Χάρη στο «Τεστ Παπ» σήμερα έχουν σωθεί πάρα πολλές γυναίκες. Το τεστ χρησιμοποιείται παγκοσμίως για τη διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, επί της προκαρκινικής δυσπλασίας και άλλων κυτταρολογικών ασθενειών του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος.
Όταν ο πατέρας του του πρότεινε να γίνει στρατιωτικός γιατρός, ο Γεώργιος Παπανικολάου του είχε γράψει: «Όχι δεν θέλω να γίνω στρατιωτικός γιατρός. Θέλω να μείνω ελεύθερος, να αισθανθώ την χαρά που δίνει ο αγών της ζωής. Εμένα δεν με τρομάζει το πέλαγος. Θέλω την ελευθερία μου, την γλυκιά μου ελευθερία».
Η δύσκολη διαδρομή του και η έρευνα
Γεννήθηκε στις 13 Μαΐου του 1883 στην Κύμη Ευβοίας. Γιος του γιατρού και πολιτικού Νικόλαου Παπανικολάου, δημάρχου Κύμης και βουλευτής Ευβοίας. Τα παιδικά του χρόνια ήταν στην Κύμη, όπου και τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο και κατόπιν οι γονείς του τον έστειλαν στην Αθήνα για να ολοκληρώσει τις σπουδές του.
Ήταν μόλις 15 ετών όταν μπήκε στην ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών τελειώνοντας την στα 21 του με άριστα. Παράλληλα μελέτησε Γαλλικά και Γερμανικά, μουσική και ποίηση. Σε ηλικία 24 χρόνων πήγε στη Γερμανία και 3 χρόνια ανακηρύχθηκε διδάκτωρ Φυσικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου με την εργασία «Περί των συνθηκών της διαφοροποιήσεως του φύλου των δαφνιδών».
Ο γάμος, η Αμερική
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα παντρεύεται τη Μαρία Ανδρομάχη Μαυρογένους, απόγονο της Μαντούς και το 1913 μεταναστεύουν στις ΗΠΑ. Τα οικονομικά τους δύσκολα. Ησύζυγος εργάστηκε σε πολυκατάστημα ως μοδίστρα και ο Παπανικολάου ως πωλητής χαλιών στο ίδιο κατάστημα. Στη συνέχεια ανέλαβε άλλες δουλειές: έπαιζε βιολί σε εστιατόρια και αρθρογραφούσε σε ελληνική εφημερίδα. Το 1914, πήρε τελικά μια θέση στο Τμήμα Παθολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης και στο τμήμα Ανατομίας του Ιατρικού Κολλεγίου του Πανεπιστημίου Cornell, όπου η σύζυγός του τον ακολούθησε ως τεχνικός.
Η νέα διάγνωση του καρκίνου
Το 1917 μελέτησε το κολπικό επίχρισμα των κατώτερων θηλαστικών και συσχέτισε τη μορφολογία του με τον ορμονικό κύκλο και τις ανάλογες μεταβολές στη μήτρα και τις ωοθήκες των ζώων. Στη συνέχεια πραγματοποίησε κλινικές και εργαστηριακές μελέτες για τη διαγνωστική αξία της εξέτασης των κυττάρων του κολπικού επιχρίσματος στον άνθρωπο, με πρώτο «πειραματόζωο» τη γυναίκα του.
Η έρευνά του επεκτάθηκε αργότερα σε γυναίκες του «Women’s Hospital» της Νέας Υόρκης και αποτέλεσε τη βάση για τη θεμελίωση της μεθόδου του για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου.
Το 1928 έκανε την πρώτη του ανακοίνωση με τίτλο «Νέα διάγνωση του καρκίνου», η οποία αρχικά αντιμετώπισε τη δυσπιστία του ιατρικού κόσμου των ΗΠΑ. Ο ίδιος, όμως, ήταν απολύτως βέβαιος για την αξία της μεθόδου του για την κυτταρολογική διάγνωση του καρκίνου της μήτρας και συνέχισε με μεγαλύτερο ζήλο τις έρευνές του.
Στη μακρόχρονη επιστημονική του σταδιοδρομία βρέθηκε σε όλες τις βαθμίδες της ιεραρχίας στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ, με αποκορύφωμα τον τίτλο του καθηγητή της Κλινικής Ανατομικής (1947-1957). Το 1961 εγκαταστάθηκε στο Μαϊάμι, όπου ανέλαβε την οργάνωση του Καρκινολογικού Ινστιτούτου, το οποίο μετά τον θάνατό του στις 19 Φεβρουαρίου του 1962, μετονομάσθηκε σε Καρκινολογικό Ινστιτούτο «Γεώργιος Παπανικολάου».
Oι διακρίσεις
Για το μνημειώδες έργο της ζωής του «Άτλας Αποφωλιδωτικής Κυτταρολογίας», ο ίδιος έγραψε: «Αποτελεί μία από τις τελευταίες συνεισφορές μου στην Επιστήμη. Ευχαριστώ το Θεό που μου χάρισε μακροζωία και μου έδωσε την δύναμη να τη φέρω εις αίσιον πέρας».
Παράλληλα με τις εργασίες στο Cornell, εργάσθηκε και ως σύμβουλος στο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο «MEMORIAL».Πλήθος γιατρών απ’ όλα τα μέρη του κόσμου παρακολούθησαν και ειδικεύτηκαν στα εργαστήρια του Παπανικολάου στον νέο κλάδο της Αποφολιδωτικής Κυτταρολογίας.
Ήδη από το 1947 του είχε απονεμηθεί ο τίτλος του Τακτικού Καθηγητή της Κλινικής Ανατομικής.
Στη διάρκεια της επιστημονικής του σταδιοδρομίας κατέκτησε όλους τους τίτλους της ιεραρχίας στο Πανεπιστήμιο Cornell:
1914-33: Πανεπιστημιακός επιμελητής
1923-37: Υφηγητής (Assistant Professor)
1937-47: Επίκουρος Καθηγητής (Associate Professor)
1947-57: Καθηγητής (Professor)
1957-61: Ομότιμος Καθηγητής (Emeritus Professor)
Πέθανε στις 19 Φεβρουαρίου του 1962, μετά από καρδιακή προσβολή, αφήνοντας πίσω του ένα τεράστιο κενό.