Τουρκία: Οι δύο αναγνώσεις ενός εκλογικού μηνύματος

Επισήμως η Αθήνα τήρησε αποστάσεις και ως όφειλε απέφυγε τις προβλέψεις για το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών στην Τουρκία. Ωστόσο όλοι παρακολούθησαν τη μάχη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου και κάποιοι πίστεψαν ότι ο Κιλιτσντάρογλου είχε πιθανότητες να επικρατήσει του Ερντογάν, ακόμα και από τον πρώτο γύρο, εκφράζοντας περισσότερο μια επιθυμία παρά μια εκτίμηση. Οι πιο πραγματιστές διάβασαν μεν τα πρωτοσέλιδα του διεθνούς Τύπου που καλούσαν τον τουρκικό λαό να «εκθρονίσει» τον Ερντογάν, αλλά την ίδια στιγμή είχαν υπολογίσει και τις αδυναμίες του συνασπισμού της αντιπολίτευσης, με ορισμένες από αυτές να χαρακτηρίζονται δομικές, γεγονός που επί της ουσίας είχε σχεδόν προδιαγράψει το αποτέλεσμα από την αρχή. Με την τουρκική κοινωνία να δείχνει να επιλέγει τη σταθερότητα, από μια συμμαχία η οποία είχε έναν κοινό στόχο, να νικήσει τον Ερντογάν, αλλά και πολλές διαφορές. Με το γεγονός ότι ο Ερντογάν κέρδισε ήδη την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο να απομακρύνει ακόμα περισσότερο την όποια μικρή δυνατότητα να υπάρξει ανατροπή στον δεύτερο γύρο, με τους περισσότερους διπλωμάτες και αναλυτές να τον θεωρούν ήδη νικητή.

Η επόμενη μέρα

Και το ερώτημα είναι ποιος θα είναι ο Ερντογάν της επόμενης μέρας. Ο Ερντογάν που μπαίνει στην τρίτη δεκαετία της διακυβέρνησής του και διανύει την περίοδο που θα θελήσει να αφήσει το στίγμα του. Και έχοντας ως δεδομένο ότι οι εκλογές της Κυριακής επαναβεβαίωσαν πως τόσο ο ισλαμισμός όσο και ο εθνικισμός παραμένουν στους πυλώνες της πολιτικής της γείτονος. Στην Αθήνα – από την Αριστερά μέχρι τη Δεξιά – κανείς δεν θεωρεί ότι η αλλαγή του κλίματος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και της ρητορικής σημαίνουν και αλλαγή των πάγιων θέσεων της Αγκυρας.

Η Γαλάζια Πατρίδα

Το αφήγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας» αποτελεί τη σαφή περιγραφή της εξέλιξης των τουρκικών διεκδικήσεων απέναντι στην Ελλάδα, το οποίο συμπληρώνεται από την αμφισβήτηση της κυριαρχίας των νησιών που δεν αποστρατιωτικοποιούνται, τη θεωρία των «γκρίζων ζωνών», τον εναέριο χώρο και τα χωρικά ύδατα, το οποίο υιοθέτησε και ενίοτε ενίσχυσε η αντιπολίτευση. Πριν από τα προεκλογικά «ανοίγματα» Κιλιτσντάρογλου στην Αθήνα. Το στοίχημα, όπως υπογραμμίζουν αναλυτές για την Αθήνα, είναι να ανοίξουν οι επίσημοι δίαυλοι στα ελληνοτουρκικά και να επιδιωχθεί κινητικότητα, χωρίς ωστόσο μεγάλες προσδοκίες. Εστω και αν η πεποίθηση πως ακόμα και αν κέρδιζε ο Κιλιτσντάρογλου ο αναθεωρητισμός είναι ριζωμένος στην τουρκική εξωτερική πολιτική, η οποία παραμένει διαρκής και σταθερή ανεξαρτήτως κυβερνήσεων. Αρκετοί δε σημείωναν και τις δηλώσεις του επικεφαλής του CHP στο παρελθόν, οι οποίες κάθε άλλο παρά να βάλουν φρένο στις απειλές Ερντογάν επιχειρούσαν. Με διπλωματικούς κύκλους στην Αθήνα να επισημαίνουν πως ίσως η ρητορική ήταν πιο ήπια αλλά δεν θα άλλαζαν και οι θέσεις. Και η ανοχή που θα έδειχνε η Δύση – ενδεχομένως – σε μια πιο φιλική τουρκική κυβέρνηση θα αποδυνάμωνε ενδεχομένως τις όποιες αντιδράσεις υπέρ της Αθήνας.

Μη ασφαλείς προβλέψεις

Προβλέψεις για το πώς θα επιλέξει να κινηθεί ο Ερντογάν, εφόσον τελικά αναδειχθεί ο νικητής και του δεύτερου γύρου, απέναντι στην Ελλάδα δεν είναι ασφαλείς, αν και δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που εκτιμούν ότι δύσκολα θα επιστρέψει στην πολεμική ρητορική.

Το προφίλ του λόγω της οικονομικής δυσχέρειας της Τουρκίας και της ανάγκης κονδυλίων από τη Δύση αναμένεται ότι θα δημιουργήσει έναν Ερντογάν πιο ήπιων τόνων, που ίσως επιδιώξει να δείξει και ένα πρόσωπο συνεργασίας, σε ζητήματα χαμηλότερης πολιτικής και με την Αθήνα. Ρόλο στη διαμόρφωση της προσέγγισης του Ερντογάν στα ελληνοτουρκικά αναμένεται να παίξουν και οι εσωτερικές εξελίξεις στην Τουρκία, καθώς και το αν θα χρειαστεί μια εξαγωγή κρίσης.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