Eurovision: Γιατί η Gen Z έχει γίνει ο μεγαλύτερος θαυμαστής της

Δεν υπάρχει κανένα σόου στη γη που να συγκρίνεται με τον διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision.

Ξεκίνησε το 1956 από την Ευρωπαϊκή Ραδιοτηλεοπτική Ένωση (EBU) και από τότε διεξάγεται κάθε χρόνο, με εξαίρεση το 2020 που αναβλήθηκε λόγω του κοροναϊού. Το φορμάτ της είναι απλό, αν και έχει τροποποιηθεί με την πάροδο των δεκαετιών.

Μεταξύ άλλων, το διαγωνιστικό κομμάτι πλέον έχει χωριστεί σε τρεις βραδιές, με τη διεξαγωγή των δύο ημιτελικών και του τελικού ενώ η ανάδειξη του νικητή μέχρι πέρσι προέκυπτε από την ψηφοφορία της κριτικής επιτροπής και του τηλεοπτικού κοινού. Φέτος ωστόσο, μόνο η ψήφος του κοινού έδωσε στους συμμετέχοντες τα εισιτήρια για τον μεγάλο τελικό.

Αυτό που φυσικά δεν έχει αλλάξει είναι ότι νικήτρια αναδεικνύεται η συμμετοχή που συγκεντρώνει το μεγαλύτερο σύνολο βαθμών. Το 2017, ο Πορτογάλος Salvador Sobral κατέκτησε την κορυφή με το τραγούδι Amar Pelos Dois και 758 βαθμούς, ένα ρεκόρ που εξακολουθεί να ισχύει μέχρι σήμερα.

Ο διαγωνισμός έχει γίνει γνωστός για τη συμπερίληψη της LGBTQ+ κοινότητας, προσελκύοντας με αυτόν τον τρόπο περισσότερα άτομα και θεατές που της γενιάς Ζ.

Από το 1998, στο 2014 και το Netflix

Ήταν το 1998, όταν η Ντάνα Ιντερνάσιοναλ από το Ισραήλ έγινε το πρώτο ανοιχτά τρανς άτομο που συμμετείχε στη Eurovision. Μάλιστα, έγραψε ιστορία καθώς κέρδισε και τον διαγωνισμό με το τραγούδι «Diva».

Δεκαεπτά χρόνια αργότερα, το 2014, κέρδισε τον διαγωνισμό ένα άλλο queer, η τραγουδίστρια και drag queen Κοντσίτα Βουρστ από την Αυστρία με το τραγούδι «Rise Like a Phoenix».

Αν και η δημοτικότητα της Eurovision εξακολουθεί να αυξάνεται στη Βόρεια Αμερική, κάτι στο οποίο βοήθησε και η την ταινία του Netflix «Eurovision Song Contest: The Story of Fire Saga», η οποία κυκλοφόρησε το 2020, σε πολλά μέρη του κόσμου είναι ήδη συνώνυμη με την ευρηματική σκηνοθεσία, τον αιχμηρό στοίχο αλλά και τις συμμαχίες των χωρών στην ψηφοφορία.

«Η Eurovision έχει να κάνει με την κοινότητα, την καλοσύνη, την αποδοχή, τη διαφορετικότητα και την πολυπολιτισμικότητα», δηλώνει η τραγουδοποιός SuRie, η οποία εκπροσώπησε το Ηνωμένο Βασίλειο στον διαγωνισμό του 2018. «Έχει επίσης μια υγιή δόση ανταγωνισμού για να μας κάνει όλους να ανεβάζουμε τα επίπεδά μας και να προσπαθούμε να είμαστε η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας».

Δεν αρκεί μόνο ο στίχος

Ο 67ος διαγωνισμός της Eurovision διεξάγεται φέτος στο Λίβερπουλ και συμμετέχουν 37 χώρες, μεταξύ άλλων το Ισραήλ και η Αυστραλία, με τα τραγούδια να στέλνουν πολιτικά και κοινωνικά μηνύματα.

Ο στίχος όμως δεν αρκεί για να κατακτήσει μία χώρα την κορυφή. Οι χορογραφίες, τα εφέ και οι περίπλοκες σκηνοθεσίες παίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο ενώ τα τελευταία χρόνια εντυπωσιάζουν τόσο τα ροκ όσο και τα ραπ συγκροτήματα.

Πέρυσι, νικητές αναδείχθηκαν οι Kalush Orchestra από την Ουκρανία, με το τραγούδι «Stefania», το οποίο συνδύαζε το χιπ-χοπ με την παραδοσιακή μουσική και είχε «πινελιές» ποπ.

Σύμφωνα με την EBU, τον διαγωνισμό του 2022 στο Τορίνο της Ιταλίας παρακολούθησαν 161 εκατομμύρια τηλεθεατές σε 34 αγορές, δηλαδή επτά εκατομμύρια περισσότεροι σε σχέση με το 2021.

Ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι ότι η Eurovision είναι πλέον ιδιαίτερα δημοφιλής στη γενιά Z, που δεν είναι τόσο προσκολλημένη στις ζωντανές τηλεοπτικές μεταδόσεις αλλά προτιμά τα κινητά και τα τάμπλετ.

Τι προσελκύει τους νέους;

Σύμφωνα με στοιχεία της EBU που προέκυψαν από 34 αγορές, ο περσινός μεγάλος τελικός προσέλκυσε το 56% του συνολικού τηλεοπτικού κοινού ηλικίας από 15 έως 24 ετών, ποσοστό τέσσερις φορές υψηλότερο από τον μέσο όρο.

