Κώστας Παπαδάκης (ΑΝΤΑΡΣΥΑ): «Ήμασταν στην πρώτη γραμμή κάθε μικρού και μεγάλου αγώνα»

Από τη δημιουργία της το 2009, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ (Αντικαπιταλιστική Αριστερή Συνεργασία για την Ανατροπή) διεκδίκησε να είναι ένας μαχητικός και ενωτικός σχηματισμός στον ευρύτερο χώρο της ριζοσπαστικής αριστερά. Μπορεί τα εκλογικά της αποτελέσματα να μην κατάφεραν ποτέ να περάσουν ένα κρίσιμο όριο, όμως τα μέλη της περιλαμβάνουν ακτιβίστριες και ακτιβιστές που έχουν πολύ μεγάλο κύρος και αναγνώριση στα κοινωνικά κινήματα. Άλλωστε, διεκδικεί να είναι μια κατεξοχήν κινηματική.

Στις φετινές βουλευτικές εκλογές η ΑΝΤΑΡΣΥΑ κατεβαίνει με κεντρικό σύνθημα «Πραγματική αντισυστημική επιλογή είναι η αντικαπιταλιστική ανατροπή» και στόχο «να γίνει η αντισυστημική οργή δύναμη ανατροπής».

Για την πολιτική τοποθέτηση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ λίγες μέρες πριν τις εκλογές μίλησε στο in ο υποψήφιος βουλευτής Επικρατείας της ΑΝΤΑΡΣΥΑ Κώστας Παπαδάκης, δικηγόρος, πρώην μέλος του ΔΣ του ΔΣΑ, ιδιαίτερα γνωστός για τις παρεμβάσεις του υπέρ των δημοκρατικών δικαιωμάτων ενάντια στον κρατικό αυταρχισμό αλλά και από τη συμμετοχή του στην πολιτική αγωγή στις δίκες σε βάρος της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής.

Τελικά, όντως χρειάζεται να κάνουμε… ανταρσία ενάντια στις πολιτικές που μεθοδεύονται;

Δεν υπάρχει άλλος δρόμος. Οι κυβερνητικές πολιτικές συγκλίνουν και η νύχτα εναλλάσσεται με νύχτα. Απέναντι στη γκρίζα προοπτική της εκμετάλλευσης, του κατώτατου μισθού, της ανεργίας, εργασιακής μετανάστευσης, κοινωνικής ελεημοσύνης των ….- pass, εμπορευματοποίησης, ιδιωτικοποιήσεων, πλειστηριασμών, διάλυσης κοινωνικού κράτους, δημόσιας υγείας και δημόσιας παιδείας, καταστολής, αυταρχισμού, σεξισμού, ρατσισμού, απειλής πολέμου και περιβαλλοντικής καταστροφής, δεν υπάρχει άλλη απάντηση από το να διεκδικήσουμε την ανατροπή όσων απειλούν τη ζωή και την αξιοπρέπειά μας.

 Με τα Τέμπη φάνηκε να υπάρχει μια κοινωνική έκρηξη οργής και αγανάκτησης; Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν να υποχωρεί αυτό το κλίμα. Ήταν απλώς μια συναισθηματική αντίδραση ή εκφράστηκε μια βαθύτερη δυναμική στην ελληνική κοινωνία;

Παρά την πλύση εγκεφάλου από την ανισότιμη προβολή των κυβερνητικών κομμάτων από τα ΜΜΕ η υποχώρηση του αντισυστημικού ρεύματος εξακολουθεί να παραμένει ….δημοκοπικό όνειρο. Η κυβέρνηση χάνει, η αντιπολίτευση δεν κερδίζει, ούτε η ακροδεξιά (παρά την προσπάθεια της κυβέρνησης να εξωθήσει σε αυτήν την αντισυστημική ψήφο, χαρακτηρίζοντας ως δήθεν αντισυστημικές δυνάμεις τους ναζιστές και την ακροδεξιά), αλλά μόνο τα κόμματα της αριστεράς ενισχύονται και η αδιευκρίνιστη ψήφος. Η έκρηξη οργής δεν ήταν ουρανοκατέβατη, είχε πολλά προηγούμενα και θα έχει συνέχεια και προοπτική και δείχνει ότι πάει πολύ πιο μακριά από τις διαχειριστικές αντιθέσεις ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ.

