Αρθρο-γροθιά: Οι πρόσφυγες του Σουδάν είναι Αφρικανοί και μαύροι – Οι Ουκρανοί είναι Ευρωπαίοι και λευκοί

Η Ευρώπη υποδέχτηκε τους ουκρανούς πρόσφυγες μ’ ανοιχτές αγκάλες. Θα πρέπει τώρα να κάνει το ίδιο για όσους ξεφεύγουν από τη σύγκρουση στο Σουδάν.

Ούτε τα παιδιά

Στις 26 Απριλίου, κατά τη συνεδρίαση «Ερωτήσεις προς τον Πρωθυπουργό» στη Βουλή των Κοινοτήτων, ο βουλευτής του Εθνικού Κόμματος της Σκωτίας Στίβεν Φλιν ζήτησε από τον βρετανό πρωθυπουργό Ρίσι Σούνακ να περιγράψει πώς ένα παιδί που επιδιώκει να φύγει από το Σουδάν θα μπορούσε να βρει μια ασφαλή και νόμιμη διαδρομή προς το Ηνωμένο Βασίλειο (στη φωτογραφία του Reuters/Ibrahim Mohammed Ishak, επάνω, προσφυγόπουλα από το Σουδάν περιμένουν σε πρόχειρο καταυλισμό τη μετακίνησή τους σε ασφαλή χώρα).

Αντί ν’ απαντήσει στην ερώτηση, ο Σούνακ άρχισε να μιλά για τις προσπάθειες της κυβέρνησής του ν’ απομακρύνει βρετανούς διπλωμάτες και υπηκόους από τη χώρα, γράφει ο Tafi Mhaka, κοινωνικός και πολιτικός σχολιαστής, στο Al Jazeera.

Πιεζόμενος από τον Φλιν να επιβεβαιώσει εάν η αδυναμία του ν’ απαντήσει σήμαινε ότι ακόμη και τα παιδιά του Σουδάν δεν μπορούσαν ν’ αναζητήσουν καταφύγιο στη Βρετανία με ασφαλή και νόμιμο τρόπο, παρέκκλινε περαιτέρω από το θέμα και είπε: «Εχουμε επενδύσει σχεδόν 250 εκατομμύρια λίρες σε ανθρωπιστική βοήθεια στο Σουδάν τα τελευταία πέντε χρόνια».

Αποφασισμένος ν’ απομακρύνει τη συζήτηση από την ξεδιάντροπη άρνηση της κυβέρνησής του να υποδεχθεί στη Βρετανία ακόμη και τους πιο ευάλωτους σουδανούς υπηκόους, ο Σούνακ πρόσθεσε ότι η Βρετανία «έχει περήφανο ιστορικό υποστήριξης με συμπόνια σ’ όσους χρειάζονται τη βοήθειά μας».

Αργότερα, κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης στο BBC Breakfast, η υπουργός Εσωτερικών Σουέλα Μπρέιβερμαν επιβεβαίωσε ότι η προτεραιότητα της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου στο Σουδάν «είναι να βοηθήσει τους βρετανούς υπηκόους και τα εξαρτώμενα μέλη τους».

«Πολύ διαφορετική από την Ουκρανία»

Ερωτηθείσα γιατί δεν δόθηκαν στους σουδανούς πρόσφυγες ασφαλείς διαδρομές προς το Ηνωμένο Βασίλειο όπως στους Ουκρανούς πέρυσι μετά την εισβολή της Ρωσίας, η Μπρέιβερμαν είπε: «Η κατάσταση [στο Σουδάν] είναι πολύ διαφορετική από την Ουκρανία».

