«Να προσπαθήσεις ξανά. Να αποτύχεις καλύτερα»*

Για τον Αχμέτ Καλκάν δεν γνωρίζουμε πολλά. Μόνο ότι είναι 64 χρόνων, συνταξιούχος, πρώην εργαζόμενος στον τομέα της υγείας, και ότι ψήφισε την Κυριακή στην Κωνσταντινούπολη υπέρ του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, του υποψήφιου της αντιπολιτευόμενης συμμαχίας, δηλώνοντας στο Reuters τα εξής: «Βλέπω αυτές τις εκλογές ως μία επιλογή ανάμεσα στη δημοκρατία και τη δικτατορία. Επιλέγω τη δημοκρατία και ελπίζω πως η χώρα μου θα επιλέξει τη δημοκρατία». Μόνο να φανταστούμε μπορούμε πώς ένιωσε ξυπνώντας χθες το πρωί και βλέποντας πως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν οδεύει πιθανότατα προς την επανεκλογή του στις 28 Μαΐου, ενώ διατηρεί από κοινού με τους υπερεθνικιστές εταίρους του και την απόλυτη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο – αν και, μετά τη συνταγματική μεταρρύθμιση του 2017, το τελευταίο δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα όργανο επικύρωσης ήδη ειλημμένων αποφάσεων, κάτι σαν γραφείο πρωτοκόλλησης, όπως η Δούμα του Βλαντίμιρ Πούτιν.

Ας το φανταστούμε όμως λίγο. Ενας δημοκράτης στην Τουρκία. Που έχει δει τα τελευταία χρόνια χιλιάδες ανθρώπους, πολιτικούς, δημοσιογράφους, διανοούμενους, ακτιβιστές αλλά και ανθρώπους της διπλανής πόρτας, που τόλμησαν απλώς να εκφράσουν διαφορετική άποψη, να ρίχνονται στη φυλακή – και άλλους τόσους να παίρνουν φοβισμένοι τον δρόμο της εξορίας. Που έχει δει την οικονομία της χώρας του να καταρρέει εξαιτίας, σε μεγάλο βαθμό, των ανορθόδοξων οικονομικών τακτικών του Ερντογάν, την τουρκική λίρα να κατρακυλάει, τον πληθωρισμό να εκτοξεύεται ακόμα και στο 85% τον περασμένο Νοέμβριο, τις τιμές πολλών βασικών αγαθών να ακολουθούν. Που είδε πώς ο Ερντογάν έθεσε, επισήμως ή ανεπισήμως, υπό τον έλεγχό του όλους τους πολιτικούς θεσμούς καθώς και τα ΜΜΕ της χώρας, και πώς φτιάχτηκε γύρω του ένα εθνικό δίκτυο υποστηρικτών και εγκάθετων που τρέφονται από τη διαφθορά του καθεστώτος.

Που είδε δεκάδες χιλιάδες συμπατριώτες του να χάνονται στους σεισμούς της 6ης Φεβρουαρίου, εν μέρει και λόγω, ακριβώς, αυτής της διαφθοράς, και τις Αρχές αφενός να καθυστερούν εγκληματικά στην αρχή να προσφέρουν βοήθεια, αφετέρου να τάζουν στη συνέχεια στους σεισμόπληκτους τον ουρανό με τα άστρα.

Που άκουσε όλη την προεκλογική χυδαιολογία των Ερντογάν και Σία κατά των αντιπάλων τους και της Δύσης, και μαζί όλες τις παροχές που έταξαν ώστε να κατευνάσουν την κοινωνική δυσαρέσκεια. Που ίσως να μη γνωρίζει τον γερμανό κοινωνιολόγο Μαξ Βέμπερ, αλλά συμμερίζεται ενστικτωδώς την πεποίθησή του «ότι ο άνθρωπος δεν θα ‘χε πετύχει το εφικτό, αν δεν είχε ξανά και ξανά προσπαθήσει να φτάσει το ανέφικτο». Που ήλπιζε πως η Τουρκία μπορούσε, παρ’ όλα αυτά, και μ’ όλες τις ανεπάρκειες της αντιπολίτευσης, να δείξει σε ολόκληρο τον κόσμο πως η διάβρωση της δημοκρατίας παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια μπορεί να αντιστραφεί, πως ακόμα και ένας γερά εδραιωμένος απολυταρχικός ηγέτης μπορεί να εκδιωχθεί. Και διαψεύστηκε.

