Ο κίνδυνος από κορονοϊό δεν έφυγε ακόμη

Ένα νέο φάρμακο κατά του κορονοϊού, που θα μπορούν οι ασθενείς να παίρνουν από το στόμα, βρίσκεται «στα σκαριά» από τη φαρμακευτική Gilead Sciences, με στόχο την ανάπτυξη ενός φαρμάκου που θα διατηρεί την ασφάλεια και αποτελεσματικότητα της ρεμδεσιβίρης, όμως θα είναι πιο εύκολη η λήψη του.

Ο λόγος για την οβελδεσιβίρη, η οποία βέβαια θα χρειαστεί χρόνο μέχρι να κυκλοφορήσει στην αγορά, καθώς ακόμη βρίσκεται σε στάδιο κλινικών μελετών.

Όμως η ανάγκη των ασθενών θα παραμείνει. Και ο λόγος είναι ότι ο κορωνοϊός έχει γίνει πλέον ενδημικός και θα συνεχίζει να αποτελεί κίνδυνο τόσο για τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, όσο και για ασθενείς που είναι πιο ευαίσθητοι εξαιτίας του τρόπου ζωής τους.

Καθώς ο κίνδυνος για σοβαρές επιπτώσεις από την νόσηση από COVID – 19 δεν έχει εκλείψει, η Gilead Sciences παρουσίασε πρόσφατα σε διάφορα διεθνή συνέδρια λοιμώξεων, οκτώ μελέτες που βασίστηκαν σε πραγματικά δεδομένα του γενικού πληθυσμού από τη χρήση της ρεμδεσιβίρης στη διάρκεια της πανδημίας κατά τα έτη 2020-2022, εστιάζοντας στις ευάλωτες ομάδες των καρκινοπαθών και νεφροπαθών.

Οι μελέτες αυτές, δείχνουν πως η ρεμδεσιβίρη είναι ασφαλές και αποτελεσματικό φάρμακο κατά του κορωνοϊού, το οποίο έχει πετύχει τη μείωση της θνησιμότητας τόσο στο γενικό πληθυσμό, όσο και σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς, όπως ασθενείς με καρκίνο ή άλλες παθήσεις που οι θεραπείες τους οδηγούν σε ανοσοκαταστολή, καθώς επίσης και σε ασθενείς με επιβαρυμένη λειτουργία των νεφρών.

Η αποτελεσματικότητα της ρεμδεσιβίρης διαπιστώθηκε ανεξάρτητα από την επικρατούσα παραλλαγή του ιού, καθώς το φάρμακο παρέμεινε αποτελεσματικό σε όλους τους τύπους του ιού. Ταυτόχρονα έχει αποτρέψει και την επανεισαγωγή των ασθενών στο νοσοκομείο ένα ή δύο μήνες μετά την εισαγωγή τους στο νοσοκομείο για COVID-19.

Την ίδια στιγμή, από τα πραγματικά δεδομένα της χρήσης του, δεν διαπιστώθηκαν πρόσθετες ανεπιθύμητες ενέργειες, γεγονός που κάνει τη ρεμδεσιβίρη καλώς ανεκτή από τους ασθενείς.

Μείωση θνησιμότητας

Αναλυτικά, τρεις νέες αναλύσεις σε πραγματικά δεδομένα από τη βάση δεδομένων Premier Healthcare ανακοινώθηκαν στο πρόσφατο 30ο Συνέδριο για τους ρετροϊούς και τις ευκαιριακές λοιμώξεις (CROI 2023). Οι αναλύσεις αυτές έδειξαν την επίδραση της ρεμδεσιβίρης στην θνησιμότητα στο συνολικό πληθυσμό ασθενών, σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς και περιλαμβάνουν δεδομένα επαναχορήγησης κατά την διάρκεια επικράτησης όλων των παραλλαγών του ιού SARC- CoV-2 (Δεκέμβριος 2020–Απρίλιος 2022).

Σύμφωνα με αυτές, η ρεμδεσιβίρη:

• Μείωσε τη θνησιμότητα σε σχέση με την ομάδα ελέγχου σε νοσηλευόμενους ασθενείς με νόσο COVID-19 σε όλες τις παραλλαγές του ιού και σε όλα τα επίπεδα οξυγόνου.
• Μείωσε τη θνησιμότητα σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς με νόσο COVID-19 σε σχέση με την ομάδα ελέγχου, σε όλες τις παραλλαγές του ιού.
• Μείωσε στατιστικώς σημαντικά την ημέρα 30, την πιθανότητα επανεισαγωγής στο νοσοκομείο σε ασθενείς με COVID-19 λοίμωξη από όλες τις παραλλαγές του ιού, σε σχέση με την ομάδα ελέγχου.

