Αστρονόμοι πιστεύουν ότι ανακάλυψαν τα πρώτα ηφαίστεια εκτός του Ηλιακού Συστήματος

Εξωπλανήτης στο μέγεθος της Γης που ανακαλύφθηκε στη γαλαξιακή γειτονιά μας προσφέρει τις ισχυρότερες μέχρι σήμερα ενδείξεις για ηφαιστειακή δραστηριότητα πέρα από το Ηλιακό Σύστημα, αναφέρει διεθνής ομάδα ερευνητών.

Ο πλανήτης LP 791-18 d είναι ο τρίτος γνωστός πλανήτης που κινείται σε τροχιά γύρω από το συγκεκριμένο άστρο, έναν «ερυθρό νάνο» με μάζα και θερμοκρασία πολύ μικρότερη από του Ήλιου.

Τα πολυάριθμα ηφαίστεια που φαίνεται ότι υπάρχουν στην επιφάνειά του δεν είναι δυνατόν να παρατηρηθούν άμεσα, ωστόσο οι αστρονόμοι συμπέραναν την ύπαρξή τους εξετάζοντας τις βαρυτικές αλληλεπιδράσεις με τους άλλους πλανήτες.

Λόγω της βαρυτικής έλξης, ο LP 791-18 d ουσιαστικά τεντώνεται και συμπιέζεται κάθε φορά που περνά από κοντά του ένας μεγαλύτερος πλανήτης, με μάζα 2,5 φορές μεγαλύτερη από τη Γη. Αυτό το ισχυρό παλιρροϊκό φαινόμενο προκαλεί τριβές στο εσωτερικό του LP 791-18 d και απελευθερώνει μεγάλες ποσότητες θερμότητας, οι οποίες είναι πιθανώς αρκετές για να σχηματίσουν ένα υπόγειο στρώμα μάγματος που τελικά φτάνει στην επιφάνεια και εκλύεται από ηφαίστεια.

Το ίδιο παλιρροϊκό φαινόμενο ευθύνεται για τα ηφαίστεια της Ιούς, δορυφόρου του Δία, η οποία είναι το πιο ηφαιστειακό ενεργό σώμα του Ηλιακού Συστήματος.

Hφαίστειο διακρίνεται να ξεσπά στην επιφάνεια της Ιούς, δορυφόρου του Κρόνου (NASA)

«Ακόμα δεν διαθέτουμε άμεσες παρατηρήσεις ηφαιστειακής δραστηριότητας σε εξωπλανήτη, όμως αυτός ο πλανήτης είναι ιδιαίτερα πιθανός υποψήφιος» δήλωσε στο Reuters ο Ίαν Κρόσφιλντ του Πανεπιστημίου του Κάνσας, μέλος της ομάδας που υπογράφει την ανακάλυψη στο Nature.

Μέρα και νύχτα

Ο LP 791-18 d βρίσκεται σε απόσταση 86 ετών φωτός από τη Γη στην κατεύθυνση του αστερισμού του Κρατήρα, ο οποίος είναι ορατός μόνο από το νότιο ημισφαίριο.

Ο πλανήτης χρειάζεται 2,8 ημέρες για να συμπληρώσει μια περιφορά γύρω από το μητρικό του άστρο και ακριβώς τον ίδιο χρόνο για να ολοκληρώσει μια περιστροφή γύρω από τον εαυτό του.

Αυτό σημαίνει ότι η μία του πλευρά είναι μονίμως στραμμένη προς το άστρο ενώ η άλλη είναι μόνιμα βυθισμένη στο σκοτάδι, ακριβώς όπως η Σελήνη κρατά τη μία πλευρά της μόνιμα στραμμένη στη Γη.

«Η πλευρά του πλανήτη που έχει μέρα είναι υπερβολικά ζεστή για να υπάρχει υγρό νερό, οπότε είναι πιθανώς πολύ ξηρή και καυτή, ίσως έρημος. Στην πλευρά που έχει νύχτα υπάρχουν ενδεχομένως παγετώνες» σχολίασε ο Μπιοτν Μπένεκε του Πανεπιστημίου του Μόντρεαλ.

«Η πιο ενδιαφέρουσα περιοχή είναι η ζώνη όπου η ημέρα και η νύχτα συναντώνται. Εδώ, το νερό των παγετώνων της νυχτερινής πλευράς μπορεί να λιώνει και ενδεχομένως να σχηματίζει επιφανειακά ύδατα».

Ο ηφαιστειακός πλανήτης βρίσκεται οριακά εντός της λεγόμενης κατοικίσιμης ζώνης, το εύρος αποστάσεων από το μητρικό άστρο στο οποίο το νερό μπορεί να υπάρχει σε υγρή μορφή και να ενθαρρύνει έτσι την εμφάνιση ζωής, επισημαίνουν οι ερευνητές.

Το γεγονός ότι τα ηφαίστεια εμπλουτίζουν την ατμόσφαιρα με υλικό από το εσωτερικό του πλανήτη αυξάνει τη διαθεσιμότητα στοιχείων που θεωρούνται απαραίτητα για τη ζωή, λένε.

«Ένα μεγάλο ερώτημα της αστροβιολογίας, του κλάδου που μελετά την προέλευση της ζωής στη Γη και παραπέρα, είναι το εάν η τεκτονική ή ηφαιστειακή δραστηριότητα είναι απαραίτητη για τη ζω’η» σχολίασε η Τζέσι Κρίστιανσεν του Ινστιτούτου Επιστήμης Εξωπλανητών της NASA.

«Εκτός του ότι δυνητικά παρέχουν μια ατμόσφαιρα, οι διαδικασίες αυτές μπορεί να αναδεύουν υλικά που σε διαφορετική περίπτωση θα είχαν βυθιστεί και παγιδευτεί στον φλοιό, συμπεριλαμβανομένων των υλικών που πιστεύουμε ότι είναι σημαντικά για τη ζωή, όπως ο άνθρακας».