Πτηνοτροφία: Η ακτινογραφία των εκτροφών πουλερικών κρεατοπαραγωγής

Ένας από τους πλέον δυναμικούς κλάδους της ελληνικής κτηνοτροφίας είναι η κρεοπαραγωγός πτηνοτροφία, η οποία και χαρακτηρίζεται από έναν από τους μεγαλύτερους βαθμούς καθετοποίηση.

Βάσει των καταχωρημένων στοιχείων στην εφαρμογή «Άρτεμις» του ΕΛΓΟ-Δήμητρα, στην οποία καταγράφονται οι πραγματοποιηθείσες σφαγές στα εγκεκριμένα σφαγεία, το 2021 οδηγήθηκαν για σφαγή περίπου 138 εκατ. ορνίθια κρεοπαραγωγής αποδίδοντας περίπου 260 χιλιάδες τόνους κρέατος. Τα ορνίθια αυτά εκτράφηκαν σε 1.117 πτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις.

Σύμφωνα με τη Διεύθυνση Αγροτικής Στατιστικής και Τεκμηρίωσης του ΥπΑΑΤ η ετήσια παραγωγή κρέατος πουλερικών το 2022 εκτιμάται ότι ανήλθε περίπου στους 283 χιλιάδες τόνους, εκ των οποίων το 98,5% δηλαδή περίπου οι 279 χιλιάδες τόνοι αφορά σε κρέας ορνίθων. Από αυτούς περίπου οι 271 χιλιάδες τόνοι προέρχεται από συστηματικές μονάδες εκτροφής ορνιθίων κρεοπαραγωγής. Το 80% περίπου της συνολικής παραγωγής κρέατος ορνιθίων διοχετεύεται στην αγορά από μόλις 10 επιχειρήσεις και παράγεται από αυτές και τους συνεργαζόμενους με αυτές παραγωγούς.

Το 2022 σύμφωνα με στοιχεία της υπηρεσίας υπολογίζεται ότι τοποθετήθηκαν για εκτροφή περίπου 153 εκατομμύρια νεοσσοί ορνιθίων κρεοπαραγωγής.

Παράλληλα, όπως επισημαίνεται σε ενημερωτικό σημείωμα της Διεύθυνσης Συστημάτων Εκτροφής, χωροταξικά ο κύριος όγκος της παραγωγής του κρέατος ορνιθίων από συστηματικές εκτροφές βρίσκεται στις περιφέρειες Ηπείρου, Κεντρικής Μακεδονίας και Στερεάς Ελλάδας, στις οποίες παράγεται το 53%, το 22,8% και το 18,7% αντίστοιχα (εκτιμήσεις 2022).

Η χωροταξική κατανομή της παραγωγής κρέατος ορνιθίων από συστηματικές εκτροφές βάσει εκτιμήσεων για το 2022 παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί.

Προγράμματα – Επιδοτήσεις

Η πτηνοτροφία γενικά και κατ’ επέκταση και η κρεοπαραγωγός πτηνοτροφία έχει ενταχθεί ως επιλέξιμη δραστηριότητα τόσο στο πλαίσιο του Επενδυτικός Νόμος του υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, όσο και στο «Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2014-2022» του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Ειδικότερα σε ότι αφορά στο ΠΑΑ  η πτηνοτροφία ενισχύεται στο πλαίσιο των εξής μέτρων:

• Υπομέτρο 3.1 «Στήριξη για νέες συμμετοχές σε συστήματα ποιότητας».
• Υπομέτρο 4.1 «Επενδύσεις που βελτιώνουν τις συνολικές επιδόσεις του ενεργητικού (Σχέδια Βελτίωσης)».
• Υπομέτρο 4.2 «Στήριξη για επενδύσεις στην μεταποίηση/ εμπορία και/ή ανάπτυξη γεωργικών προϊόντων, με αποτέλεσμα γεωργικό προϊόν».
• Υπομέτρο 6.1 «Εκκίνηση Επιχείρησης από Νέους Γεωργούς».
• Υπομέτρο 6.3 «Ανάπτυξη μικρών γεωργικών εκμεταλλεύσεων».
• Μέτρο 9. «Σύσταση ομάδων και οργανώσεων παραγωγών στους τομείς της γεωργίας και της δασοκομίας».

Το σύνολο σχεδόν των μέτρων του «Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2022» συνεχίζουν να υφίστανται ως παρεμβάσεις στο Στρατηγικό Σχέδιο Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΣΣ ΚΑΠ) για την περίοδο 2023-2027.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις επιλέξιμες δράσεις και δαπάνες καθώς και τους περιορισμούς που θέτει κάθε πρόγραμμα ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να ανατρέξει στις σχετικές υπουργικές αποφάσεις και στους κατά περίπτωση φορείς εφαρμογής του προγράμματος.