Έτσι, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι για δεύτερη συνεχή χρονιά, η νεανική εφαρμογή κοινωνικής δικτύωσης το TikTok, συνεργάστηκε με τη Eurovision ως «Επίσημος συνεργάτης ψυχαγωγίας».

Ο Rob Lilley, παρουσιαστής και παραγωγός του «The Euro Trip», ενός εβδομαδιαίου podcast με θέμα τη Eurovision, εξηγεί ότι η γρήγορη μορφή του διαγωνισμού τον καθιστά απίστευτα φιλικό για την Gen Z. «Κανένα τραγούδι δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τα τρία λεπτά, και οι «καρτ ποστάλ» που παρουσιάζουν τους διαγωνιζόμενους στους τηλεθεατές διαρκούν μόλις 40 δευτερόλεπτα το καθένα», τονίζει ο ίδιος.

Επίσης, αναφέρει ότι στη Eurovision πάντα συμβαίνει κάτι που τραβάει την προσοχή. Είτε αυτό είναι το τραγούδι της επόμενης χώρας, είτε οι παραστάσεις που λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια της καταμέτρησης των ψήφων, είτε οι ανακοινώσεις των αποτελεσμάτων της τηλεψηφοφορίας από τις χώρες.

«Η Eurovision είναι πλέον πάνω από 60 ετών, αλλά κατά κάποιον τρόπο, θα μπορούσε σχεδόν να έχει σχεδιαστεί με γνώμονα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης», σημειώνει ο Rob Lilley.

«Το μυστικό είναι…»

Αν και οι παλαιότερες γενιές χαρακτηρίζουν τον διαγωνισμό τραγουδιού κακόγουστο, οι νεότεροι τον βλέπουν ως μια παγκόσμια πλατφόρμα ψυχαγωγίας.

«Πιστεύω ότι το μυστικό επιτυχίας του διαγωνισμού είναι ο τρόπος με τον οποίο κατάφερε να προσαρμοστεί στη σύγχρονη κουλτούρα έτσι ώστε να μην θεωρείται ξεπερασμένος», λέει ο Ντάνιελ Ρόσνεϊ, ανταποκριτής της Eurovision για το BBC και επισημαίνει ότι το ιταλικό συγκρότημα Maneskin έχει «κατακτήσει» ολόκληρο τον κόσμο μετά τη νίκη στη Eurovision 2021 με το ροκ τραγούδι «Zitti e buoni».

Το 2021, το «Arcade» του Duncan Laurence έγινε το πρώτο τραγούδι της Eurovision μετά από 25 χρόνια που μπήκε στο Billboard Hot 100. Ο Laurence είχε κερδίσει τον διαγωνισμό για την πατρίδα του, την Ολλανδία, δύο χρόνια νωρίτερα, αλλά το κομμάτι έγινε ακόμη μεγαλύτερη επιτυχία στο TikTok.

«Το TikTok άλλαξε τα πράγματα κατά κάποιο τρόπο – όπως έκαναν οι πλατφόρμες streaming πριν από αυτό. Δίνει στους καλλιτέχνες της Eurovision μια δεύτερη ευκαιρία να ακουστούν τα τραγούδια τους», λέει ο Ρόσνεϊ.

Ακόμη ένα παράδειγμα είναι αυτό του Ντάδι Φρέιρ, ο οποίος επρόκειτο να εκπροσωπήσει την Ισλανδία στον διαγωνισμό του 2020 πριν ακυρωθεί λόγω κοροναϊού. Έναν χρόνο μετά είχε ξανά την ευκαιρία να ανέβει στη σκηνή της Eurovision και τερμάτισε στην 4η θέση.

Ο ίδιος πιστεύει ότι η συμμετοχή του είχε «τεράστιο αντίκτυπο» στην καριέρα του. «Η Eurovision είναι μια τεράστια ευκαιρία να ακουστεί η μουσική σου σε ένα ευρύτερο κοινό. Το γνώριζα πολύ καλά αυτό και προσπάθησα να το εκμεταλλευτώ όσο περισσότερο μπορούσα, ώστε να κάνω το μεγάλο βήμα στην καριέρα μου», δηλώνει.

Η στρατηγική του απέδωσε καρπούς, αφού έχει συγκεντρώσει σχεδόν 130 εκατομμύρια views στο Spotify.

Πολλοί αναλυτές της Eurovision τονίζουν ότι ο διαγωνισμός απευθύνεται ιδιαίτερα στους νεότερους επειδή το πνεύμα της συμπερίληψης τους επιτρέπει να είναι ο εαυτός τους. «Η Eurovision είναι κάτι περισσότερο από έναν απλό διαγωνισμό. Πρόκειται για πολλές διαφορετικές κουλτούρες και ανθρώπους που ενώνονται λόγω της μουσικής και πιστεύω ότι αυτό είναι που ο κόσμος χρειάζεται», καταλήγει ο Ντάδι Φρέιρ.

Πράγματι, η Eurovision 2023 έχει σλόγκαν το «ενωμένοι από τη μουσική», μια αντανάκλαση της «μοναδικής σχέσης» μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ουκρανίας, στην οποία βασίζεται ο φετινός διαγωνισμός. Ταυτόχρονα όμως αυτή είναι και η ιδέα που καθοδηγεί τη Eurovision από τον πρώτο κιόλας διαγωνισμό το 1956. Και μακάρι να συνεχιστεί…

Πηγή: BBC