Μάχη του Σκρα: Οι στρατιωτικές αρετές των Ελλήνων

Στις 17 (30 με το νέο ημερολόγιο) Μαΐου 1918, κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, έλαβε χώρα στο Μακεδονικό Μέτωπο η Μάχη του Σκρα. Η σκληρή σύγκρουση μεταξύ των ελληνικών και των βουλγαρικών στρατευμάτων απέβη νικηφόρος για τις ελληνικές δυνάμεις, ειδικότερα δε για τους άνδρες του Γ’ Σώματος Στρατού.

Η εφημερίδα «Το Βήμα», στο πλαίσιο μακράς σειράς άρθρων της αναφορικά με το διαβόητο Εθνικό Διχασμό υπό το γενικό τίτλο «Ο Βενιζέλος στην Θεσσαλονίκη», είχε αναφερθεί διά μακρών στη Μάχη του Σκρα. Συντάκτης των εν λόγω δημοσιευμάτων του «Βήματος», που είχαν το χαρακτήρα απομνημονευμάτων, ήταν ο πολιτικός Αλέξανδρος Ζάννας (1892-1963), ο οποίος είχε διατελέσει υπουργός της Αεροπορίας και ήταν στενός συνεργάτης του Ελευθερίου Βενιζέλου και του Νικολάου Πλαστήρα.

Ο Αλέξανδρος Ζάννας μαζί με τον Ελευθέριο Βενιζέλο

Ιδού ορισμένες από τις καταγραφές του Ζάννα σχετικά με τη Μάχη του Σκρα, στα φύλλα του «Βήματος» που είχαν κυκλοφορήσει την 1η και την 3η Ιουλίου 1959:

Ύστερα από λίγες μέρες άρχισαν οι προετοιμασίες για τη δεύτερη μάχη του Σκρα. Τον στρατηγό Σαρράιγ (σ.σ. ο γάλλος στρατηγός Maurice Sarrail, 1856-1929, διετέλεσε επικεφαλής της Συμμαχικής Στρατιάς της Ανατολής) είχε αντικαταστήσει ο στρατηγός Γκυγιωμά (σ.σ. ο γάλλος στρατηγός Adolphe Guillaumat, 1863-1940, είχε διαδεχθεί τον Sarrail το Δεκέμβριο του 1917). 

Ο Adolphe Guillaumat

Ο Ελληνικός Στρατός, δηλαδή το Γ’ Σώμα Στρατού, το οποίον απαρτίζονταν από τις τρεις Μεραρχίες, Σερρών, Κρήτης και Αρχιπελάγους, είχεν αναλάβει σχεδόν εξ ολοκλήρου τον τομέα μεταξύ Κούπας και Αξιού.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 1.7.1959, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Ο στρατηγός Γκυγιωμά, εν συνεννοήσει με τον Βενιζέλο και το Ελληνικό Επιτελείο, θέλησε να υποβάλη σε σκληρή δοκιμασία τον Ελληνικό Στρατό για να φανή τι μπορεί ν’ αποδώση και αν οι Σύμμαχοι μπορούσαν να τον μεταχειρισθούν επωφελώς σε γενικές επιχειρήσεις.

Η μάχη του Ραβινέ και η πρώτη μάχη του Σκρα είχαν δείξει την αξία του Έλληνος στρατιώτου.

Αλλά η δοκιμασία δεν ήταν αρκετή. Έπρεπε να λάβουν μέρος μεγάλαι ελληνικαί δυνάμεις σε μίαν σκληρή επίθεσι.

Αποφασίσθηκε λοιπόν η κατάληψις του Σκρα, το οποίον ήταν το σπουδαιότερο οχυρό που είχαν οι Βούλγαροι στον τομέα Κούπας – Βαρδαριού.

Η επίθεσις κατά του Σκρα, που θεωρούνταν το Βερντέν του Μακεδονικού Μετώπου, επρόκειτο να γίνη από το Γ’ Σώμα Στρατού, το οποίον θα εβοήθουν και οι γαλλικές τεχνικές υπηρεσίες, η αεροπορία, το πυροβολικό κ.λπ.

Η μάχη του Σκρα, η σκληρή αυτή δοκιμασία, απέδειξε για μια ακόμη φορά πως ο Ελληνικός Στρατός είναι απαράμιλλος στην επίθεσι.

Οι σύμμαχοι έμειναν κατάπληκτοι από τον τρόπο της επιθέσεως.

Ο στρατηγός Ζερώμ στην ημερησία του διαταγή λέγει: «Οι Έλληνες υπερέβαινον πάντοτε τους αντικειμενικούς σκοπούς εις επίθεσιν μετώπου 12 χιλιομέτρων. Απέδειξαν από της αρχής μέχρι τέλους της μάχης υψηλοτάτας στρατιωτικάς αρετάς. Ως στρατηγός είμαι υπερήφανος να διοικώ τοιούτους άνδρας».

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 3.7.1959, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Και ο στρατηγός Γκυγιωμά έλεγε στον πρεσβευτή μας στο Παρίσι: «Η νίκη του Σκρα είναι κατόρθωμα εξ ίσου ένδοξο όσο και η κατάληψις του Βερντέν. Ο Ελληνικός Στρατός υπέστη επιτυχώς την δοκιμασίαν, έδωσε τις εξετάσεις του και πήρε άριστα. Άνοιξε τα μάτια των συμμάχων. Ήταν ο προάγγελος της τελικής επιθέσεως του Σεπτεμβρίου 1918. Ο Ελληνικός Στρατός επεβλήθη με την αξία του και απέκτησε την απόλυτη εμπιστοσύνη των συμμάχων».

Αρχηγός των γαλλικών στρατευμάτων κατά την μάχην του Σκρα ήταν ο στρατηγός Φρανσέ ντ’ Εσπεραί (σ.σ. πρόκειται για το γάλλο στρατηγό Louis Franchet d’Espèrey, 1856-1942).

Ο Louis Franchet d’Espèrey

*Στην κεντρική φωτογραφία του παρόντος άρθρου, η Μάχη του Σκρα (έργο του Λυκούργου Κογεβίνα, 1918, Εθνική Πινακοθήκη, πηγή: nationalgallery.gr).