N|uu: Η γλώσσα που μιλιέται από μία και μόνο γυναίκα – Γιατί κινδυνεύει να χαθεί

Μία 90χρονη γυναίκα από το Βόρειο Ακρωτήριο της Νοτίου Αφρικής, η Ouma Katrina Esau, σταμάτησε να μιλάει τη μητρική της γλώσσα, N|uu, όταν ήταν κοριτσάκι, επειδή την κορόιδευαν.

Σήμερα, στα 90 της είναι η τελευταία ομιλήτρια της σπάνιας αυτής γλώσσας, μία από τις πολλές της Νότιας Αφρικής, που έχουν σχεδόν εξαφανιστεί λόγω της πολυετούς αποικιοκρατίας και του απαρτχάιντ.

«Όταν ήμασταν μικρά κορίτσια ντρεπόμασταν και σταματήσαμε να μιλάμε τη γλώσσα» λέει η Esau στο Reuters. Έτσι, μιλούσε τα Αφρικάανς, τη γλώσσα που προώθησαν οι λευκοί μειονοτικοί κυβερνήτες της Νότιας Αφρικής.

Όσο μεγάλωνε, η Esau συνειδητοποίησε τη σημασία της διατήρησης της μητρικής της γλώσσας και μάλιστα ίδρυσε ένα σχολείο στην πόλη της, το Upington, προσπαθώντας να βοηθήσει στη διάδοσή της.

Πώς κινδυνεύει να χαθεί η σπάνια γλώσσα

Η N|uu ήταν η γλώσσα των κυνηγών που κατοικούσαν στη Νότια Αφρική πριν από την άφιξη των Ευρωπαίων αποικιοκρατών.

«Κατά τη διάρκεια της αποικιοκρατίας και του απαρτχάιντ, η Ouma Katrina και άλλες ομάδες ιθαγενών δεν επιτρεπόταν να μιλούν τις γλώσσες τους και έτσι φτάσαμε στο σημείο να έχουν πια ελάχιστους που τις χρησιμοποιούν« εξηγεί η Lorato Mokwena, γλωσσολόγος στο Πανεπιστήμιο του Δυτικού Ακρωτηρίου της Νότιας Αφρικής.

«Είναι σημαντικό όσο παραμένει ζωντανή η Ouma Katrina, να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να τη διατηρήσουμε και να την καταγράψουμε» τονίζει.

Η Ouma ή «γιαγιά» Katrina άρχισε να διδάσκει N|uu σε παιδιά της περιοχής γύρω στο 2005 και αργότερα άνοιξε ένα σχολείο με την εγγονή της και ακτιβίστρια της γλώσσας Claudia Snyman. Όμως το σχολείο βανδαλίστηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κοροναϊού και τώρα έχει εγκαταλειφθεί.

«Είμαι πολύ ανήσυχη. Αν η Ouma πεθάνει, τότε όλα πεθαίνουν» λέει η Snyman, της οποίας το όνειρο είναι να ανοίξει μια μέρα το δικό της σχολείο και να συνεχίσει την κληρονομιά της γιαγιάς της. «Θα κάνω ό,τι περνάει από το χέρι μου για να τη βοηθήσω να μην πεθάνει αυτή η γλώσσα» υπόσχεται.

Last known speaker fights to preserve South African indigenous language https://t.co/EgRMOFrAHU pic.twitter.com/f5k0LLnokx

— Reuters (@Reuters) May 11, 2023

Η Esau έχει δύο αδερφές που όμως δεν μιλούν τη N|uu και η ίδια δεν ξέρει κανέναν που να μιλάει τη γλώσσα εκτός από τα μέλη της οικογένειάς της που ξέρουν λίγες λέξεις ή φράσεις.

«Μου λείπει να μιλάω σε κάποιον στη γλώσσα μου. Θέλω απλά να καθίσω με κάποιον και να μιλήσω τη N|uu» λέει συγκινημένη.