Οι εκλογές στην Τουρκία και ο Ερντογάν που αγαπάμε να μισούμε

Εκλογές στην Τουρκία. Το βασικό ερώτημα είναι αν θα «γκρεμιστεί» τελικά ο Ερντογάν από το θρόνο του. Και μένει να αποδειχθεί πόσο έχει καταφέρει να ελέγξει το τουρκικό κράτος. Ένα κράτος που θα μπορούσε – εάν ελέγχεται από τον Ερντογάν – να οδηγήσει σε πτώση τον αντίπαλο του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου εφόσον αυτός κερδίσει τις εκλογές.

Σε αυτές τις εκλογές το δίλημμα Ερντογάν ή αλλαγή (στην προκειμένη περίπτωση Κιλιτσντάρογλου) τέθηκε – ίσως – πιο εμφατικά από ποτέ. Και ίσως είναι η πρώτη φορά που και στο στρατόπεδο του τούρκου προέδρου δεν μπορούν να δηλώσουν με βεβαιότητα ότι έχουν κερδίσει τις εκλογές.

Αβεβαιότητα

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν Κιλιτσντάρογλου, παρ’ όλα αυτά ούτε η αντιπολίτευση πρέπει να είναι βέβαιη ότι το βράδυ της Κυριακής θα καταφέρει να γίνει κυβέρνηση.

Ακόμα και οι δημοσκόποι επί της ουσίας δεν μπορούν να εμπιστευθούν τους εαυτούς τους σε μία χώρα με εκατομμύρια εκτοπισμένους από τους σεισμούς, χιλιάδες νεκρούς, αλλά και μία βαθιά οικονομική κρίση ετών.

Τα μηνύματα στη Δύση

Ο Κιλιτσντάρογλου έχει υποσχεθεί «στροφή 180 μοιρών» στην εξωτερική πολιτική, θέλοντας να στείλει τα δικά του μηνύματα στη Δύση.

Και τα κατάφερε αφού τα διεθνή ΜΜΕ σε πρωτοσέλιδα τους καλούν τον κόσμο να γράψει το πολιτικό τέλος του Ερντογάν. Και να καλούν τον κόσμο να ψηφίσει Κιλιτσντάρογλου. Το πόσο καλό έκανε αυτό, στον Κιλιτσντάρογλου ωστόσο θα φανεί.

Η εξωτερική πολιτική δεν κερδίζει εκλογές

Ωστόσο Ερντογάν και Κιλιτσντάρογλου γνωρίζουν ότι τις εκλογές δεν κερδίζει η εξωτερική πολιτική. Αλλά τα μηνύματα στο εσωτερικό. Και δη η οικονομία. Με τον Κιλιτσντάρογλου να ποντάρει στο αριστερό προφίλ, να θέλει να πει στον κόσμο «είμαι ένας από εσάς», «σας καταλαβαίνω και μπορώ να φέρω την αλλαγή» και τον Ερντογάν να θέλει να εμφανίζεται ως  αυτός που γνωρίζει και έχει την ισχύ να συνεχίσει να βρίσκεται στο τιμόνι της χώρας.

Αναλυτές σχολίαζαν πως ο Ερντογάν έχει αποδείξει πως οι ψηφοφόροι του πάνε στις κάλπες «βρέξει – χιονίσει» κάτι που ο Κιλιτσντάρογλου πρέπει να κατακτήσει σε αυτές τις εκλογές.

Ο Ερντογάν

Ποιος είναι όμως στα αλήθεια ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν;

Ο Ερντογάν έφτασε να είναι «κόκκινο πανί» στην Ελλάδα κυρίως τα τελευταία χρόνια και λόγω της πολιτικής πόλωσης που ακολούθησε από το αποτυχημένο πραξικόπημα το 2016 και μετά. Η περίοδος 2019 έως 2023 δε, μέχρι τους φονικούς σεισμούς στην Τουρκία μπορεί να χαρακτηριστεί η χειρότερη στην ιστορία των ελληνοτουρκικών σχέσεων τα τελευταία χρόνια.

Η πρώτη περίοδος

Ωστόσο δεν ήταν πάντα έτσι. Αφού η πρώτη περίοδος διακυβέρνησης Ερντογάν και μέχρι το πραξικόπημα ήταν η πλέον ήρεμη περίοδος στα νερά των ελληνοτουρκικών.

Ο Ερντογάν υπήρξε επί σειρά ετών το αγαπημένο παιδί των ΗΠΑ και της ΕΕ. Ενας ηγέτης που όπως έλεγαν πολλοί μπορεί να κινείται το ίδιο άνετα στα σαλόνια της Δύσης και του Ισλάμ.

Ο Ερντογάν ξεκίνησε ως μέλος πολιτικών κομμάτων που απαγορευόταν συνεχώς από τον στρατό ή τους δικαστές.

Κάντο όπως οι Χριστιανοδημοκράτες

Ο ίδιος ήθελε ένα κόμμα που θα μπορούσε να λειτουργεί εντός των ορίων του συστήματος, και επομένως να μην απαγορευθεί όπως οι προκάτοχοί του. Και έβαλε στόχο να δώσει στο κόμμα αυτό το χαρακτήρα του ενός συνηθισμένου συντηρητικού κόμματος με τα μέλη του να είναι Μουσουλμάνοι Δημοκράτες στα πρότυπα των Χριστιανοδημοκρατών της Ευρώπης.