Επιβαρυμένοι ασθενείς

Άλλες κλινικές μελέτες, τα αποτελέσματα των οποίων ανακοίνωσε η Gilead Sciences είχαν θετικά αποτελέσματα από τη χορήγηση ρεμδεσιβίρης σε ασθενείς που είχαν λοίμωξη COVID-19 αλλά και σοβαρές συννοσηρότητες.

Χαρακτηριστικά, κλινική μελέτη Φάσης 3 κατέδειξε ότι η ρεμδεσιβίρη (remdesivir) ήταν γενικά καλά ανεκτή σε άτομα με μέτρια έως σοβαρή νεφρική δυσλειτουργία, ενώ αναδρομική μελέτη έδειξε χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από COVID-19 σε καρκινοπαθείς.

Από τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο 33ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Κλινικής Μικροβιολογίας & Λοιμωδών Νοσημάτων (ECCMID) διαπιστώθηκε σε αναδρομική μελέτη ότι η θεραπεία με ρεμδεσιβίρη σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από COVID-19 για άτομα που ζουν με καρκίνο.

Ξεχωριστή ανάλυση κατέδειξε ότι η χρήση της ρεμδεσιβίρης σχετίζεται ακόμη με μειωμένο κίνδυνο επανεισαγωγής στο νοσοκομείο σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς που νοσηλεύονται με COVID-19.

Αναφερόμενος στα νέα στοιχεία ο Frank Duff, MD, Senior Vice President, Virology Therapeutic Area Head, Gilead Sciences υποστήριξε ότι «Το εύρος των κλινικών και πραγματικών δεδομένων που παρουσιάστηκαν στο ECCMID υποστηρίζουν περαιτέρω το ισχυρό προφίλ αποτελεσματικότητας και ασφάλειας της ρεμδεσιβίρης. Από την αρχή της πανδημίας, η ρεμδεσιβίρη διαδραμάτισε κρίσιμο ρόλο στη θεραπεία των νοσηλευόμενων ασθενών με COVID-19. Τα δεδομένα του πραγματικού κόσμου καταδεικνύουν περαιτέρω τον ρόλο της στη μείωση της θνησιμότητας και των ποσοστών επανεισαγωγής στο νοσοκομείο σε ευάλωτους πληθυσμούς ασθενών, όπως οι ασθενείς με καρκίνο ή άλλες νόσους εξαιτίας των οποίων είναι ανοσοκατεσταλμένοι».

Ασθενείς με επιβαρυμένη νεφρική λειτουργία

Σε άλλη πολυκεντρική μελέτη φάσης 3 με την ονομασία REDPINE αξιολογήθηκε η ασφάλεια της ρεμδεσιβίρης σε ασθενείς με μέτρια και σοβαρά μειωμένη νεφρική λειτουργία που νοσηλεύτηκαν για COVID-19, έναν πληθυσμό με αυξημένη θνησιμότητα που σχετίζεται με το COVID-19.

Η τυχαιοποιημένη μελέτη, διπλά τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο, περιέλαβε 243 νοσηλευόμενους ενήλικες συμμετέχοντες με επιβεβαιωμένο COVID-19 και νεφρική ανεπάρκεια, εκ των οποίων οι 90 (37%) είχαν οξεία νεφρική βλάβη, οι 64 (26%) είχαν χρόνια νεφρική νόσο και οι 89 (37%) είχαν νεφρική νόσο τελικού σταδίου που απαιτούσε αιμοκάθαρση.

Τα δύο τρίτα των ασθενών, οι 163, πήραν ρεμδεσιβίρη και οι 80 εικονικό φάρμακο, πέραν της συνήθους φροντίδας. Στη διάρκεια της μελέτης δεν παρατηρήθηκαν νέα σήματα ασφάλειας, ούτε εντοπίστηκαν πρόσθετες ανεπιθύμητες ενέργειες από τη ρεμδεσιβίρη που χορηγήθηκε μέχρι και πέντε ημέρες στους 163 νοσηλευόμενους ασθενείς με επιβαρυμένη νεφρική λειτουργία (από αυτούς οι 60 είχαν οξεία νεφρική βλάβη, οι 44 χρόνια νεφρική νόσο και οι 59 χρειάζονταν αιμοκάθαρση).