Έχετε ο ίδιος μια μακρά διαδρομή στην υπεράσπιση των δημοκρατικών δικαιωμάτων. Κινδυνεύουν αυτά σήμερα; Πιστεύετε ότι θα συρρικνωθούν ακόμη περισσότερο;

Το επίπεδο κατάκτησης και λειτουργίας των δημοκρατικών δικαιωμάτων αντανακλά πάντοτε την έκβαση της πάλης ανάμεσα στις δυνάμεις της εξουσίας και τον λαό. Στη διάρκεια της τελευταίας κυβερνητικής τετραετίας εκδηλώθηκε μια νομοθετική επιδρομή αναίρεσης δημοκρατικών δικαιωμάτων σε πολλά πεδία, αλλά και αυταρχισμός, ανελέητη καταστολή και αστυνομοκρατία, ξύλο και χημικά, πολιτικές συλλήψεις, διώξεις και πρόστιμα, αστυνομικές σκευωρίες ενάντια σε διαδηλωτές. Η ογκούμενη καπιταλιστική κρίση θα ωθεί πάντα σε διεύρυνση του αυταρχισμού για τον έλεγχο και την πρόληψη των αντιστάσεων  αν η κοινωνία δεν τον σταματήσει. Ευτυχώς η τετραετία που πέρασε δεν ήταν μόνο τετραετία αυταρχισμού, αλλά και τετραετία μεγάλων αντιστάσεων. Σε πολλές από αυτές δικαιώθηκε το ότι «Οι νόμοι καταργούνται στο πεζοδρόμιο». Ήμασταν στην πρώτη γραμμή κάθε μικρού και μεγάλου αγώνα και είμαστε περήφανοι για αυτό.

Εκλογές 2023: αισθάνεται η ΑΝΤΑΡΣΥΑ ότι αυτή τη φορά ένα μέρος του ακροατηρίου της κοιτάει πιο θετικά άλλους χώρους, όπως το ΚΚΕ ή το ΜέΡΑ25 που έχουν θέσεις που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ριζοσπαστικές;

Δεν υπάρχουν μόνο σταθερά εκλογικά ακροατήρια. Η ρευστότητα και η εναλλαγή στους προβληματισμούς μεγάλου ποσοστού  πολιτών αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ προσανατολίζεται σε ποικίλες κατευθύνσεις. Και  καθένας ανάλογα με την πολιτική του συγκρότηση, αντίληψη και εμπειρία  κάνει κάθε φορά τις επιλογές του. Εξ άλλου οι αντιθέσεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ με το ΚΚΕ και το ΜΕΡΑ 25 είναι ακόμα δευτερεύουσες σε σχέση με τις αντιθέσεις της προς τις συστηματικές πολιτικές δυνάμεις. Στις εκλογές αυτές όλα τα αριστερά αντισυστημικά ψηφοδέλτια θα έχουν σημαντικά ανοδικά αποτελέσματα. Ολων τα ακροατήρια έχουν μεγαλώσει και αυτό είναι σίγουρα θετικό αφού κατ αρχήν αποσπώνται από τα ακροατήρια των συστημικών δυνάμεων.

Λέγεται ότι όλα αυτά τα χρόνια η ΑΝΤΑΡΣΥΑ μπορεί να έχει ανθρώπους που χαίρουν σεβασμού για την κινηματική τους δράση, αλλά αυτό δεν μεταφράζεται μετά και σε εκλογική υποστήριξη; Έχετε κάποια εξήγηση γι’ αυτό;

Οι άνθρωποι της ΑΝΤΑΡΣΥΑ δεν χαίρουν απλά σεβασμού. Παίρνουν καθημερινά τιμητική ψήφο εμπιστοσύνης σε σωματεία, συνδικάτα, συλλογικότητες και επιτροπές αγώνα, δημοτικές και περιφερειακές παρατάξεις. Η εντιμότητά τους επιβραβεύεται και η «ψήφος εμπιστοσύνης» έχει αποτελέσει σημαντική αιτία καθοριστικής τους συμβολής σε μικρές και μεγάλες νίκες στην κινηματική πάλη.

