Εκλογικές γκάφες: Δημοσκοπήσεις και εφημερίδες που «έβγαλαν» τους… δικούς τους νικητές

«Δεν πρόκειται να δεχτώ [να ακούσω] καμία μπούρδα, επειδή διάλεξα τον λάθος άνθρωπο». Αυτό ήταν το λιτό σημείωμα που έστειλε στο προσωπικό της εταιρείας του, ο άνθρωπος που προέβλεψε λανθασμένα, μέσω της έρευνά του, ότι νικητής των εκλογών του 1960 θα ήταν ο Ρίτσαρντ Νίξον και όχι ο Τζον Κέννεντι.

Στην τελευταία προεκλογική δημοσκόπηση που έκανε ο Burns Roper, έλεγε ότι ο Κένεντι θα έχανε κατά δύο μονάδες από τον Νίξον. Ωστόσο, κέρδισε τελικά, έστω με ελάχιστη διαφορά 49.72% έναντι 49.55%.

Το επίσης εντυπωσιακό στις εκλογές αυτές ήταν ότι το πρωί της επομένης των εκλογών, το NBC πρόβαλε λανθασμένα τον Τζον Κένεντι ως τον νικητή στην Πολιτεία της Καλιφόρνια, ενώ αποδείχτηκε ότι την «πήρε» ο Ρίτσαρντ Νίξον.

Η περίπτωση όμως του Roper δεν ήταν η μοναδική λανθασμένη εκτίμηση, ούτε η πιο ακραία στην ιστορία των ΗΠΑ, μιας χώρας που υποτίθεται ανακάλυψε την επιστήμη των δημοσκοπήσεων.

Από τη δεκαετία του 1910 -που προέβλεπαν την ήττα του Ουίλσον- μέχρι σήμερα, που έβγαλε το Newsweek τη Χίλαρι Κλίντον πρόεδρο- η ιστορία των ΗΠΑ έχει συγκλονιστεί από «νικητές» που τελικά έχασαν.

1916: Πέσατε έξω και στα τρία!

To εσφαλμένο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας

Ίσως από τα πρώτα φιάσκα των αμερικανικών εκλογών, ήταν το 1916 όταν ο Ρεπουμπλικάνος υποψήφιος Τσαρλς Έβανς Χιούζ θεωρήθηκε το απόλυτο φαβορί έναντι του Γούντροου Ουίλσον.

Το επόμενο πρωί των εκλογών, δίχως μάλιστα να έχουν καταμετρηθεί τα αποτελέσματα, η εφημερίδα Brown Daily Herald δημοσίευσε πρόωρα το φύλλο της με τίτλο «Ο Χιουζ εκλέχθηκε στην προεδρία – οι Ρεπουμπλικάνοι παίρνουν και τα δύο σώματα».

Ωστόσο, αυτό αποδείχθηκε εντελώς λανθασμένο, καθώς μόλις καταμετρήθηκαν πλήρως τα αποτελέσματα, ο εν ενεργεία Δημοκρατικός πρόεδρος Γούντροου Γουίλσον κατάφερε να επανεκλεγεί στην προεδρία και οι Δημοκρατικοί να κυριαρχήσουν σε Βουλή και Γερουσία.

1936: «Με τέτοιο δείγμα και κάναμε λάθος»

Ποιος θα περίμενε το 1936, ότι το ιστορικό περιοδικό Literary Digest Poll, που παραδοσιακά «έπεφτε μέσα», προβλέποντας τους νικητές των εκλογών 1920, 1924, 1928 και 1932, θα τα έκανε θάλασσα στην έρευνά του.

Φαινομενικά, το δείγμα στο οποίο χρησιμοποίησε ήταν εντυπωσιακό, δύο εκατομμύρια! Έτσι, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος Άλφ Λάντον θα θριάμβευε επί του Δημοκρατικού Φράνκλιν Ντελάνο Ρούσβελτ.

Μπορεί να ήταν τεράστιο το δείγμα, αλλά υπάρχει μια λεπτομέρεια που μάλλον διέφυγε: Οι συμμετέχοντες ήταν συνδρομητές του περιοδικού, δηλαδή άνθρωποι οικονομικά εύρωστοι, που αγόραζαν περιοδικά, είχαν τηλέφωνο στο σπίτι τους και αυτοκίνητο. Κοντολογίς, προτιμούσαν τον Λάντον άνθρωποι που δεν αντιπροσώπευαν τον μέσο Αμερικανό που υπέφερε στα χρόνια της Μεγάλης Ύφεσης.

Τελικά, ο Ρούσβελτ συνέτριψε τον Λάντον αποσπώντας ένα ποσοστό 60,8%, έναντι μόλις 36,5% του Λάντον.

Αντίθετα, η εταιρεία George Gallup, χρησιμοποιώντας ένα εξαιρετικά μικρότερο δείγμα 50.000 ανθρώπων, -αλλά σίγουρα πιο αντιπροσωπευτικό- έδειξε τα εντελώς αντίθετα αποτελέσματα από το Literary Digest Poll, πέφτοντας μέσα.