Ασθενείς με καρκίνο

Δύο μελέτες κλινικής πρακτικής που παρουσιάστηκαν στο ECCMID εξέτασαν την αποτελεσματικότητα της ρεμδεσιβίρης στη μείωση της θνησιμότητας που σχετίζεται με το COVID-19 για όσους ζουν με καρκίνο, καθώς και τον ρόλο που διαδραματίζει η ρεμδεσιβίρη στη μείωση της επανεισαγωγής τους στο νοσοκομείο για ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς που έχουν μολυνθεί με τις κυρίαρχες ανησυχητικές παραλλαγές (προ-Δέλτα, Δέλτα και Όμικρον).

Στην πρώτη ανάλυση, αξιολογήθηκαν 7.482 άτομα με καρκίνο που νοσηλεύτηκαν για COVID-19 και έλαβαν θεραπεία με ρεμδεσιβίρη τις δύο πρώτες ημέρες της εισαγωγής. Τα αποτελέσματα την 28η ημέρα έδειξαν ότι τα άτομα με καρκίνο που έλαβαν θεραπεία με ρεμδεσιβίρη είχαν σημαντικά χαμηλότερο κίνδυνο θνησιμότητας σε σύγκριση με τα άτομα με καρκίνο που δεν έλαβαν θεραπεία με ρεμδεσιβίρη. Αυτό το εύρημα παρατηρήθηκε σε όλες τις  παραλλαγές:

• προ-Δέλτα: 25%
• Δέλτα: 32% και
• Όμικρον: 40%.

Στη δεύτερη ανάλυση, αξιολογήθηκαν 4.664 ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς, μεταξύ των οποίων και οι 2.332 που έλαβαν θεραπεία με ρεμδεσιβίρη. Οι τελευταίοι, είχαν χαμηλότερο κίνδυνο επανεισαγωγής στο νοσοκομείο τόσο σε χρονικό διάστημα 30 όσο και 60 ημερών.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα ποσοστά επανεισαγωγής 60 ημερών ήταν:

• 16% χαμηλότερα για τους ασθενείς που έλαβαν θεραπεία με ρεμδεσιβίρη κατά τη διάρκεια του κύματος Δέλτα και
• 13% χαμηλότερα κατά τη διάρκεια του κύματος Όμικρον σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου.

Υπενθυμίζεται ότι η ρεμδεσιβίρη είναι ένα νουκλεοτιδικό ανάλογο που εφευρέθηκε από τη Gilead, βασιζόμενη σε πάνω από μια δεκαετία αντιιικής έρευνας της εταιρείας. Έως τώρα είναι εγκεκριμένη σε περισσότερες από 50 χώρες παγκοσμίως, ενώ έχει διατεθεί σε σχεδόν 13 εκατομμύρια ασθενείς σε όλο τον κόσμο, εκ των οποίων πάνω από 8 εκατ. άτομα σε χώρες μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος, στους οποίους διατέθηκε μέσω του προγράμματος εθελοντικής αδειοδότησης της Gilead.

Στην αναμονή για το χάπι

Όσον αφορά την οβελδεσιβίρη, η Gilead παρουσίασε θετικά δεδομένα στο ECCMID από τη κλινική μελέτη φάσης Ι για κλιμάκωση της δόσης του φαρμάκου σε υγιείς ενήλικες. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η οβελδεσιβίρη επιτυγχάνει τις αναμενόμενες θεραπευτικές συγκεντρώσεις στο πλάσμα για τη θεραπεία του COVID-19. Η μελέτη ήταν τυχαιοποιημένη, τυφλής και ελεγχόμενης με εικονικό φάρμακο.

Η οβελδεσιβίρη αποτελεί το νέο, υπό έρευνα, από του στόματος αντιικό που αναπτύσσεται για τη θεραπεία του COVID-19. Το φάρμακο, μόλις μεταβολιστεί από τον οργανισμό του ασθενή, λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο όπως η ρεμδεσιβίρη στοχεύοντας την αναπαραγωγή του ιού SARS-CoV-2 μέσω της αναστολής της ιικής πολυμεράσης RNA. Δύο μελέτες Φάσης 3 – BIRCH και OAKTREE – σε μεγάλους πληθυσμούς και διαφορετικές χώρες θα αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της οβελδεσιβίρης για τη θεραπεία μη νοσηλευόμενων ασθενών με COVID-19.