Οι αναντίστοιχες προς αυτά και χαμηλές μέχρι τώρα εκλογικές επιδόσεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ οφείλονται στην επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ στην αριστερά την περίοδο των μνημονιακών αντιστάσεων, τις τεχνητές πολώσεις, την εργαλειακή και διαχειριστική αντίληψη για την ψήφο και από άλλους την υποτίμησή της, τη λογική της χαμένης ψήφου και τη νοοτροπία της ανάθεσης που οδηγεί στην προτίμηση των μεγάλων κομμάτων. Σε μεγάλο βαθμό όμως οφείλεται και σε δικά μας λάθη, αφού δεν έχουμε καταφέρει να πείσουμε ακόμα για την εσωτερική μας ενότητα και τη δυνατότητα αποτελεσματικής κεντρικής πολιτικής παρέμβασης.

Επιμένετε να διεκδικείτε το χαρακτηρισμό «αντικαπιταλιστική». Τι σημαίνει αυτό στις μέρες μας; Είναι εφικτή μια υπέρβαση του καπιταλισμού;

Η αντίθεσή στον καπιταλισμό δεν είναι προιόν δογματικής εμμονής σε μαρξιστικές και άλλες γραφές, αλλά ανάγκη που απορρέει από τη διαπίστωση ότι η οργάνωση της παραγωγής και της κοινωνίας με προτεραιότητα το κέρδος οδηγεί νομοτελειακά σε ανταγωνισμό, εκμετάλλευση της εργασίας, ανισότητες, φτώχεια, ιμπεριαλισμό, πολέμους, περιβαλλοντικές καταστροφές, αυταρχισμό, προσφυγιά, ρατσισμό, εθνικισμό, εγκλήματα. Συνεπώς η υπέρβαση του καπιταλισμού, του τρόπου αυτού οργάνωσης και διεύθυνσης της παραγωγής και της κοινωνίας είναι αναγκαία. Το εάν είναι εφικτή θα κριθεί από τη συμπεριφορά του υποκειμενικού παράγοντα, δηλαδή τη συγκρότηση ενός αντικαπιταλιστικού κινήματος με πρωτοπόρα την εργατική τάξη και τους συμμάχους της και τη συγκρότηση ενός μεταβατικού αντικαπιταλιστικού προγράμματος διεκδικήσεων στην πορεία για τον κοινωνικό μετασχηματισμό. Αυτήν την προοπτική προσπαθούμε να υπηρετήσουμε.

Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ αναφέρεται σε μια σοσιαλιστική και κομμουνιστική προοπτική. Όμως, δεν υπάρχει ακόμη το βάρος της «κατάρρευσης» του «υπαρκτού σοσιαλισμού»; Ή το γεγονός ότι το μεγαλύτερο κομμουνιστικό κόμμα ηγείται της δεύτερης μεγαλύτερης καπιταλιστικής οικονομίας του κόσμου;

Η κατάρρευση του «υπαρκτού σοσιαλισμού» και η μετατροπή της Κίνας σε καπιταλιστική υπερδύναμη έχουν αναμφισβήτητη βαρύτητα, αλλά δεν ήρθε και το τέλος της ιστορίας. Η ανάγκη για κοινωνικό μετασχηματισμό είναι αντικειμενικά ώριμη και αυτό θα γεννήσει νέες προσπάθειες, Κάθε μια από αυτές θα αποτιμά τα λάθη της προηγούμενης, θα ανασυνθέτει τις εμπειρίες της, θα ανασυγκροτείται σε θεωρία και πράξη και θα προχωρεί.