Τα κρίσιμα σημεία στην εκτροφή

Σύμφωνα με το ενημερωτικό σημείωμα της Διεύθυνσης Συστημάτων Εκτροφής του ΥπΑΑΤ, κατά την διάρκεια της εκτροφής των πουλερικών ο εκτροφέας πέρα των άλλων θα πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στα εξής:

• Ποιότητα ζωικού κεφαλαίου: Οι νεοσσοί θα πρέπει να είναι ομοιόμορφοι, ζωηροί και εμβολιασμένοι με τα απαιτούμενα εμβόλια, προερχόμενοι από αξιόπιστο προμηθευτή.
• Εμβολιασμοί: Πρέπει να πραγματοποιούνται οι απαραίτητοι κατά περίπτωση εμβολιασμοί στον ενδεδειγμένο χρόνο, με τον ενδεδειγμένο τρόπο και συχνότητα. Τα χρησιμοποιούμενα εμβόλια πρέπει να έχουν αποθηκευθεί σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή και ο χρησιμοποιούμενος εξοπλισμός να έχει ελεγχθεί και απολυμανθεί.
• Διατροφή: Οι χρησιμοποιούμενες ζωοτροφές θα πρέπει να είναι καλής ποιότητας από υγειονομικής άποψης και η σύνθεση του φυράματος ισορροπημένη και σύμφωνη με τις ανάγκες των πτηνών σε θρεπτικά συστατικά.
• Συνθήκες εκτροφής: Οι συνθήκες που επικρατούν στο θάλαμο εκτροφής (φωτισμός, αερισμός, υγρασία) θα πρέπει να είναι αυτές που εξασφαλίζουν την βέλτιστη έκπτυξη των γενετικών χαρακτηριστικών των πτηνών σύμφωνα με τον οδηγό εκτροφής του υβριδίου.
• Εξοπλισμός πτηνοτροφείου: Ο χρησιμοποιούμενος εξοπλισμός (ταΐστρες, ποτίστρες, ανεμιστήρες, σύστημα φωτισμού, συστήματα υδρόψυξης κλπ) θα πρέπει να είναι επαρκής σε αριθμό, να διατηρείται καθαρός και να λειτουργεί σύμφωνα με τις προδιαγραφές του κατασκευαστή του.
• Τήρηση μέτρων υγιεινής: Θα πρέπει να τηρούνται όλα τα απαραίτητα μέτρα υγιεινής (μυοκτονίες, απολυμάνσεις, απεντομώσεις, αποφυγή σημείων μολύνσεων – στάσιμα νερά κ.λπ.) στο χώρο εκτροφής, παρασκευής ζωοτροφών και γενικά σε όλους τους χώρους της εκμετάλλευσης.
• Τήρηση μέτρων βιοασφάλειας για την γρίπη των πτηνών.
• Ημερήσια απομάκρυνση απωλειών.
• Επιθεωρήσεις: Τόσο το ζωικό κεφάλαιο όσο και ο μηχανολογικός εξοπλισμός θα πρέπει να επιθεωρούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να αποφευχθεί α) σπατάλη τροφών λόγω μη σωστής λειτουργίας του συστήματος ταΐσματος, β) έλλειψη νερού ή διαρροές λόγω μη σωστής λειτουργίας της τροφοδοσίας του πτηνοτροφείου με νερό και γ) να εντοπιστούν και να αντιμετωπιστούν εγκαίρως μολυσματικές ασθενειών.
• Τήρηση μητρώων – ιστορικού εκτροφής.
• Τήρηση μητρώου φαρμακευτικής αγωγής.
• Εφαρμογή των απαιτούμενων αυτοελέγχων στο πλαίσιο του εθνικού προγράμματος ελέγχου της σαλμονέλωσης.

Σημειώνεται ότι λόγω των ιδιαιτεροτήτων που χαρακτηρίζει την εκτροφή ορνιθίων κρεοπαραγωγής (μικρή διάρκεια εκτροφής, μεγάλος ρυθμός ανάπτυξης κλπ) θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στα μέτρα πρόληψης (εμβολιασμοί, επιθεωρήσεις) και στα θέματα υγιεινής (χώρων, α’ υλών).

Σε αντίθετη περίπτωση οποιαδήποτε «αστοχία» ή αργοπορία μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στο ρυθμό ανάπτυξη των πουλερικών, στη βιωσιμότητα τους, στο συντελεστή μετατρεψιμότητας της τροφής, κλπ με σοβαρές συνέπειες στα οικονομικά αποτελέσματα της εκτροφής.