Αντιφλεγμονώδη: Το… πρωτεϊνικό μυστικό των νυχτερίδων που οδηγεί σε νέα φάρμακα

Οι νυχτερίδες δεν είναι και από τα πιο αγαπημένα μέλη του ζωικού βασιλείου για τους ανθρώπους – ειδικά με την πανδημία της COVID-19 οπότε και θεωρήθηκαν ως… οι ηθικοί αυτουργοί για την εμφάνισή της, μάλλον ανέβηκαν ακόμη πιο ψηλά στην αρνητική λίστα.

Ωστόσο τα μικρά αυτά θηλαστικά – τα μόνα θηλαστικά που μπορούν και πετούν – έχουν ένα πολύ μεγάλο πλεονέκτημα το οποίο μπορεί να οδηγήσει στη σωτηρία πολλών ανθρώπων. Διαθέτουν την ασυνήθιστη ικανότητα να «φιλοξενούν» στον οργανισμό τους πλήθος ιών χωρίς να νοσούν σοβαρά.

Αυτή ακριβώς την ικανότητα διερεύνησαν επιστήμονες της Ιατρικής Σχολής Duke-NUS (που αποτελεί συνεργασία του Πανεπιστημίου Ντιουκ των ΗΠΑ και του Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης) και ανακάλυψαν μια πρωτεΐνη η οποία δείχνει τον δρόμο προς νέες στρατηγικές αντιμετώπισης των φλεγμονωδών νόσων των ανθρώπων, όπως ανέφεραν στο επιστημονικό περιοδικό «Cell».

Η μοναδική ιδιότητα που μπορεί να λειτουργήσει προς όφελός μας

«Οι νυχτερίδες έχουν βρεθεί στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος ως πιθανό ρεζερβουάρ του ιού SARS-CoV-2 που είναι υπεύθυνος για την πανδημία της COVID-19» ανέφερε ο καθηγητής Λιν-Φα Γουάνγκ από το Πρόγραμμα για τα Αναδυόμενα Μεταδιδόμενα Νοσήματα του Duke-NUS και κύριος συγγραφέας της μελέτης και προσέθεσε: «Ωστόσο αυτή η μοναδική ικανότητα των νυχτερίδων να αποτελούν ρεζερβουάρ πολλών ιογενών λοιμώξεων και να επιβιώνουν χωρίς σοβαρά προβλήματα μπορεί να έχει πολύ θετική επίδραση στην ανθρώπινη υγεία αν κατανοήσουμε πώς το επιτυγχάνουν αυτό και το εκμεταλλευθούμε».

Τα φλεγμονοσώματα «στο μικροσκόπιο»

Η νέα μελέτη επικεντρώνεται σε πρωτεϊνικά σύμπλοκα που ονομάζονται φλεγμονοσώματα και τα οποία είναι υπεύθυνα για την έντονη φλεγμονή η οποία προκαλεί σοβαρά συμπτώματα σε πολλές νόσους. Τα φλεγμονοσώματα εμπλέκονται επίσης στη λειτουργική φθορά που εμφανίζεται με την ηλικία.

Η πρωτεΐνη ASC2

Η ερευνητική ομάδα ανακάλυψε ότι μια πρωτεΐνη των νυχτερίδων που ονομάζεται ASC2 έχει την ικανότητα να καταστέλλει τη δράση των φλεγμονοσωμάτων, περιορίζοντας έτσι τη φλεγμονή. «Αυτό μαρτυρεί ότι τα υψηλά επίπεδα δραστηριότητας της ASC2 αποτελούν μηχανισμό – «κλειδί» μέσω του οποίου οι νυχτερίδες κρατούν υπό έλεγχο τη φλεγμονή, γεγονός που επιδρά στο μεγάλο προσδόκιμο ζωής τους και στο ότι αποτελούν τόσο καλό ρεζερβουάρ για τους ιούς» εξήγησε ο δρ Ματάε Αν, πρώτος συγγραφέας της μελέτης, ερευνητής στο Duke-NUS.

Επιτυχημένα πειράματα σε ποντίκια

Οι ερευνητές μάλιστα πήγαν ένα βήμα πιο πέρα και έδειξαν ότι η… νυχτεριδο-πρωτεΐνη είναι αποτελεσματική σε ποντίκια. Οπως συγκεκριμένα ανέφερε η υποψήφια διδάκτωρ του Duke-NUS, εκ των συγγραφέων της μελέτης, Βίβιαν Τσεν «η έκφραση της πρωτεΐνης των νυχτερίδων σε γενετικώς τροποποιημένα ποντίκια κατέστειλε τη φλεγμονή και μείωσε τη δριμύτητα νόσων που οφείλονταν σε διαφορετικά αίτια, συμπεριλαμβανομένων ιών».

Προς νέα ανθρώπινα αντιφλεγμονώδη φάρμακα

Λεπτομερής ανάλυση της πρωτεΐνης ASC2 αποκάλυψε τέσσερα αμινοξέα τα οποία ήταν ζωτικής σημασίας στο να καθίσταται η πρωτεΐνη των νυχτερίδων πιο αποτελεσματική στην καταστολή της φλεγμονής σε σύγκριση με την αντίστοιχη ανθρώπινη πρωτεΐνη. Κατά τους ερευνητές, το εύρημα αυτό δείχνει τον δρόμο ανάπτυξης ανθρώπινων φαρμάκων που θα μιμούνται τις αντιφλεγμονώδεις επιδράσεις της «σούπερ» πρωτεΐνης των νυχτερίδων.

Αίτηση για κατοχύρωση πατέντας

Το επόμενο βήμα για την ερευνητική ομάδα είναι να προσπαθήσει να μεταφέρει τα ευρήματα αυτά στον άνθρωπο. Ο καθηγητής Γουάνγκ σημείωσε ότι έχει ήδη υποβάλει με τους συνεργάτες του αίτηση για κατοχύρωση πατέντας και βρίσκεται σε αναζήτηση εμπορικών συνεργασιών για την ανάπτυξη φαρμάκων. «Ελπίζουμε να αναπτύξουμε μια νέα κατηγορία αντιφλεγμονωδών φαρμάκων για ανθρώπινες νόσους που πυροδοτούνται από τα φλεγμονοσώματα» είπε. Και κατέληξε τονίζοντας ότι είναι η ώρα να επικεντρωθούμε στις θετικές πτυχές της ιδιαιτερότητας των νυχτερίδων «για να βοηθήσουμε στη μάχη με τις μελλοντικές νόσους των ανθρώπων».