Σουδανοί πρόσφυγες περιμένουν κάτω από τον καυτό ήλιο τη διανομή φαγητού από τον ΟΗΕ (φωτογραφία Reuters/Zohra Bensemra)

Οπως έχω γράψει πολλές φορές στο παρελθόν, η εισβολή του Βλαντιμίρ Πούτιν προκάλεσε αφάνταστα δεινά στον ουκρανικό λαό. Χιλιάδες έχουν πεθάνει και εκατομμύρια άλλοι αναγκάστηκαν να δραπετεύσουν από τη χωρίς διάκριση βία των ρωσικών δυνάμεων.

Το Ηνωμένο Βασίλειο καλωσόρισε τους Ουκρανούς που γλίτωσαν τη βία του Πούτιν με ανοιχτές αγκάλες, καθιερώνοντας ειδικά προγράμματα όπως το Homes for Ukraine, το Family Scheme και το Extension Scheme που τους έδινε το δικαίωμα να ζουν και να εργάζονται ελεύθερα στο Ηνωμένο Βασίλειο για έως και τρία χρόνια, με εύκολη πρόσβαση σε σχολεία, υγειονομική περίθαλψη και στα επιδόματα κοινωνικής πρόνοιας.

Ακριβώς όπως η Ουκρανία, το Σουδάν κατακλύζεται τώρα από εκτεταμένη βία και ανασφάλεια, περισσότερο σε πυκνοκατοικημένα αστικά κέντρα.

Εκατοντάδες νεκροί

Από τις μάχες που ξέσπασαν στις 15 Απριλίου, τουλάχιστον 528 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 4.599 τραυματίστηκαν, ενώ το εθνικό σύστημα υγείας παραπαίει στο χείλος της πλήρους κατάρρευσης.

Η κατάσταση επιδεινώνεται, καθώς υπάρχουν έντονες ελλείψεις σε τρόφιμα, νερό και φάρμακα εν μέσω συνεχών αναφορών για χρήση βαρέος πυροβολικού και αεροπορικών επιδρομών στην πρωτεύουσα Χαρτούμ.

Γιατί λοιπόν η βρετανική κυβέρνηση θεωρεί την κατάσταση στο Σουδάν ως «διαφορετική» από αυτήν στην Ουκρανία και τους υποψήφιους σουδανούς αιτούντες άσυλο λιγότερο άξιους βρετανικού καταφυγίου από τους Ουκρανούς;

Η απάντηση είναι προφανής σε όποιον έχει δώσει λίγη προσοχή στην ευρωπαϊκή στάση απέναντι στη μετανάστευση: η κυβέρνηση Σούνακ δεν αισθάνεται υποχρεωμένη να βοηθήσει όσους διαφεύγουν της σύγκρουσης στο Σουδάν, επειδή το Σουδάν βρίσκεται στην Αφρική και οι Σουδανοί είναι Αφρικανοί.

Οπως πολλοί από τους πρόσφατους προκατόχους του, ο Σούνακ έγινε πρωθυπουργός με την υπόσχεση να καταπολεμήσει την «παράτυπη μετανάστευση».

Μελαμψοί και μαύροι

Εθεσε ως πολιτική προτεραιότητα την ανάσχεση των μεταναστών που φτάνουν στη Βρετανία διασχίζοντας τη Μάγχη με μικρές βάρκες (επονομαζόμενες «αφίξεις μικρών σκαφών») – μετανάστες που είναι στη συντριπτική πλειονότητα μελαμψοί και μαύροι.

Η κυβέρνησή του κατέστρωσε ένα βάναυσο, δαπανηρό και εξαιρετικά ανήθικο σχέδιο για την αποστολή χιλιάδων αποκαλούμενων «αφίξεων μικρών σκαφών» σε κέντρα κράτησης στη Ρουάντα.

Ο Σούνακ τόνισε επίσης πως η κυβέρνησή του θα θέτει υπό κράτηση κάθε άτομο που έρχεται στη Βρετανία «παράνομα» μ’ ένα μικρό σκάφος, παρά το γεγονός ότι γνώριζε αναμφίβολα πως οι περισσότεροι αιτούντες άσυλο απ’ όλο τον κόσμο δεν έχουν νόμιμη οδό προς τη Βρετανία και ότι η τεράστια πλειονότητα των «αφίξεων μικρών σκαφών» τελικά πετυχαίνει στο αίτημα ασύλου τους και στην απόκτηση νόμιμης διαμονής.

