Economist: Πόσο ελεύθερες και δίκαιες θα είναι οι εκλογές στην Τουρκία

Εν μέσω τεταμένου κλίματος στην Τουρκία, καλούνται αύριο Κυριακή στις κάλπες πάνω από 64,1 εκατομμύρια Τούρκοι ψηφοφόροι για να εκλέξουν νέο κοινοβούλιο και πρόεδρο, με την μάχη μεταξύ Ερντογάν και Κιλιτσντάρογλου να θεωρείται αμφίρροπη. Αναλυτές επισημαίνουν πως η βαθιά οικονομική κρίση και το αβάσταχτο κόστος ζωής είναι αυτά απειλούν την επανεκλογή Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος για πρώτη φορά μετά από μια 20ετια, βρίσκεται αντιμέτωπος με το ενδεχόμενο να λάβει τέλος η παραμονή του στην εξουσία.

Οι εκλογές γίνονται με σφοδρές αντιπαραθέσεις, επεισόδια και έντονη ανησυχία για την επόμενη μέρα. Ενδεικτική είναι η προειδοποίηση για απόπειρα δολοφονίας κατά του μεγάλου πολιτικού αντιπάλου του Ερντογάν, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Το ερώτημα είναι κάτω από αυτές τις συνθήκες, πόσο ελεύθερες και δίκαιες είναι τελικά αυτές οι εκλογές. Στο ερώτημα αυτό προσπαθεί να απαντήσει ο Economist αναλύοντας την κατάσταση, και αναφέροντας μεταξύ άλλων πως  υπάρχουν «εικασίες ότι ο κ. Ερντογάν μπορεί να παρέμβει στις εκλογές, να αμφισβητήσει τα αποτελέσματα εάν χάσει ή ακόμη και να αρνηθεί να τα τηρήσει».

Ο «αυταρχικός Ερντογάν» και οι εικασίες για το τι θα κάνει αν χάσει

Αφού κάνει μία σύντομη αναφορά στις άνετες επικρατήσεις του ΑΚΡ σε αυτή την 20ετια, αναφέρει πως ο Ερντογάν με την πάροδο του χρόνου έγινε «περισσότερο αυταρχικός, ασκώντας αδικαιολόγητη επιρροή στα δικαστήρια, την κεντρική τράπεζα και άλλους κρατικούς θεσμούς και εκφοβίζοντας την αντιπολίτευση και τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης».

Σημειώνει ωστόσο ο Economist πως οι δημοσκοπήσεις, δείχνουν ότι οι προεδρικές και βουλευτικές εκλογές που θα διεξαχθούν στις 14 Μαΐου είναι πολύ κοντά στο να μην αναδείξουν νικητή, πράγμα που θα οδηγήσει σε δεύτερο γύρο.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η κατάσταση που επικρατεί στη χώρα το τελευταίο διάστημα,  έχει «οδηγήσει σε εικασίες ότι ο κ. Ερντογάν μπορεί να παρέμβει στις εκλογές, να αμφισβητήσει τα αποτελέσματα εάν χάσει ή ακόμη και να αρνηθεί να τα τηρήσει». Και το πιο ανησυχητικό είναι, όπως σχολιάζει, ότι ο «ισχυρός άνδρας της Τουρκίας δεν έχει κατευνάσει αυτές τις ανησυχίες, αντίθετα, μάλιστα με δηλώσεις του «πυροδοτεί» ακόμη περισσότερο το πολιτικό σκηνικό, ενώ την ίδια στιγμή, συνεργάτες του όπως ο Σοϊλού, κατηγορούν τις ΗΠΑ και την Δύση για παρέμβαση στην εκλογική διαδικασία».

Δεν είναι ξεκάθαρο επίσης, σημειώνει ο Economist, αν ο Ερντογάν θα παραδώσει την εξουσία αν γνωρίσει την ήττα. Ανώτεροι αξιωματούχοι του κόμματός απορρίπτουν οποιαδήποτε τέτοια πρόταση. Όμως, δεκάδες άνθρωποι με πολλά να χάσουν, συμπεριλαμβανομένων διεφθαρμένων αξιωματούχων και κολλητών επιχειρηματιών που βασίζονται σε κρατικές συμβάσεις, μπορεί να προσπαθήσουν να τον πείσουν να αντιδράσει, ειδικά σε περίπτωση μικρής διαφοράς.