 1948: Ο γκουρού των δημοσκοπήσεων μας πήρε στον λαιμό του

Ωστόσο, μπορεί ο George Gallup να τα πήγε περίφημα το 1936, αλλά δώδεκα χρόνια αργότερα, θα έμενε στην ιστορία για μια από τις χειρότερες προβλέψεις.

Το 1948, η εταιρεία του προέβλεψε ότι στις προεδρικές εκλογές, ο Ρεπουμπλικάνος Τόμας Ντιούι θα κέρδιζε τον Δημοκρατικό Χάρι Τρούμαν, με ποσοστό 45% έναντι 41%. Το περιθώριο ήταν αρκετά οριστικό για να ωθήσει τις εφημερίδες με πρώτη απ’ όλες τη Chicago Tribune, που απεχθανόταν τον Τρούμαν, να βιαστούν να τυπώσουν θριαμβευτικό πρωτοσέλιδο «Ο Ντιοόυι νικά τον Τρούμαν».

Ακόμα και ο αποκαρδιωμένος Τρούμαν δεν είχε αγωνία για το αποτέλεσμα, γιατί πίστευε ότι θα έχανε, αποφασίζοντας τελικά να… πέσει για ύπνο το βράδυ των εκλογών. Ώσπου στις 4 το πρωί τον ξύπνησαν συνεργάτες του, να του ανακοινώσουν ότι είχε θριαμβεύσει με ποσοστό 49,6%, έναντι 45,1% του Ντιούι.

Εξηγώντας τι μπορεί να πήγε λάθος, ο Gallup είπε πως η εταιρεία σταμάτησε τις δημοσκοπήσεις κατά τις τελευταίες εβδομάδες της προεκλογικής περιόδου, υπολογίζοντας ότι οι ψηφοφόροι δεν ήταν πιθανό να αλλάξουν γνώμη.

1996: Πως κατέληξες από πρώτος… τρίτος;

Pat Buchanan

Στην διάρκεια των προκριματικών προεδρικών εκλογών στην Αριζόνα το 1996, τρία μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα χρησιμοποίησαν exit polls για να καθορίσουν ότι ο υποψήφιος Πάτρικ Μπιουκάναν θα κέρδιζε την Αριζόνα.

Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, δεύτερος θα ερχόταν ο Steve Forbes και τρίτος ο Bob Dole.

Ωστόσο, μετά την καταμέτρηση των ψήφων, ο Μπιουκάναν καταβαραθρώθηκε, πέφτοντας στην τρίτη θέση, ενώ πρώτος βγήκε ο Forbes και δεύτερος ο Dole. Τι μπορεί να πήγε τόσο λάθος;

Δίχως να το γνωρίζουν oι δημοσκόποι, οι φανατικοί οπαδοί του Μπιουκάναν επιδόθηκαν σε μια μαζική συμμετοχή σε τέτοιες έρευνες, ώστε να επηρεάσουν τους άλλους ψηφοφόρους, κάνοντας το αποτέλεσμα της έρευνας να φαίνεται σαν αναπόφευκτη νίκη του Μπιουκάναν.

Το λάθος των δημοσκόπων ήταν ότι απευθύνθηκαν σε μια πολύ μικρή μειοψηφία ερωτηθέντων, καταστρέφοντας έτσι το «τυχαίο» δείγμα της δημοσκόπησης κα φυσικά αναιρώντας την βασικότερη αρχή των ερευνών: την αμεροληψία.

2016: Να η κυρία Πρόεδρος

Το τεύχος του Newsweek

Στο ρεπορτάζ εκείνου του τεύχους αναφερόταν ότι οι εκλογές «ήταν μοναδικές από πολλές απόψεις», επειδή μια γυναίκα υποψήφια αντιμετώπισε ένα «είδος δημαγωγού που ήταν άγνωστο στο παρελθόν στην αμερικανική πολιτική».

Στη συνέχεια έγραφε πως «η εκλεγμένη Πρόεδρος Χίλαρι Κλίντον «πήγε ψηλά» όταν ο αντίπαλός της και οι υποστηρικτές του έπεσαν όλο και πιο χαμηλά…» και έτσι αποδείχθηκε ότι «την ημέρα των εκλογών, οι Αμερικανοί σε όλη τη χώρα απέρριψαν κατηγορηματικά το είδος του φόβου και του συντηρητισμού που βασίζεται στο μίσος. Ντόναλντ Τραμπ… Η ψηλότερη γυάλινη οροφή στον δυτικό κόσμο είχε τελικά καταρρεύσει».

150.000 αντίτυπα από το τεύχος αυτό του περιοδικού Newsweek απεστάλη στους διανομείς Τύπου μετά την προβλεπόμενη νίκη της Χίλαρι Κλίντον στις προεδρικές εκλογές  του 2016. Ωστόσο, μετά τη νίκη του Τραμπ έτρεξαν να τα μαζέψουν.