhal και κοντινή φωτογραφία του σημείου που υποτίθεται ότι χτυπήθηκε. Προσέξτε ότι η φωτογραφία του καταρριφθέντος Kinzhal φαίνεται σκηνοθετημένη και είναι διαφορετική από τις γνωστές εικόνες του μπροστινού τμήματος του υπερηχητικού πυραύλου, σύμφωνα με τον Stephen Bryen (φωτογραφία από Defense Express)

Ο στρατός έχει συνολικά δεκαπέντε μονάδες Patriot, αλλά πολλές από αυτές αναπτύσσονται στο εξωτερικό. Δεν υπάρχουν πληροφορίες ότι κάποια μονάδα που δραστηριοποιείται στο εξωτερικό στάλθηκε στην Ουκρανία.

Το 2021, η κυβέρνηση Μπάιντεν απέσυρε τις αμερικανικές μονάδες Patriot από τη Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ. Πιθανότατα μία από αυτές τις μονάδες στάλθηκε στην Ουκρανία.

Εάν η μονάδα που στάλθηκε ήταν μοντέλο PAC-3, δεν γνωρίζουμε αν ήταν εκσυγχρονισμένη. Ο στρατός έχει βραδέως τροποποιήσει και αναβαθμίσει τα PAC-3 Patriots, αλλά δεν είναι γνωστό εάν η Ουκρανία πήρε PAC-3 από τα πιο πρόσφατα αναβαθμισμένα μοντέλα.

Οι στόχοι του Patriot

Οι αναβαθμίσεις περιλάμβαναν βελτιώσεις στους υπολογιστές του συστήματος, αλλαγή από αναλογικά στοιχεία σε ψηφιακά και βελτίωση του ραντάρ του συστήματος.

Ωστόσο, είτε βελτιωμένο είτε όχι, το σύστημα Patriot που παραδόθηκε στην Ουκρανία θα χρειαζόταν είτε προσωπικό του αμερικανικού στρατού είτε εξωτερικούς συνεργάτες από τη Raytheon για να υποστηρίξουν τη μονάδα, καθώς η εκπαίδευση ορισμένων στρατιωτών να χειρίζονται και να πυροβολούν μ’ ένα σύστημα δεν τους παρέχει τα εφόδια να κάνουν διαγνωστικά και συντήρηση.

Ορισμένοι λένε ότι το σύστημα Patriot που στάλθηκε στην Ουκρανία είναι ένα μοντέλο PAC-2. Και πάλι, η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν έδωσε καμία πληροφορία για το μοντέλο που στάλθηκε στο Κίεβο, αλλά μερικές από τις μονάδες που αποσύρθηκαν από τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα πιθανότατα ήταν PAC-2.

Οι πύραυλοι αναχαίτισης του PAC-2 πετούν πολύ πιο αργά από εκείνους του PAC-3. Τα Patriot παραδόθηκαν στην Ουκρανία για να καταρρίψουν πυραύλους κρουζ, βόμβες ολίσθησης και drones καμικάζι. Κανείς δεν είπε ποτέ ότι τοποθετήθηκαν για ν’ αντιμετωπίσουν τον Kinzhal ή άλλες υπερηχητικές απειλές.

Αγνωστο ποιοι πύραυλοι στάλθηκαν

Δεν γνωρίζουμε επίσης ποιοι πύραυλοι αναχαίτισης στάλθηκαν στην Ουκρανία για το Patriot. Οι πύραυλοι αναχαίτισης για την Ουκρανία είναι σε έλλειψη και ορισμένοι πελάτες των ΗΠΑ αντιμετωπίζουν προβλήματα στην αντικατάστασή τους.

Οι ΗΠΑ προσπάθησαν να βοηθήσουν τη Σαουδική Αραβία συγκεντρώνοντας «εφεδρικούς» πυραύλους από άλλους πελάτες τους, υπονοώντας ότι δεν υπάρχουν εφεδρικοί στο απόθεμα του στρατού.

Η τελευταία έκδοση του πυραύλου PAC-3 ονομάζεται MIM-104F. Διαθέτει ενεργό ραντάρ Ka band και σύστημα «hit to kill». Το hit to kill έχει σχεδιαστεί για να προσκρούει και να συντρίβει έναν εχθρικό πύραυλο ή αεροσκάφος.

Σ’ αντίθεση με τις κεφαλές κατακερματισμού έκρηξης που μπορούν να εκτοξεύσουν χιλιάδες θανατηφόρα σφαιρίδια χρησιμοποιώντας μια ασφάλεια εγγύτητας, το MIM-104F βασίζεται κυρίως στο χαρακτηριστικό του hit to kill, αν και έχει μια μικρή πρόσθετη εκρηκτική κεφαλή που ονομάζεται ενισχυτής φονικότητας.

Θα τον είχε διαλύσει

Αν μια συσκευή hit to kill χτυπούσε τον Kinzhal, θα τον είχε διαλύσει σε χιλιάδες κομμάτια. Αν είχε εκραγεί ο ενισχυτής φονικότητας, θα μπορούσε να είχε καταρρίψει τον Kinzhal, αλλά τα συντρίμμια του θα ήταν γεμάτα με μικρά σκισίματα και τρύπες.