«Για να γίνει αυτό, ο Ερντογάν θα χρειαζόταν την υποστήριξη της γραφειοκρατίας και των δυνάμεων ασφαλείας», λέει ο Γκονούλ Τολ, αναλυτής στο Middle East Institute, μια δεξαμενή σκέψης με έδρα την Ουάσιγκτον.

«Αλλά αυτό είναι ένα επικίνδυνο σενάριο για αυτόν. Δεν νομίζω ότι οι θεσμοί θα στηρίξουν έναν Ερντογάν που μόλις έχασε τις εκλογές, επειδή δεν θέλουν να διακινδυνεύσουν νομικές επιπτώσεις» αναφέρει.

Πώς θα μετρηθούν τα… «κουκιά»

Ο Economist  αναφέρει ότι το πρώτο βασικό ερώτημα είναι το εάν οι ψήφοι θα μετρηθούν με ακρίβεια. Οι πολιτικοί της αντιπολίτευσης λένε ότι έχουν τα μέσα για να διασφαλίσουν ότι θα ακολουθηθεί η σωστή διαδικασία. Η αντιπολίτευση σχεδιάζει να τοποθετήσει τουλάχιστον δύο παρατηρητές σε καθεμία από τις 192.000 κάλπες, να πραγματοποιήσει τη δική της καταμέτρηση ψήφων και να συγκρίνει τους αριθμούς της με αυτούς που εξέδωσε κατά τη διάρκεια της νύχτας το εκλογικό συμβούλιο της Τουρκίας (το οποίο υποστηρίζει τον κ. Ερντογάν, αλλά δεν ελέγχεται πλήρως από αυτόν). Επιπλέον, η Oy ve Otesi, μια ΜΚΟ, σχεδιάζει να αναπτύξει τουλάχιστον 70.000 μη κομματικούς παρατηρητές.

Το δεύτερο πρόβλημα στην εκλογική διαδικασία είναι ο κόσμος που δεν θα μπορέσει να ψηφίσει από τις περιοχές που επλήγησαν από τον καταστροφικό σεισμό. Από τα 3 εκατομμύρια πολιτών που εκτοπίστηκαν λόγω της καταστροφής, μόνο τα μισά έχουν εγγραφεί για να ψηφίσουν στα μέρη στα οποία έχουν μετακομίσει. Οι υπόλοιποι πρέπει να επιστρέψουν στις κατεστραμμένες πόλεις τους για να ψηφίσουν, ωστόσο θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο να κάνουν ένα τόσο μακρύ ταξίδι στα ερείπια πόλεων, παρά το ότι η κυβέρνηση θα διαθέσει λεωφορεία για να τους μεταφέρει. Πρόκειται για το 2% των 64 εκατομμυρίων που έχουν δικαίωμα ψήφου στη χώρα, ποσοστό σημαντικό στις εκλογές που δείχνουν πως θα πάνε οριακά μεταξύ Ερντογάν και Κιλιτσντάρογλου.

«Ο Ερντογάν δεν έχει την πολυτέλεια να χάσει ούτε να κλέψει»

Πολλοί παρατηρητές εκτός Τουρκίας πιστεύουν ότι ο κ. Ερντογάν δεν έχει την πολυτέλεια να χάσει τις εκλογές. Η πιο κοινή άποψη στο εσωτερικό της χώρας είναι ότι δεν έχει την πολυτέλεια να κλέψει κιόλας.

«Οι Τούρκοι είναι πεπεισμένοι ότι οι ψήφοι τους έχουν σημασία. Η συμμετοχή ανήλθε κατά μέσο όρο στο 85% στις τελευταίες τέσσερις εκλογές, αριθμός που… ντροπιάζει τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες που δείχνουν μεγάλα νούμερα σε αποχή. Οποιαδήποτε απόπειρα εκλογικής νοθείας ή πραξικοπήματος θα μπορούσε να προκαλέσει μαζικές διαμαρτυρίες, βία και οικονομική αναταραχή. Η κάλπη έχει γίνει ίσως η τελευταία δικλείδα της Τουρκίας για διαφωνία. Αν συμβεί το οτιδήποτε, η χώρα κινδυνεύει να ανατιναχτεί» καταλήγει το άρθρο.