Ασφαλής μετακίνηση ουκρανών προσφύγων στην Πολωνία (φωτογραφία Reuters/Leonhard Foeger)

Η σύγκριση της συνεχιζόμενης από την κυβέρνηση λήψης δραστικών μέτρων ενάντια στις «αφίξεις μικρών σκαφών», που προέρχονται κυρίως από την Αφρική, την Ανατολική Ασία, τα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή, με τη συνεχή υποστήριξή της στους Ουκρανούς, το καθιστά ξεκάθαρο: ορισμένοι αιτούντες άσυλο είναι πιο ευπρόσδεκτοι στη Βρετανία από άλλους.

Επανάληψη των διακρίσεων

Και αυτό δεν είναι σε καμία περίπτωση μια αυστηρά βρετανική προκατάληψη. Πρέπει να θυμόμαστε ότι μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, πολλοί αφρικανοί κάτοικοι της χώρας δυσκολεύτηκαν πολύ να βρουν καταφύγιο στην Ευρώπη.

Χωρίς αξιόπιστο λόγο, ορισμένοι οδηγήθηκαν ακόμη και σε εγκαταστάσεις κράτησης μεταναστών της Ευρωπαϊκής Ενωσης στην Πολωνία.

Με την κρίση του Σουδάν, γινόμαστε μάρτυρες μιας επανάληψης των ίδιων διακρίσεων. Ο υπουργός Μετανάστευσης του Σούνακ, Ρόμπερτ Τζένρικ, είπε φωναχτά αυτό που αποκρύβεται, συνδέοντας την τρέχουσα σύγκρουση στο Σουδάν με τις τόσο χλευασμένες διελεύσεις μικρών σκαφών στο Ηνωμένο Βασίλειο.

«Είναι πιθανό ότι με τον καιρό θα υπάρξουν μεταναστευτικές επιπτώσεις μιας κρίσης όπως αυτή», φέρεται να δήλωσε κατά τη διάρκεια εκδήλωσης στο συντηρητικό think tank Policy Exchange. «Το Σουδάν, πιστεύω, βρίσκεται σταθερά στις 10 κορυφαίες χώρες των ατόμων που διασχίζουν τη Μάγχη με μικρά σκάφη», πρόσθεσε.

Οταν η Ρωσία ξεκίνησε μια ολοκληρωτική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 καμία κυβέρνηση στην Ευρώπη δεν θρήνησε για τις πιθανές «μεταναστευτικές επιπτώσεις» της κρίσης.

«Παράτυποι μετανάστες»

Κανείς δεν προσπάθησε να υπονοήσει ότι όσοι φεύγουν από τον πόλεμο μπορεί να καταλήξουν να επιβαρύνουν τις χώρες τους με το να γίνουν «παράτυποι μετανάστες».

Η εστίαση ήταν σταθερά στο να προσφερθεί ασφάλεια στους Ουκρανούς που την είχαν ανάγκη και να τους δοθεί καλύτερη ευκαιρία να ζήσουν τη ζωή τους ελεύθερα και με αξιοπρέπεια – όπως θα έπρεπε να είναι.

Τα διεθνή ΜΜΕ εργάστηκαν για να παρουσιάσουν με συμπάθεια τους ουκρανούς πρόσφυγες, διασφάλισαν ότι οι πληθυσμοί σε όλο τον κόσμο γνώριζαν την κατάστασή τους, και ακόμη απέδωσαν ευθύνες σε ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που ήταν πολύ αργές ή αναποτελεσματικές στο να τους βοηθήσουν στα σύνορά τους.