Το Κόμμα της Αρετής απαγορεύτηκε το 2001 με αποτέλεσμα να διασπαστεί στους οπαδούς του Ερμπακάν που ίδρυσαν το Κόμμα Ευτυχίας (SP) και τους μεταρρυθμιστές που ίδρυσαν το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) υπό την ηγεσία του Αμπντουλάχ Γκιουλ και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Οι φιλο-μεταρρυθμιστικοί πολιτικοί συνειδητοποίησαν ότι ένα ισλαμικό κόμμα δεν θα γινόταν ποτέ αποδεκτό ως κυβερνών κόμμα από τον κρατικό μηχανισμό.

Με αναφορές στο κέντρο

Ως εκ τούτου το ΑΚΡ δήλωνε εμφατικά ευρύ δημοκρατικό συντηρητικό κόμμα με νέους πολιτικούς από το κέντρο, όπως ο Αλί Μπαμπατζάν και ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Την ίδια στιγμή τόνιζε ότι σέβεται τους ισλαμικούς κανόνες και αξίες, αλλά χωρίς ρητό θρησκευτικό πρόγραμμα.

Αποτέλεσμα το ΑΚΡ κέρδισε το 34% των ψήφων στις γενικές εκλογές του 2002.

Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης κέρδισε στις εκλογές του 2002, αλλά ο Ερντογάν δεν μπόρεσε να γίνει άμεσα Πρωθυπουργός, λόγω κωλύματος εκλογιμότητας.

Πρωθυπουργός σε αναμονή

Ως εκ τούτου πρωθυπουργός ορίστηκε αρχικά ο στενός του συνεργάτης Αμπντουλάχ Γκιουλ. Με τον Ερντογάν να γίνεται ο 57ος πρωθυπουργός της Τουρκίας στις 14 Μαρτίου 2003.

Οι επισκέψεις στην Ελλάδα

Τον Μάιο του 2004, ο Ερντογάν έγινε ο πρώτος Τούρκος Πρωθυπουργός που επισκέφθηκε επίσημα την Ελλάδα από το 1988 και ο πρώτος που είδε τους μουσουλμάνους της Θράκης από το 1952.

Ιστορική χαρακτηρίστηκε και η επίσκεψη του στην Ελλάδα το 2010.

Ο Ερντογάν έφτασε στην Αθήνα στις 14 Μαΐου 2010 με τον τότε υπουργό εξωτερικών της Τουρκίας, τον Αχμέτ Νταβούτογλου και μαζί με 320 Τούρκους επιχειρηματίες. Στο διεθνές αεροδρόμιο Αθηνών, κατά την εθιμοτυπία τον υποδέχθηκε ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης της Ελλάδας Θεόδωρος Πάγκαλος και στη συνέχεια επισκέφθηκε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον Πρωθυπουργό στο Μέγαρο Μαξίμου και τέλος τον Πρόεδρο της Βουλής.

21 συμφωνίες

Κατά την ιστορική επίσκεψη Ερντογάν συνομολογήθηκαν 21 συμφωνίες-μνημόνια συνεργασίας των δύο χωρών σε διάφορα θέματα. Αυτά που σήμερα αποτελούν λίγο πολύ τη θετική ατζέντα. Και τότε πραγματοποιήθηκε η ιδρυτική συνεδρίαση του «Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδος Τουρκίας».

Η αλλαγή

Η σχέση Ερντογάν – Δύσης άρχισε να αλλάζει όταν ο ίδιος αισθάνθηκε τόσο δυνατός ώστε να θεωρήσει ότι μπορεί να παραβεί τους κανόνες.

Κρίσιμη για τη δραματική επιδείνωση των σχέσεων με την Ουάσιγκτον η απόφαση του για την απόκτηση των S-400, που του στέρησε τα F-35. Με διπλωμάτες να απεύχονται μία ανατροπή που θα τον επαναφέρει στο πρόγραμμα των αμερικανικών μαχητικών.

Κρίση στα ελληνοτουρκικά

Η βαθύτερη κρίση Ελλάδας – Τουρκίας ξέσπασε από την υπογραφή του τουρκολιβυκού μνημονίου και μετά.

Εκφράστηκε στο πεδίο με την καθοδήγηση της προσφυγικής κρίσης στον Εβρο από την Αγκυρα το 2020 που ανησύχησε την Ευρώπη και την κρίση του «Ορούτς Ρέις» που ακολούθησε και έφερε τις δύο χώρες στα πρόθυρα του πολέμου.

Το 2021, ήταν μία χρονιά σχετικής ηρεμίας, για να φτάσουμε στο γεύμα Μητσοτάκη – Ερντογάν με θέα τον Βόσπορο το 2022 και μία αισιοδοξία που ανατράπηκε σχετικά γρήγορα.

Μετά από το ταξίδι του Πρωθυπουργού στην Ουάσιγκτον και την ομιλία του στο Κογκρέσο και το «Μητσοτάκης γιοκ» του Ερντογάν.

Ενα ταξίδι που η Αγκυρα θεώρησε πρόκληση και αποτέλεσε ορόσημο για δηλώσεις με ευθείες απειλές πολέμου εναντίον της Αθήνας από τον Ερντογάν, με τα μηνύματα κάποιες φορές να έχουν παραλήπτη την Ουάσιγκτον.

Οι τουρκικές κάλπες και η Αθήνα

Η Τουρκία την Κυριακή ψηφίζει και κανείς δεν μπορεί να προδικάσει ένα αποτέλεσμα. Στην Αθήνα παρακολουθούν τις εξελίξεις πιο κοντά από κάθε άλλη φορά. Και όλοι αναρωτιούνται τι αποτέλεσμα θα έχει η κάλπη στην Τουρκία στις σχέσεις Άγκυρας – Αθήνας.