Ο δικός μας χώρος έχει ιστορικές καταβολές σε πολιτικοϊδεολογικά ρεύματα που βρέθηκαν πολλές δεκαετίες ενάντια τόσο στην καπιταλιστική παλινόρθωση της ΕΣΣΔ, όσο και στην καπιταλιστική εκτροπή της Κίνας. Πολλές και πλούσιες αναλύσεις σχετικά με τη φύση των καθεστώτων αυτών και τις αιτίες της εξέλιξής τους εμπλουτίζουν τη θεωρητική μας συγκρότηση. Συνεπώς δεν αποτέλεσε έκπληξη για μας, ούτε σηκώσαμε ψηλά τα χέρια στη Νέα Τάξη Πραγμάτων, ούτε συνομολογήσαμε το τέλος της ιστορίας και της εργατικής τάξης, ούτε αλλάξαμε στρατόπεδο. Η σοσιαλιστική και κομμουνιστική προοπτική παραμένει επίκαιρη.

Εάν κάποιος σας ζητούσε να πείτε με απλά λόγια σε τι διαφέρετε από άλλους σχηματισμούς της Αριστεράς και κυρίως το ΚΚΕ – που είναι ένα κόμμα κατά του ΝΑΤΟ, της ΕΕ, του κεφαλαίου –, τι θα απαντούσατε;

Όλες οι αριστερές δυνάμεις είμαστε πολιτικοί απόγονοι του παλιού μεγάλου και ηρωικού Κ.Κ.Ε. και ο σεβασμός μας σε αυτό είναι απεριόριστος. Το ομώνυμο κόμμα όμως αποτελεί τον αποκλειστικό του κληρονόμο και αντλεί το κύρος του όχι από τις τωρινές του επιδόσεις, αλλά από την εξαργύρωση της πολιτικής κληρονομιάς των δεκάδων χιλιάδων αγωνιστών του.

Με ιστορικούς όρους η αντίθεσή μας με το Κ.Κ.Ε. πηγάζει από τη διαφοροποίησή μας από τον υπαρκτό σοσιαλισμό και τον σοσιαλιμπεριαλισμό και αργότερα τη μεταπολιτευτική του συμπεριφορά, την σκληρή τραμπούκικη αντιμετώπιση κάθε αριστερού διαφωνούντα, τον ακολουθητισμό στο ΠΑΣΟΚ μετά τη συμμετοχή στην κυβέρνηση Τζανετάκη κλπ.

Με τρέχοντες όρους γιατί το Κ.Κ.Ε. σήμερα είναι ένα κόμμα – μουσείο, που δεν ενοχλεί το σύστημα και για αυτό δεν ενοχλείται από αυτό. Αρκείται σε μία βερμπαλιστική αντίθεση με ΕΕ και ΝΑΤΟ χωρίς αυτό να συνοδεύεται με στόχους πάλης για την αποδέσμευση. Το ίδιο ισχύει και για την αντικαπιταλιστική του ρητορική, αφού αρνείται  ακόμα και να παλέψει για την επανακρατικοποίηση των σιδηροδρόμων ακόμα και μετά το έγκλημα των Τεμπών με τη δικαιολογία πως έτσι και αλλιώς είτε κρατικό, είτε ιδιωτικό καπιταλισμός θα είναι. Πως θα πέσει ο καπιταλισμός όμως ; Χωρίς τακτικούς στόχους για διεκδίκηση και πάλη ; Με την επαναστατική γυμναστική ; Με τις ελεγχόμενες απεργίες ; Με την συκοφάντηση και τους τραμπουκισμούς σε όποιον σας αμφισβητεί την αποκλειστικότητα της κληρονομιάς του παλιού, ηρωικού, μεγάλου Κ.Κ.Ε. ; Με την αποχή στο δημοψήφισμα του 2015 που αν είχε υιοθετηθεί η κάλπη θα έβγαζε ΝΑΙ αντί για αυτό το ΟΧΙ που έγραψε ιστορία ; Με τις συγκεντρώσεις κάθε φορά σε χωριστές πλατείες ; Ετσι είναι το ΟΛΟΙ ΜΑΣ και ΜΟΝΟΙ ΤΟΥΣ ;

Άρα η αριστερά και οι κινηματικές αντιστάσεις έχουν ανάγκη μιας διαφορετικής πολιτικής ταυτότητας. Το σημερινό Κ.Κ.Ε. δεν έχει πιά τίποτα να προσφέρει.

Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ φτιάχτηκε ως μια ενωτική διεργασία διαφορετικών ρευμάτων της αντικαπιταλιστικής αριστεράς. Στη διαδρομή, όμως, έχασε ένα σημαντικό τμήμα της. Σήμερα τάσεις που αρχικά στήριξαν την ΑΝΤΑΡΣΥΑ είναι εντός του ΜέΡΑ25-Συμμαχία για τη Ρήξη ή υποστηρίζουν ΚΚΕ. Χάσατε την ικανότητά σας να είστε πόλος συσπείρωσης;

Κανένας ζωντανός πολιτικός οργανισμός δεν μένει στάσιμος. Προσλαμβάνει και αποβάλλει κύτταρα. Στα 14 χρόνια της ιστορίας της η ΑΝΤΑΡΣΥΑ έχει χάσει και έχει κερδίσει δυνάμεις. Ναι, η σύνθεσή της έχει αλλάξει. Αλλά η εξέλιξη δικαίωσε την ίδια και όχι αυτούς που αποχώρησαν. Κανείς δεν πέτυχε τίποτα πολιτικά. Οι περισσότεροι κατέληξαν στην ιδιώτευση και οι υπόλοιποι σε ρεφορμιστικές δορυφοριοποιήσεις. Αν είχαμε συνταχθεί στις επιλογές τους θα είχαμε γίνει προ πολλού συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ η της ΛΑΕ η χειροκροτητές του ΚΚΕ. Και για κάποιες θα κρυβόμασταν. Αλλά η αντικαπιταλιστική αριστερά χρειάζεται μια αυτόνομη συγκρότηση και πολιτική. Οσοι δεν το κατάλαβαν και υπήρξαν περαστικοί από τις γραμμές της καλά έκαναν και έφυγαν. Αντίστοιχα ωστόσο μετακινήθηκαν και οργανώσεις και ανένταχτοι ιδίως τους τελευταίους μήνες προς την ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Παραμένουμε μια δύναμη πρωτοποριακή και ενωτική στο κίνημα. Ήμασταν και παραμένουμε πόλος συσπείρωσης,  και αυτό θα φανεί και μετά τις εκλογές.

Στις τοποθετήσεις σας επιμένετε πώς όποια κυβέρνηση έρθει, θα έχει μια αντιλαϊκή πολιτική. Απέναντι σε αυτό ποια πιστεύετε ότι πρέπει να είναι η απάντηση των κινημάτων

Ο αγώνας στο δρόμο χωρίς προεκλογικές αναθέσεις. Αυτό που έκαναν οι εργάτες στην Cosco, στα Λιπάσματα Καβάλας, στα Πετρέλαια Καβάλας, τη Μαλαματίνα, στην E- Food  και στην Wolt, οι καλλιτέχνες, οι φοιτητές, οι διαδηλωτές που έσπασαν τις απαγορεύσεις, οι υγειονομικοί των δημόσιων νοσοκομείων, οι εκπαιδευτικοί, το κύμα διαμαρτυρίας και οργής για τα Τέμπη, όλη η κοινωνία που αγωνίστηκε και σε πολλές περιπτώσεις νίκησε χωρίς να εξαρτά την τύχη της από οποιονδήποτε επίδοξο κυβερνητικό σωτήρα, όπως είχε γίνει το 2012 – 2015.

Η σύνθεση, συγκρότηση και αναβάθμιση των κινηματικών αντιστάσεων σε πολιτικό πρόγραμμα αντικαπιταλιστικής ρήξης και ανατροπής θα είναι ένα ακόμα βήμα μπροστά στον αγώνα της κοινωνίας να αντισταθεί και να διεκδικήσει.

