Τουρκία: Ο δαιμόνιος άνθρωπος του προέδρου

O Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο πολιτικός που ηγείται της Τουρκίας επί 20 χρόνια, γνωρίζει ότι βρίσκεται σε ένα αποφασιστικό σταυροδρόμι. Για πρώτη φορά δεν κέρδισε εκλογές με την πρώτη, παρά τον έλεγχό του στα μέσα ενημέρωσης και τους θεσμούς.

Απέδειξε για άλλη μια φορά όμως ότι είναι ένας άσος της προεκλογικής εκστρατείας με μια στρατηγική βασισμένη σε τρεις άξονες – πατρίδα, παροχές, ταυτότητα – και μια χούφτα πιστών συνεργατών. Ενας εξ αυτών είναι ο Ερτάν Αϊντίν.

Οταν ο Αϊντίν προέβλεψε το 2019 ότι το κυβερνών κόμμα ΑΚΡ θα χάσει για πρώτη φορά τις εκλογές στην Κωνσταντινούπολη και την Αγκυρα παραγκωνίστηκε αμέσως. Ο Ερντογάν ενοχλήθηκε από τις αναλύσεις του πρώην βουλευτή, δημοσκόπου και πολιτικού επιστήμονα. Ομως φέτος τον Ιανουάριο, με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν τα ποσοστά του να βυθίζονται, τον κάλεσε να ηγηθεί της εκστρατείας του.

Ο νέος τουρκικός αιώνας

Ο δαιμόνιος Αϊντίν είναι ο άνθρωπος πίσω από την ιδέα του «νέου τουρκικού αιώνα», εκμεταλλευόμενος τη σύμπτωση των εκλογών με τη χρονιά κατά την οποία το τουρκικό κράτος γιορτάζει τα 100  χρόνια από την ίδρυσή του, και έστησε την προεκλογική εκστρατεία του προέδρου αναδεικνύοντας εξ ολοκλήρου τις επιτυχίες των 20 χρόνων διακυβέρνησης του Ερντογάν: την κατασκευή υποδομών όπως οι αυτοκινητόδρομοι και τα φράγματα, τον πολλαπλασιασμό των εργοστασίων, την ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας. Και την υπόσχεση ενός νέου μεγαλείου, βασισμένου στην έρευνα και την τεχνολογία.

Αυτό εξηγεί, γράφει η ιταλική «Repubblica», για παράδειγμα, τις εικόνες του Ερντογάν να οδηγεί το ηλεκτρικό αυτοκίνητο που κατασκευάστηκε στην Τουρκία ή τα εγκαίνια του νέου αεροπλανοφόρου Anadolu που αγκυροβόλησε στον Βόσπορο δέκα ημέρες πριν στηθούν οι κάλπες. Ο Αϊντίν σχεδίασε μια «θετική εκστρατεία» υποστηρίζοντας ότι «η Τουρκία πρέπει να κατευθύνει τις ενέργειές της προς θετικούς τομείς, όχι σε κρίση και χάος».

Δικής του έμπνευσης είναι η ανάδειξη των συνθημάτων, των αφισών και φυσικά των τραγουδιών, όπως αυτό που έγινε το σύμβολο της εκστρατείας για τον Ερντογάν με τίτλο «Ο σωστός άνθρωπος στη σωστή ώρα». Είναι αυτό που τραγουδά ο τούρκος πρόεδρος σε κάθε του προεκλογική εμφάνιση, τονίζοντας το προφίλ του «στοργικού πατέρα» του έθνους.

Η Ομάδα Α

Ο 52χρονος Αϊντίν είναι ένα σημαντικό κομμάτι αυτού που στους κύκλους του ΑΚΡ αποκαλούν «Ομάδα Α» του προέδρου, αλλά όχι το μοναδικό. Στον πιστό κύκλο των συμβούλων είναι και ο Χασάν Ντογκάν, επιτελάρχης του Ερντογάν, ο Αλί Ιχσάν, ο 55χρονος Αλί Ιχσάν «Μουκαχίτ» Ασλάν, ο νεότερος από τους ιδρυτές του ΑΚΡ και τώρα αντιπρόεδρος του κόμματος, υπεύθυνος για τις εκλογικές υποθέσεις, ο Φαχρετίν Αλτουν, ο ισχυρός διευθυντής επικοινωνίας της προεδρίας, και ο Νουμάν Κουρτουλμούς, πρόεδρος μιας μικρής επιτροπής στρατηγικής του κόμματος, στην οποία συμμετέχει και ο εκπρόσωπος Τύπου του προέδρου, Ιμπραχίμ Καλίν.

«Ολοι έχουν λόγο στις προεκλογικές επιλογές, αλλά τελικά ο Ερντογάν είναι αυτός που αποφασίζει. Και ο πρόεδρος αποφάσισε, στο δεύτερο μέρος της προεκλογικής εκστρατείας, να μην ακούσει τις συμβουλές των ανθρώπων του που του πρότειναν μια υπερκομματική, μετριοπαθή προσέγγιση, αλλά ξεκίνησε αυτό στο οποίο διαπρέπει, μια ιδιαίτερα  πολωτική εκστρατεία» λέει ο Ραγκίπ Σοϊλού, δημοσιογράφος που παρακολουθεί εδώ και καιρό την πορεία του κυβερνώντος κόμματος.

Ο Ερντογάν κατηγόρησε τον αντίπαλό του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου ότι συνεργάζεται με «τρομοκράτες» λόγω της συμμαχίας του με το φιλοκουρδικό κόμμα HDP, παίζοντας με τον διαδεδομένο φόβο της τρομοκρατίας στην τουρκική κοινωνία. Κατηγόρησε επίσης την αντιπολίτευση ότι απειλεί την παραδοσιακή οικογένεια με «διεστραμμένες ΛΟΑΤΚΙ» ιδεολογίες: μια πολιτική ταυτότητας, η οποία περιλαμβάνει επίσης μια συμμαχία με ένα ακραίο ισλαμιστικό κόμμα και τη δαιμονοποίηση του αντιπάλου που για άλλη μια φορά αποδείχθηκε αποτελεσματική.

Η θρησκευτική Δεξιά

«Ο Ερντογάν εξακολουθεί να διαθέτει μια αφοσιωμένη βάση θρησκευόμενων ψηφοφόρων που τον βλέπουν ως τον σωτήρα που κάνει επιτέλους την Τουρκία μεγάλη και μουσουλμανική ξανά» γράφει ο Μουσταφά Αϊκολ, γνωστός αναλυτής στο Ινστιτούτο Cato. «Η θρησκευτική Δεξιά αποτελεί περισσότερο από το ήμισυ της τουρκικής κοινωνίας. Ο Ερντογάν απευθύνεται σε αυτούς όταν επιλέγει, για παράδειγμα, να περάσει το βράδυ πριν από την ψηφοφορία προσευχόμενος στην Αγία Σοφία, την οποία μετέτρεψε σε τζαμί – μια σκηνή που μεταδίδεται από όλα τα τηλεοπτικά κανάλια».