Σημαντικότητα κριτηρίων ESG ανά πυλώνα

Η κλιματική αλλαγή και  τα κοινωνικά χάσματα θεωρούνται σοβαρές απειλές τις τελευταίες δεκαετίες για τη βιωσιμότητα του πλανήτη και την ευημερία των κοινωνιών (Yang, Q., Du, Q., Razzaq, A., & Shang, Y., how volatility in green financing, clean energy, and green economic practices derive sustainable performance through ESG indicators? a sectoral study of G7 countries, 2022). Για το λόγο αυτό, έχει δοθεί σημαντική προσοχή σε αυτά τα προβλήματα από ερευνητές, ειδικούς ακαδημαϊκούς, ακτιβιστές για την κλιματική αλλαγή και κυβερνητικούς αξιωματούχους (Razzaq, A., Ajaz, T., Li, J. C., Irfan, M., & Suksatan, W., investigating the asymmetric linkages between infrastructure development, green innovation, and consumption-based material footprint: novel empirical estimations from highly resource-consuming economies, 2021). Το Σεπτέμβριο του 2015, αναπτύχθηκε ένα σχέδιο με τίτλο «Transforming Our Word: The 2030 Agenda for Sustainable Development», λαμβάνοντας υπόψη τα πέντε P’s που ονομάζονται πλανήτης, άνθρωποι, ευημερία, ειρήνη και εταιρική σχέση (Khaled, R., Ali, H., & Mohamed, E. K. A., the Sustainable Development Goals and corporate sustainability performance: Mapping, extent, and determinants, 2021).

Βέβαια, είναι πολλά τα ερωτήματα που δημιουργούνται τη στιγμή της εφαρμογής.

• Ποια είναι τα κατάλληλα ESG κριτήρια που πρέπει να εφαρμόσει και να δημοσιεύσει μια επιχείρηση για να θεωρείται βιώσιμη; (βλ. Μ. Εσκαντάρ, Μ. Δούμπος, Κ. Ζοπουνίδης, δείκτης ESG: ένα μοντέλο πολυκριτήριας ανάλυσης αποφάσεων, Οικονομικός Ταχυδρόμος, 04.05.2022).
• Ποιες χώρες είναι οι πιο βιώσιμες; (2007-2019, Κ. Ζοπουνίδης, Μ. Εσκαντάρ, Μ. Δούμπος, βιωσιμότητα των χωρών και των κλάδων με βάση το τρίπτυχο ESG, Οικονομικός Ταχυδρόμος, 14.12.2021).
• Επιχειρήσεις που ανήκουν σε αναπτυσσόμενες χώρες θα πρέπει να διαχειριστούν τα ίδια θέματα ESG; Πρέπει να δώσουν περισσότερη βαρύτητα σε κάποιο ιδιαίτερο πυλώνα; (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, Μ. Εσκαντάρ, ESG: ανάλυση αποφάσεων για ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες, Οικονομικός Ταχυδρόμος, 16.05.2022).

Όλα αυτά τα ερωτήματα και άλλα πολλά, που σιγά σιγά βρίσκουν  απαντήσεις από την επιστημονική κοινότητα για την καλύτερη διαχείριση των θεμάτων βιωσιμότητας όταν έρχεται η στιγμή της εφαρμογής και της λήψης των αποφάσεων.

Στο παρόν άρθρο θα παρουσιαστούν τα αποτελέσματα της τελευταίας έρευνας που πραγματοποίησε το Εργαστήριο Financial Engineering του Πολυτεχνείου Κρήτης που αφορούν τη σημαντικότητα των κριτηρίων ESG για τις αναπτυσσόμενες και αναπτυγμένες χώρες.

.

Αποτελέσματα

Χρησιμοποιήθηκε το μοντέλο προσθετικής χρησιμότητας στο ίδιο δείγμα της Thomson Reuters που περιέχει 39 χώρες με 16 κλάδους και χρονική περίοδο 2007-2019 (βλ. Μ. Εσκαντάρ, Μ. Δούμπος, Κ. Ζοπουνίδης,  Οικονομικός Ταχυδρόμος 04.05.2022).

Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι υπάρχουν μικρές διαφορές ανάμεσα στις ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες στα κριτήρια ESG. Πιο αναλυτικά στον Πίνακα 1 παρουσιάζομαι τα βάρη των περιβαλλοντικών κριτηρίων για ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες. Παρατηρείται ότι είναι μικρές οι διαφορές όσων αφορά τη σημαντικότητα των κριτηρίων για τις δύο κατηγορίες των χωρών. Συμφωνούν ότι ο πιο σημαντικός δείκτης είναι ο Total Energy Use (αναπτυγμένες: 0.406, αναπτυσσόμενες: 0.298), όπως επίσης συμφωνούν στο λιγότερο σημαντικό κριτήριο του πυλώνα που είναι ο CO2 Equivalent Emissions (αναπτυγμένες: 0.000, αναπτυσσόμενες: 0.000). Επιπλέον, σημαντικό είναι να σημειωθεί ότι στις ανεπτυγμένες χώρες παρατηρείται μεγαλύτερη μεταβολή των βαρών μεταξύ τους σε σχέση με τις αναπτυσσόμενες.