Αλλάζουν οι εκλογές τα πράγματα; Ή μήπως ισχύει η παλιά ρήση του Μαρξ ότι εάν τα άλλαζαν θα ήταν παράνομες;

Η ρήση του Μάρξ έχει αποδειχθεί ιστορικά εκατοντάδες φορές. Για αυτό και λέμε ότι είναι χαμένη και κάθε ψήφος που μένει μόνο στην ψήφο γιατί στο τέλος καμμία εκλογή δεν αρκεί για να φέρει νίκες στο λαό και ήττες στο σύστημα αν ο λαός δεν διεκδικήσει με την ενωτική και αγωνιστική του πάλη να τις πετύχει. Γιατί τη νίκη θα την φέρει μόνο ο αγώνας στον δρόμο και όχι οι βουλευτές και οι θεσμοί. Αλλά αυτός ο αγώνας χρειάζεται όχι μόνο την κινηματική του πρωτοπορία, αλλά και την πολιτική του ταυτότητα και την πολιτική του προοπτική. Και οι εκλογές αποτελούν πεδίο πάλης για τη διαμόρφωση πολιτικών συσχετισμών. Για αυτό παρεμβαίνουμε.

Το κεντρικό σύνθημα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ είναι «να ψηφίζουμε όπως αγωνιζόμαστε»: τι σημαίνει αυτό; Και τελικά γιατί σήμερα κάποι@ να ψηφίσει ΑΝΤΑΡΣΥΑ;

Γιατί η ΑΝΤΑΡΣΥΑ στάθηκε στην πρώτη γραμμή όλων των αγώνων, στον αντιφασιστικό αγώνα μέσα και έξω από τα δικαστήρια, στην υπεράσπιση των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, σε κάθε διαδήλωση ενάντια στις απαγορεύσεις της πανδημίας,  για τη δημόσια υγεία, στο χώρο του πολιτισμού, στον αγώνα ενάντια στην περιβαλλοντική καταστροφή, τις εξορύξεις, τις ανεμογεννήτριες σε βουνά και σε νησιά, την τσιμεντοποίηση των ρεμάτων, στην υπεράσπιση των προσφύγων και των μεταναστών, στον αγώνα των εκπαιδευτικών ενάντια στην δήθεν αξιολόγηση, στους αγώνες των συμβασιούχων για να κατοχυρώσουν την θέση εργασίας τους, στην δίκη της Χρυσής Αυγής σε όλες τις κινητοποιήσεις του αντιφασιστικού αγώνα, στο νικηφόρο αποτέλεσμα που κορυφώθηκε με την καταδικαστική απόφαση στις 07.10.2020 και συνεχίζει. Ηταν πρωτοπόρα στις πλατείες, στα πανεπιστήμια, στις γειτονιές και στους δρόμους παντού όπου εκδηλώθηκε η λύσσα της απαγόρευσης των συναθροίσεων και αστυνομικής καταστολής, με ανελέητο ξύλο και χημικά, σκευωρίες και διώξεις. Είναι πρωτοπόρα με τη συμμετοχή και τις παρεμβάσεις της σε όλα τα σωματεία και συνδικάτα, τις επιτροπές και κάθε μορφής συλλογικότητες αγώνα, σε όλους τους Δήμους και τις Περιφέρειες που εκπροσωπείται σε όλη την Ελλάδα στους μικρούς και μεγάλους αγώνες.Αυτή την πρωτοπόρα στάση της στους αγώνες την πληρώνει με συλλήψεις, διώξεις, πειθαρχικά, δίκες και πρόστιμα.

Αυτοί είναι  οι αγωνιστές της ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Αγωνιστές που δεν ενσωματώθηκαν, δεν εξαγοράστηκαν, δεν ξεγελάστηκαν και δεν εξαπάτησαν.

Η ψήφος στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ είναι η καλύτερη ανταπόκριση στην ανάγκη για δυνάμωμα και πολιτική προοπτική των αγώνων. Γιατί αυτό που έχει ανάγκη η κοινωνία σήμερα είναι να απεγκλωβισθεί από τα αδιέξοδα της κυβερνητικής αυταπάτης και να αναδείξει μια ισχυρή αντιπολίτευση και στο δρόμο και στη Βουλή.

Και για αυτό η ψήφος στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ των αγώνων και των αγωνιστών  είναι η μόνη ψήφος που δεν είναι χαμένη.