Τουρκικές εκλογές: Τα μανιφέστα των δύο αντιπάλων

γράφουν: Άννα Ανδρέου, Δημήτρης Τριανταφύλλου*

Οι κύριες θέσεις των δύο βασικών πολιτικών αντιμαχόμενων πολιτικών σχηματισμών, δηλαδή του κυβερνώντος κόμματος, του AKP που είναι ο κύριος εταίρος της Λαϊκής Συμμαχίας, και των έξι κομμάτων της αντιπολίτευσης που έχουν ενωθεί υπό την αιγίδα της Εθνικής Συμμαχίας.

Οι θέσεις αυτές όπως καταγράφονται στα εκλογικά προγράμματα των δύο πλευρών είναι αρκετά περιεκτικές και λεπτομερείς δίνοντας έμφαση στις περισσότερες πτυχές της πολιτικής και της διακυβέρνησης. Ενώ το Μανιφέστο του AKP εμπεριέχει ένα μείγμα απολογισμού του κυβερνητικού έργου και οράματος για το μέλλον της χώρας, η αντιπολίτευση προβάλλει ιδιαίτερα την κατάργηση ή την αντικατάσταση πολιτικών και θέσεων με τις οποίες διαφωνεί, μαζί με την προβολή των θέσεων της.

Το Μανιφέστο τού AKP

Το προεκλογικό πρόγραμμα του AKP παρουσιάστηκε από τον Πρόεδρο Ερντογάν σε μια πανηγυρική εκδήλωση στις 11 Απριλίου. Το κείμενο, 486 σελίδων, με τίτλο «Για τον Αιώνα της Τουρκίας – Τα σωστά βήματα» αποτελεί ένα μείγμα απολογισμού και προγραμματικών διακηρύξεων με κύρια έμφαση στα έργα επί των σχεδόν δύο δεκαετιών της εξουσίας του κυβερνώντος κόμματος υπό την καθοδήγηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αναδεικνύοντας τις ικανότητές του να οδηγήσει τη χώρα στη δεύτερη εκατονταετία της ύπαρξής της και το όραμά του για μια πολιτικά, οικονομικά και ενεργειακά μη εξαρτώμενη χώρα.

Ως εκ τούτου, δίνεται έμφαση στη μείωση του πληθωρισμού σε μονοψήφια νούμερα και την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης με τη βελτίωση του επενδυτικού πλαισίου και την επίτευξη του στόχου να ανέλθει ο όγκος του εξωτερικού εμπορίου στο 1 τρισεκατομμύριο δολάρια.

Η στόχευση είναι ετήσια ανάπτυξη 5,5 % από το 2024 έως το 2028 και ΑΕΠ 1,5 τρισεκατομμυρίου δολαρίων μέχρι το τέλος του 2028 με τη δημιουργία 6 εκατομμυρίων νέων θέσεων εργασίας την επόμενη πενταετία και την ανάπτυξη του τουρισμού με έσοδα 100 δισεκατομμύρια δολάρια. Επίσης δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην ανοικοδόμηση των πληγεισών περιοχών από τους φονικούς σεισμούς της 6ης Φεβρουαρίου.

Στο πρόγραμμα, που είναι διαρθρωμένο σε έξι πυλώνες πολιτικής, τονίζονται τα ιδανικά του AKP, το οποίο παρουσιάζεται πέρα από πολιτικό κόμμα ως κίνημα με συγκεκριμένα αιτήματα προς δύο κατευθύνσεις: «Μια ισχυρή και μεγάλη Τουρκία» και «Ενας πιο δίκαιος κόσμος».

Ως εκ τούτου, η έμφαση στον Αιώνα της Τουρκίας κυριαρχεί τονίζοντας συγκεκριμένες στρατηγικές, όπως η οικοδόμηση «μιας ζώνης ειρήνης, σταθερότητας και ευημερίας στην περιοχή μας», η θεσμοθέτηση πρωτοβουλιών με παρουσία της Τουρκίας σε όλες τις ηπείρους και η επιδίωξη να πρωτοστατήσει η χώρα στην εγκαθίδρυση μιας δικαιότερης παγκόσμιας τάξης.

Αυτή η προσέγγιση στηρίζεται σε μια πολυδιάστατη διπλωματία και μια συγκεκριμένη αφήγηση και αντίληψη για την παγκόσμια τάξη: «Στη νέα εποχή» αναφέρεται στο μανιφέστο, «ο ιμπεριαλισμός οργανώνεται όχι μόνο μέσω οργανισμών αλλά και μέσω κρατών – πληρεξουσίων. Η υποστήριξη της Δύσης προς την Ουκρανία δεν προσφέρεται επειδή αγαπούν πολύ την Ουκρανία, αλλά για να διασφαλιστεί μια μακροπρόθεσμη αστάθεια μέσω της Ουκρανίας.

Η ίδια κατάσταση και νοοτροπία βρίσκεται και πίσω από τη στήριξη που προσφέρεται στην Ελλάδα σήμερα. Προσπαθούν να ανοίξουν δρόμο για νέες ανισορροπίες και συγκρούσεις ενθαρρύνοντας την Ελλάδα στην περιοχή. Ετσι, ο κόσμος παρασύρεται σε μια νέα περίοδο αστάθειας, με νέους τύπους εντάσεων, συγκρούσεων και πολέμων που διεξάγονται, από τη μια πλευρά, μέσω «πληρεξούσιων» οργανισμών και κρατών (δηλαδή, πολέμους δι’ αντιπροσώπων), και από την άλλη πλευρά με τα μέσα της οικονομίας. Ως Τουρκία, πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να το αποτρέψουμε αυτό και το ΑΚP προσπαθεί να κάνει ακριβώς αυτό».