Η φωτογραφία (επάνω) του υποτιθέμενου ρύγχους του Kinzhal με μια στρογγυλή τρύπα, την οποία παρείχε η Ουκρανία, πιθανότατα δεν δείχνει χτύπημα ούτε από συσκευή hit to kill ούτε από τον ενισχυτή φονικότητας του πυραύλου.

Τα αμερικανικά και ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης υπαινίχθηκαν ότι ίσως ο Kinzhal δεν είναι υπερηχητικός και γι’ αυτό καταρρίφθηκε. Αυτό το επιχείρημα προβάλλεται για να εξηγήσει πώς το Patriot μπόρεσε να τον εξουδετερώσει. Δεν έχει παρασχεθεί, ωστόσο, καμία απόδειξη γι’ αυτόν τον ισχυρισμό.

Ο Kinzhal διαθέτει κινητήρα πυραύλων στερεού καυσίμου και εκτοξεύεται είτε από πυρηνικό βομβαρδιστικό Tu-22M3 είτε από αεροσκάφος αναχαίτισης MIG-31.

Πύραυλος Kinzhal φορτωμένος σε ρωσικό αεροσκάφος MiG-31 (φωτογραφία αρχείου από Ministry of Defense of the Russian Federation)

Οταν εκτοξεύεται από το βομβαρδιστικό Tupolev ο Kinzhal έχει βεληνεκές 3.000 km. Οταν εκτοξεύεται από MIG-31, η εμβέλεια είναι μικρότερη, περίπου 2.000 km, ίσως λόγω ενός λιγότερο ικανού ραντάρ επί του αεροσκάφους. Τα Tu-22M3 σταθμεύουν στις νότιες και δυτικές περιοχές της Ρωσίας, ευρισκόμενα στην εμβέλεια του Κιέβου και άλλων ουκρανικών στόχων.

Δεν μπορούν να τον παρακολουθήσουν

Οι ΗΠΑ έχουν επανειλημμένα πει ότι τα ραντάρ τρέχουσας γενιάς – συμπεριλαμβανομένου ακόμη και του αναβαθμισμένου Patriot – δεν μπορούν να παρακολουθήσουν έναν υπερηχητικό πύραυλο.

Μια απάντηση είναι η ενσωμάτωση του διαστημικού ραντάρ με προηγμένα επίγεια ραντάρ μεγάλης εμβέλειας.

Εάν συμβεί αυτό, πρέπει ακόμα να ελπίζετε ότι ο αναχαιτιστής σας μπορεί να φτάσει το υπερηχητικό όπλο. Δεν υπάρχουν στοιχεία ότι οι ΗΠΑ έχουν εφαρμόσει ένα σύστημα διαστημικών αισθητήρων με το νεοαποκτηθέν από την Ουκρανία Patriot.

Οσον αφορά την ισχυριζόμενη κατάρριψη, η επίσημη θέση των ΗΠΑ είναι ότι η κυβέρνηση υποστηρίζει τον ισχυρισμό της Ουκρανίας για επιτυχή εξουδετέρωση του Kinzhal.

Ενώ το υπουργείο Αμυνας και η κυβέρνηση της Ουκρανίας έκαναν λόγο για την εξουδετέρωση ενός Kinzhal, η ουκρανική αεροπορία είπε ότι δεν υπήρξε καμία επίθεση με πυραύλους το βράδυ της 4ης Μαΐου όταν σημειώθηκε η υποτιθέμενη κατάρριψη.

Αλλαξε γνώμη

Στην πραγματικότητα, το ίδιο βράδυ οι Ουκρανοί κατάφεραν να καταρρίψουν ένα από τα δικά τους drone, χωρίς να είναι σαφές αν χρησιμοποίησαν το νέο τους σύστημα Patriot. Αφού είπε ότι δεν συνέβη, ο αρχηγός της ουκρανικής αεροπορίας άλλαξε γνώμη στη συνέχεια και επιβεβαίωσε ότι καταρρίφθηκε ένας Kinzhal.

Η ουσία είναι ότι οι Ουκρανοί χρειάζονται αυτή τη νίκη για να δείξουν στους πολίτες στο Κίεβο ότι προστατεύονται. Ετσι, ακόμα κι αν η κατάρριψη δεν ήταν πραγματική, η ανακοίνωση εξυπηρετούσε έναν πολιτικό σκοπό.

Επειτα από καθυστέρηση έξι ημερών, το αμερικανικό Πεντάγωνο «επιβεβαίωσε» ότι ένας Patriot κατέρριψε έναν πύραυλο Kinzhal.

Θεωρώ ότι αυτή είναι μια πολιτική επιβεβαίωση για την υποστήριξη των ισχυρισμών της Ουκρανίας, τίποτε άλλο.

Οι περισσότεροι ειδικοί δεν πιστεύουν ότι το Patriot θα είχε καμία πιθανότητα εναντίον του Kinzhal και η προηγούμενη απόδοση του αντιπυραυλικού συστήματος στη Μέση Ανατολή ήταν μάλλον ανεπαρκής.