Η τρίτη πρωτεύουσα

Για τον Αϊχάν Αλπάι γνωρίζουμε ακόμα λιγότερα. Μόνο ότι είναι ένας από τους 1,5 εκατομμύριο τούρκους ψηφοφόρους – το ήμισυ του συνόλου της τουρκικής διασποράς – που ζουν στη Γερμανία, την επονομαζόμενη και «τρίτη πρωτεύουσα της Τουρκίας στον κόσμο», και ότι ψήφισε αρχές Μαΐου στο τουρκικό προξενείο στο Βερολίνο υπέρ του Ερντογάν, δηλώνοντας στο Politico τα εξής: «Πιστεύω ότι είναι ένας καλός πρόεδρος. Και η οικονομία ανθεί μαζί του». Δεν ξέρουμε αν είναι απόγονος κάποιων γκασταρμπάιτερ, των φιλοξενούμενων εργατών που έφταναν μαζικά στη Γερμανία τη δεκαετία του 1960, προερχόμενοι στην πλειοψηφία τους από την Ανατολία, ή αν εγκαταστάθηκε πιο πρόσφατα στη χώρα, ούτε αν νιώθει ενσωματωμένος ή απομονωμένος στη νέα του πατρίδα, αν έχει αντιμετωπίσει αντιτουρκικό και αντιμουσουλμανικό ρατσισμό και σε τι βαθμό. Δεν ξέρουμε επίσης αν διέπεται από αυτό το μείγμα εθνικιστικού συντηρητισμού και θρησκευτικής πίστης που χαρακτηρίζει τους περισσότερους Τούρκους της διασποράς οι οποίοι προτιμούν τον Ερντογάν.

Μπορούμε πάντως να πούμε μετά βεβαιότητος ότι η Τουρκία και ο Ερντογάν για τον οποίο μίλησε είναι η Τουρκία και ο Ερντογάν της πρώτης του δεκαετίας στην εξουσία, όταν η οικονομία πράγματι ανθούσε κι εκείνος διατηρούσε ακόμα ένα προοδευτικό, φιλευρωπαϊκό προφίλ. Μπορούμε επίσης να φανταστούμε ότι γνωρίζει και την υπέρμετρη επιρροή των τεμενών του δικτύου Ditib – το οποίο υπάγεται στο τουρκικό υπουργείο Θρησκευτικών Υποθέσεων – στη Γερμανία και τις καταγγελίες ότι υποστηρικτές του Ερντογάν προσπαθούσαν να εκφοβίσουν, έξω από τα προξενεία ή στα σόσιαλ μίντια, τους τούρκους ψηφοφόρους που ήταν αποφασισμένοι να ψηφίσουν στη Γερμανία άλλον υποψήφιο στις εκλογές, και τις δηλώσεις γερμανών υπουργών περί «απαράδεκτων μεθόδων», και τις προειδοποιήσεις που απηύθυνε πρόσφατα ο Τζαν Ντουντάρ, ο πρώην αρχισυντάκτης της «Cumhuriyet», που αναγκάστηκε να εξοριστεί υπό τις απειλές του τουρκικού καθεστώτος στη Γερμανία, ότι «ο Ερντογάν θέλει να γυρίσει την Τουρκία 100 χρόνια πίσω». Ξυπνώντας χθες το πρωί, πάντως, σε μία ευρωπαϊκή χώρα, ο Αϊχάν Αλπάι – όπως και το 65% των τούρκων ψηφοφόρων που ψήφισαν στη Γερμανία, όπως και το 60% των Τούρκων που ψήφισαν στη Γαλλία – πρέπει να ένιωθε πανευτυχής. Αλλά αυτό ίσως λέει περισσότερα για την Ευρώπη παρά για την Τουρκία.

*Εδώ που φτάσαμε, μόνο στον Μπέκετ και το θέατρο του παραλόγου μπορούμε να αναζητήσουμε παρηγοριά.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