Στον Πίνακα 2 είναι τα βάρη των κοινωνικών κριτηρίων και για τις δύο ομάδες χωρών.  Ομοίως,  παρατηρούμε συμφωνία των βαρών ανάμεσα στις αναπτυγμένες και τις αναπτυσσόμενες. Επίσης εδώ, το πιο σημαντικό κριτήριο και για τις δύο κατηγορίες είναι το Training and Development Policy (αναπτυγμένες: 0.189, αναπτυσσόμενες: 0.209),  καθώς και το λιγότερο σημαντικό κριτήριο και για τις δύο ομάδες χωρών είναι το Supply Chain Health and Safety Improvements (αναπτυγμένες: 0.005, αναπτυσσόμενες: 0.000). Ωστόσο, οι αναπτυσσόμενες έχουν ένα επιπλέον ασήμαντο κριτήριο το Healthy Food or Products (μηδενικό βάρος).

Τα αποτελέσματα του Πίνακα 3 αφορούν τον τρίτο πυλώνα του ESG της διακυβέρνησης. Τα βάρη σε αυτό τον πυλώνα για τις δύο ομάδες χωρών παρουσιάζουν διαφορές όσον αφορά το σημαντικότερο κριτήριο που στις ανεπτυγμένες είναι το Audit Committee Independence με βάρος 0.257 και  με βάρος 0.107 για τις αναπτυσσόμενες. Αντίθετα, για τις αναπτυσσόμενες είναι το Audit Committee Non-Executives Members με βάρος 0.276 (αναπτυγμένες: 0.145). Τέλος, αν παρατηρήσουμε τα αποτελέσματα αυτού του πυλώνα βλέπουμε ότι οι μεταβολές ανάμεσα στα βάρη είναι χαμηλές και στις δύο κατηγορίες χωρών.

Πίνακας 1. Τα βάρη των περιβαλλοντικών κριτηρίων για ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες

Πίνακας 2. Τα βάρη των κοινωνικών κριτηρίων για ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες

Πίνακας 3. Τα βάρη των κριτηρίων διακυβέρνησης  για ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες

Συμπερασματικά, ανεξάρτητα από το αν η χώρα είναι ανεπτυγμένη ή αναπτυσσόμενη, τα κριτήρια ESG είναι  εξίσου σημαντικά και θα πρέπει να γίνεται σωστή η εφαρμογή τους. Οι διαφορές που παρατηρούνται ανάμεσα στα βάρη των τριών πυλώνων είναι μικρές. Αξίζει να τονίσουμε το γεγονός ότι οι μεγαλύτερες διαφορές ανάμεσα στις δύο ομάδες χωρών βρίσκονται στον πυλώνα της διακυβέρνησης. Μοιάζει να είναι λογικό το αποτέλεσμα καθώς σίγουρα στις αναπτυσσόμενες χώρες το θέμα τις διαφθοράς και της μη ηθικής συμπεριφοράς είναι μείζον. Χωρίς βέβαια να αναιρείται  το γεγονός ότι τέτοια φαινόμενα παρατηρούνται παγκοσμίως σε όλες τις χώρες ανεξάρτητα σε ποια ομάδα ανήκουν. Αυτό το καταλαβαίνουμε και από τη χαμηλή μεταβλητότητα μεταξύ των βαρών στον πυλώνα G. Τελικά, η σημαντικότητα των κριτηρίων ESG από κατηγορία σε κατηγορία χωρών μπορεί να μην διαφέρει πολλή αλλά και αυτές οι μικρές μεταβολές κάνουν τη διαφορά την ώρα της απόφασης.

* Δρ. Μαριάννα Εσκαντάρ, Μέλος του Εργαστηρίου Financial Engineering, Πολυτεχνείο Κρήτης

* Καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, Ακαδημαϊκός, Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών & Χρηματοοικονομικών, Βασιλική Ευρωπαϊκή Ακαδημία των Διδακτόρων, Επίτιμος Δρ. ΑΠΘ, Πολυτεχνείο Κρήτης & Audencia Business School, France

* Δρ. Αιμίλιος Γαλαριώτης, Καθηγητής Χρηματοοικονομικής, Αντιπρύτανης Έρευνας, Audencia Business School, France