Με άλλα λόγια το προεκλογικό πρόγραμμα του AKP δίνει έμφαση στην περαιτέρω ενίσχυση της διεθνούς ηγετικής παρουσίας της Τουρκίας και ως εκ τούτου στην αποστασιοποίησή της από τη Δύση καθώς και στην υπεράσπιση της Γαλάζιας Πατρίδας και όλων των γνωστών θέσεων αναφορικά με τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό. Πάρα ταύτα, το AKP εμμένει στον στρατηγικό στόχο της πλήρους ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, και την ενίσχυση της θέσης της χώρας εντός της νατοϊκής συμμαχίας.

Το Πρόγραμμα της Εθνικής Συμμαχίας

Τα κόμματα της αντιπολιτευτικής Εθνικής Συμμαχίας (Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα, Καλό Κόμμα, Κόμμα Ευδαιμονίας, Κόμμα του Μέλλοντος, Κόμμα Δημοκρατίας και Προόδου, και Δημοκρατικό Κόμμα) έχουν υιοθετήσει δύο κοινά κείμενα. Το πρώτο είναι το Μνημόνιο Συναντίληψης για τις Κοινές Πολιτικές που παρουσιάστηκε στις 30 Ιανουαρίου. Πρόκειται για κείμενο περίπου 250 σελίδων, όπου καταγράφονται βασικές αρχές της κοινής πολιτικής που θα ασκηθεί σε ποικίλα πεδία.

Το δεύτερο είναι το Κείμενο Συμφωνίας για ένα Ενισχυμένο Κοινοβουλευτικό Σύστημα που παρουσιάστηκε στις 28 Φεβρουαρίου και εμπεριέχει με λεπτομέρεια τα συμφωνημένα για τις απαιτούμενες συνταγματικές αλλαγές από το εν ισχύι προεδρικό σύστημα σε κοινοβουλευτικό.

Υπάρχει και ένα τρίτο κείμενο αρχών που παρουσιάστηκε στις 6 Μαρτίου μαζί με την ανακήρυξη της υποψηφιότητας του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου για την Προεδρία. Το κείμενο αυτό ουσιαστικά παρουσιάζει τα συμφωνημένα για το κυβερνητικό σχήμα σε περίπτωση νίκης του Κιλιτσντάρογλου όπου οι αρχηγοί των πέντε άλλων κομμάτων μαζί με τους δημάρχους Κωνσταντινούπολης και Άγκυρας θα διοριστούν ως αντιπρόεδροι.

Το Μνημόνιο Συναντίληψης για τις Κοινές Πολιτικές βασίζεται σε εννέα βασικά θέματα: 1) δίκαιο και δικαιοσύνη, 2) δημόσια διοίκηση, 3) καταπολέμηση της διαφθοράς, διαφάνεια και εποπτεία, 4) οικονομία, χρηματοδότηση και απασχόληση, 5) επιστήμη, έρευνα και ανάπτυξη, καινοτομία, επιχειρηματικότητα και ψηφιακός μετασχηματισμός, 6) τομεακές πολιτικές, 7) εκπαίδευση και κατάρτιση, 8) κοινωνική πολιτική και 9) εξωτερική πολιτική, άμυνα, ασφάλεια και μετανάστευση. Εμπεριέχει περισσότερους από 2.300 συγκεκριμένους στόχους, πολιτικές και έργα σε 75 υποθέματα.

Το Μνημόνιο Συναντίληψης επικεντρώνεται, μεταξύ άλλων, στη θητεία και στη μείωση των εξουσιών του Προέδρου, στον ξεκάθαρο διαχωρισμό των εξουσιών με μια διαφανή και υπεύθυνη εκτελεστική εξουσία και μια ανεξάρτητη Δικαιοσύνη, και στην καταπολέμηση της διαφθοράς. Εστιάζεται στην κατάργηση του Τουρκικού Ταμείου Πλούτου που τελεί υπό την εποπτεία του Προέδρου, επειδή θεωρείται ότι χρηματοδοτεί εταίρες υπό τον έλεγχό του. Επιδιώκει την ανάπτυξη της χώρας με έμφαση στον πράσινο μετασχηματισμό και την ψηφιακή επανάσταση, τις επενδύσεις, την απασχόληση και τεχνολογία.

Όσον αφορά την εξωτερική πολιτική, το Μνημόνιο τονίζει ότι η Συμμαχία θα εργαστεί για την ολοκλήρωση της ενταξιακής διαδικασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την αναθεώρηση της συμφωνίας επανεισδοχής του 2014 και τη δήλωση του 2016 για τη μετανάστευση.

Επίσης υπόσχεται να συμμορφωθεί η χώρα με τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και να εφαρμόσει τις αποφάσεις του. Τονίζεται επίσης η σημασία της συμμετοχής στο ΝΑΤΟ για την Τουρκία. Όσον αφορά τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό, δεν σημειώνονται ουσιαστικές διαφορές από τις πάγιες τουρκικές θέσεις, ωστόσο δεν χρησιμοποιούνται εμπρηστικές φράσεις ή λέξεις.

*Η Αννα Ανδρέου, γεννήθηκε στη Λευκωσία. Είναι δημοσιογράφος, συμπαραγωγός και συμπαρουσιάστρια στο κανάλι youtube «Εδώ Τουρκία».

Ο Δημήτρης Τριανταφύλλου γεννήθηκε στην Αθήνα. Βρίσκεται στην Κωνσταντινούπολη από το 2010 και είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Kadir Has και διευθυντής του Κέντρου Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του ίδιου πανεπιστημίου.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΑ ΝΕΑ