Βαριέμαι, βαριέμαι, βαριέμαι

Μα τι υπέροχο τραγούδι – αυτό από το οποίο έχω «κλέψει» σήμερα τον τίτλο. Και πόσο σουρεαλιστικό. Μπροστά όχι μόνο από την εποχή που γράφτηκε (αρχές της δεκαετίας του 1960) αλλά, γενικώς, μπροστά από τα αναμενόμενα. Το έγραψαν ο Νίκι Γιάκοβλεφ και ο Πυθαγόρας και το πρωτοτραγούδησε η Μαίρη Λω. «Βαριέμαι, βαριέμαι, βαριέμαι να σ’ αγαπώ / αλλά μπορεί βαριέμαι πια να λέω / μες στη ζωή μου δεν έχω σκοπό / να αγαπώ τόσο βαθιά όσο να κλαίω / και να μου λες και να μου λες το σ’ αγαπώ». Και ανάμεσα στους στίχους, καμιά σαρανταριά ακόμη «βαριέμαι», έτσι, για να μην ξεχνιόμαστε.

Ε, την Τετάρτη το βράδυ, κατά τη διάρκεια του debate των πολιτικών αρχηγών, δεν σταμάτησα να το τραγουδάω. Και το ένιωθα μέχρι τα τρίσβαθα της ψυχής μου. Βαριέμαι, βαριέμαι βαριέμαι. Να ακούω αυτά που άκουγα πριν από τρεις ημέρες και τα είχα ξανακούσει πριν από πέντε. Που τα ακούω εδώ και εβδομάδες. Που οι πολιτικοί τα έχουν πει και ξαναπεί, τα έχουν γράψει στο Τwitter, τα έχουν ανεβάσει στο Tik Tok. Απαντήσεις αναμενόμενες μέσα σε «κουτάκια», κάτι σαν τις ευχές στα fortune cookies. Στρατιωτάκια εντελώς ακίνητα, επιλεκτικά αμίλητα, περιστασιακά αγέλαστα. Σαν ρεζουμέ όλων όσων έχουμε ακούσει τον τελευταίο καιρό. Ναι, ξέρω. Επανάληψη μήτηρ μαθήσεως. Αλλά βαριέμαι, βαριέμαι, βαριέμαι.

Αλήθεια, γιατί βαριέμαι τώρα και δεν βαριόμουν πριν από δέκα, είκοσι, τριάντα χρόνια; Τι πιο ενδιαφέρον γινόταν τότε, τι πιο συναρπαστικό έλεγαν οι πολιτικοί; Εντάξει, είναι άλλο να ακούς τον Παπανδρέου και τον Κύρκο, άλλο τον Ανδρουλάκη και τον Τσίπρα (επειδή μιλάμε και για «φυσικούς» κληρονόμους). Αλλά αυτοί μας τελείωσαν εδώ και δεκαετίες. Μήπως βαριέμαι επειδή το ενδιαφέρον προκύπτει από στιγμές, από ατάκες που αξιολογούνται ενίοτε και αρκετό καιρό από τότε που ειπώθηκαν και όχι από στημένα και άνευρα debate; Επειδή ξέρω ότι ποτέ debate στην Ελλάδα δεν επηρέασε το εκλογικό σώμα; Επειδή ήδη βλέπω ότι, την επόμενη μέρα, περισσότερο μιλάμε για τους δημοσιογράφους που συμμετείχαν και λιγότερο για τους πολιτικούς; Μπορεί. Μπορεί επίσης και επειδή συνειδητοποιώ ότι από τους έξι πολιτικούς αρχηγούς, οι τέσσερις είναι πιο νέοι από εμένα, ένας συνομήλικός μου και μόνο ένας μεγαλύτερος. Η πολύχρονη εμπειρία αποστασιοποιεί πρόσωπα και καταστάσεις. Από το 1990 που άρχισαν τα debate στην Ελλάδα, το έχω δει όλες τις φορές το έργο. Και βαριέμαι.

Απ’ όσο κατάλαβα όμως, βαριούνται, βαρέθηκαν και οι πολιτικοί και οι δημοσιογράφοι που συμμετείχαν στο προχθεσινό debate. Υπήρχε μια στενότητα, για να το πω κομψά, ως προς την επιλογή των ερωτήσεων, τη δυνατότητα διευκρινίσεων, τον χρόνο. Οι ίδιοι το λένε. Οπότε γιατί έγινε; Για να αποδείξει η ΕΡΤ πόσο καλά μπορεί να διοργανώσει μια τέτοια μετάδοση; Ομολογουμένως, μια χαρά τα πήγε το κρατικό κανάλι. Αλλά και πάλι, βαριέμαι.

Τότε που δεν βαριόμουν

Θυμάμαι ωστόσο πόσο είχα ενθουσιαστεί όταν πρωτοάκουσα περί debate – λέξη άγνωστη ακόμη τότε στα πολιτικά μας ήθη. Ηταν το 1985, είκοσι πέντε χρόνια από την πρώτη τηλεοπτική αντιπαράθεση υποψηφίων προέδρων στις ΗΠΑ που έγινε, στον τοπικό τηλεοπτικό σταθμό του Σικάγο, ανάμεσα στον, τότε, αντιπρόεδρο του Αϊζενχάουερ Ρίτσαρντ Νίξον και τον γερουσιαστή της Μασαχουσέτης Τζον Κένεντι.

Βρισκόμουν στο Σικάγο και επειδή οι Αμερικανοί δεν αφήνουν να πάνε χαμένες τέτοιες ευκαιρίες, χόρτασα αφιερώματα.

Ναι, εκείνο ήταν τηλεοπτικό debate. Μπορούσε να επηρεάσει τους ψηφοφόρους. Είχε νόημα ότι η κουβέντα γινόταν στην τηλεόραση και όχι στο ραδιόφωνο. (Αναρωτιέμαι πόσο μεγάλη θα ήταν η διαφορά αν το προχθεσινό debate ήταν ραδιοφωνικό). Η εικόνα ήταν που έπαιξε τον σημαντικό ρόλο.

Οι σύμβουλοι του Νίξον φαίνεται ότι δεν ήξεραν πού πάν’ τα τέσσερα από τηλεοπτική επικοινωνία. Του φόρεσαν ένα γκρι κουστούμι που το «κατάπινε» το επίσης γκρίζο σκηνικό. Αρνήθηκαν να μακιγιαριστεί με αποτέλεσμα να φαίνεται πολύ χλωμός συγκριτικά με τον Κένεντι. Και, το πιο βασικό, όπως επεσήμαιναν στα επετειακά αφιερώματα, ίδρωνε πολύ και συνέχεια. Και ποιος μπορεί να εμπιστευτεί έναν ιδρωμένο πρόεδρο;