Αυτό δεν ισχύει για τα θύματα των συγκρούσεων και των πολέμων αλλού, από την Παλαιστίνη και την Υεμένη μέχρι το Αφγανιστάν, και τώρα το Σουδάν.

Μαύροι από την Αφρική διασχίζουν με μικρή βάρκα τη Μάγχη (φωτογραφία Reuters/Peter Nicholls)

Πράγματι, ο σουδανικός λαός, ο οποίος εδώ και καιρό υποφέρει από εκτεταμένη βία και χρόνιες οικονομικές δυσκολίες, αντιμετωπίζει τώρα μια ανθρωπιστική κρίση άμεσα συγκρίσιμη σε κλίμακα μ’ αυτήν της Ουκρανίας.

Ωστόσο, η σοβαρή κατάσταση στο Σουδάν δεν έχει διαποτίσει την παγκόσμια συνείδηση τόσο γρήγορα όσο αυτή στην Ουκρανία, ή στον βαθμό που θα έπρεπε.

Οι Σουδανοί υποφέρουν

Είτε το αναγνωρίζουν είτε όχι στην Ευρώπη και πέρα από αυτήν, οι Σουδανοί υποφέρουν και πολλοί από αυτούς αναζητούν ευνόητα τρόπους να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους και να βρουν ασφάλεια αλλού.

Ενώ πολλοί αναμφίβολα θα μετακινηθούν εντός της Αφρικής – σε γειτονικές χώρες όπως το Τσαντ, η Αίγυπτος και το Νότιο Σουδάν – ένας σημαντικός αριθμός, για λόγους που κυμαίνονται από οικονομικές ευκαιρίες έως οικογενειακούς δεσμούς, θα προσπαθήσει να φτάσει στην Ευρώπη ή τη Βόρεια Αμερική.

Ορισμένοι μπορεί να διακινδυνεύσουν τον θάνατο για να διασχίσουν τη Μεσόγειο Θάλασσα και να ξεκινήσουν μια νέα ζωή στην Ιταλία, όπου δεν υπάρχουν εγγυήσεις ότι θα βρουν βοήθεια ή θα εξασφαλίσουν το καθεστώς του πρόσφυγα.

Αφού φτάσουν στην ηπειρωτική Ευρώπη, μερικοί μπορεί επίσης να θέλουν να συνεχίσουν προς τη Βρετανία, και λόγω της έλλειψης ασφαλών και νόμιμων τρόπων για να ζητήσουν άσυλο εκεί, να επιχειρήσουν να διασχίσουν το κανάλι πάνω σε μια μικρή βάρκα.

Ολ’ αυτά τα σενάρια δεν θα οδηγήσουν σε τίποτα άλλο παρά σε περισσότερα βάσανα και θάνατο.

Δεν είναι «πολιτισμένα» θύματα

Οι σουδανοί αιτούντες άσυλο δεν θα πρέπει να στερούνται καταφυγίου στην Ευρώπη απλώς και μόνο επειδή δεν είναι «πολιτισμένα» (βλέπε «λευκά») θύματα συγκρούσεων όπως οι Ουκρανοί.

Πέρυσι, τα ευρωπαϊκά έθνη φιλοξένησαν εκατομμύρια Ουκρανούς σε σύντομο χρονικό διάστημα. Μπορούν εύκολα τώρα να κάνουν το ίδιο για έναν συγκριτικά μικρό αριθμό σουδανών αιτούντων άσυλο.

Ο Σούνακ και οι ομόλογοί του σε όλη την Ευρώπη θα πρέπει να δημιουργήσουν επειγόντως ασφαλείς και νόμιμες οδούς για τους σουδανούς-θύματα συγκρούσεων προκειμένου να υποβάλουν αίτηση για άσυλο στις χώρες τους.

Οποιαδήποτε εναλλακτική στάση όχι μόνο θα ήταν άδικη και απάνθρωπη, αλλά θα τους προσέδιδε και κακό όνομα.