Τζορτζ Γουάινμπεργκ: Ο ψυχολόγος που επινόησε την «ομοφοβία»

O Τζορτζ Γουάινμπεργκ ήταν ένας ψυχοθεραπευτής ο οποίος, στα μέσα της δεκαετίας του 1960 που δεν μπορούσε παρά να διακρίνει τη δυσφορία που έδειχναν ορισμένοι συνάδελφοί του γύρω από ομοφυλόφιλους άνδρες και γυναίκες, επινοώντας έτσι μια νέα λέξη: την ομοφοβία.

Γεννήθηκεστις 17 Μαΐου 1929 στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης και πέθανε στις 20 Μαρτίου 2017, σε ηλικία 87 ετών, καταβεβλημένος από τον καρκίνο.

Ο όρος «ομοφοβία»

Ο Δρ Γουάινμπεργκ ετοιμαζόταν να μιλήσει ενώπιον της Οργάνωσης Ομοφυλοφίλων της Ανατολικής Ακτής το 1965, όταν άρχισε να σκέφτεται ένα πρόσφατο περιστατικό. Μια ομάδα συναδέλφων, μαθαίνοντας ότι μια φίλη που θα έφερνε σε ένα πάρτι ήταν λεσβία, του ζήτησε να μην την καλέσει. Ένιωσε όχι μόνο αντιπάθεια, είπε, αλλά και φόβο – έναν φόβο τόσο ακραίο που έδειχνε κάποια από τα χαρακτηριστικά μιας φοβίας.

«Επινόησα τη λέξη ομοφοβία για να εννοήσω ότι επρόκειτο για μια φοβία για τους ομοφυλόφιλους», δήλωσε ο δρ Γουάινμπεργκ στον Gregory M. Herek, καθηγητή ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Ντέιβις, το 1998, σύμφωνα με τους New York Times.

«Ήταν ένας φόβος για τους ομοφυλόφιλους, ο οποίος φαινόταν να συνδέεται με τον φόβο της μετάδοσης, τον φόβο της μείωσης των πραγμάτων για τα οποία αγωνιζόταν κανείς – το σπίτι και την οικογένεια. Ήταν ένας θρησκευτικός φόβος και είχε οδηγήσει σε μεγάλη βιαιότητα, όπως κάνει πάντα ο φόβος».

Η πρώτη εμφάνιση της λέξης σε έντυπη μορφή

Ο δρ Γουάινμπεργκ συζήτησε τις ιδέες του με τους γκέι ακτιβιστές Τζακ Νίκολς και Λάιτζ Κλαρκ, οι οποίοι χρησιμοποίησαν τον νέο όρο σε μια στήλη που έγραψαν για το περιοδικό Screw στις 5 Μαΐου 1969, συζητώντας για τον φόβο που ένιωθαν οι στρέιτ άντρες ότι μπορεί να είναι γκέι. Ήταν η πρώτη εμφάνιση της λέξης σε έντυπη μορφή.

Λίγους μήνες αργότερα, το περιοδικό Time χρησιμοποίησε τον όρο «ομοφοβία» σε ένα άρθρο για το εξώφυλλο με τίτλο «Ο ομοφυλόφιλος στην Αμερική». Ο Dr. Weinberg τη χρησιμοποίησε για πρώτη φορά σε έντυπη μορφή στο «Words for the New Culture», ένα άρθρο στο ειδησεογραφικό περιοδικό Gay το 1971, και συζήτησε εκτενώς το φαινόμενο στο βιβλίο του «Society and the Healthy Homosexual», που εκδόθηκε το 1972.

Η εφεύρεση του όρου ήταν «ορόσημο», έγραψε ο Δρ Χέρεκ στο περιοδικό Sexuality Research & Social Policy το 2004. «Αποκρυστάλλωσε τις εμπειρίες απόρριψης, εχθρότητας και αορατότητας που οι ομοφυλόφιλοι άνδρες και γυναίκες στα μέσα του 20ού αιώνα στη Βόρεια Αμερική βίωναν καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους».

«Ο όρος έστησε μια κεντρική παραδοχή της ετεροφυλόφιλης κοινωνίας στο κεφάλι», συνέχισε, «εντοπίζοντας το «πρόβλημα» της ομοφυλοφιλίας όχι στους ομοφυλόφιλους ανθρώπους, αλλά στους ετεροφυλόφιλους που ήταν μισαλλόδοξοι απέναντι στους ομοφυλόφιλους άνδρες και τις λεσβίες».

Πόσο εύκολα έγινε αποδεκτός ο όρος;

Το 2012, το Associated Press, σε μια αναθεώρηση της πολιτικής του, αποθάρρυνε τη χρήση της λέξης. «Φοβία σημαίνει παράλογος, ανεξέλεγκτος φόβος, συχνά μια μορφή ψυχικής ασθένειας», έγραψε σε μια στήλη ο David Minthorn, συντάκτης του A.P.. «Σε όρους όπως η ομοφοβία, πρόκειται συχνά για εικασίες. Οι λόγοι για τα αντι-ομοφυλοφιλικά συναισθήματα ή πράξεις μπορεί να μην είναι προφανείς. Τα συγκεκριμένα στοιχεία είναι καλύτερα από τους ασαφείς χαρακτηρισμούς των γενικών συναισθημάτων ενός ατόμου για κάτι»

Ο δρ Γουάινμπεργκ παρέμεινε αμετάπειστος. Το φαινόμενο εξακολουθούσε να υπάρχει, υποστήριξε, και μόνο μία λέξη το αποδίδει.

«Όσο η ομοφοβία υπάρχει, όσο οι ομοφυλόφιλοι άνθρωποι υποφέρουν από ομοφοβικές πράξεις, η λέξη θα παραμείνει ζωτικής σημασίας για την ανθρωπότητα», έγραψε στην Huffington Post. «Πράγματι, το επόμενο μεγάλο βήμα θα πρέπει να είναι να προστεθεί η «ομοφοβία» στον επίσημο κατάλογο των ψυχικών διαταραχών – όχι να καθαρίσουμε τη γλώσσα από αυτήν».