Τι οδήγησε στην παταγώδη ήττα του ΣΥΡΙΖΑ

Τα εκλογικά αποτελέσματα είχαν ένα κοινό παρανομαστή: δεν τα περίμενε απολύτως κανένας, κανένα κομματικό επιτελείο. Η διαφορά των 20 μονάδων δεν αφήνει περιθώρια αμφισβήτησης για την ήττα του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι παραπάνω από προφανές ότι απέτυχε να πείσει και τελικά να συσπειρώσει τον κόσμο.

Φαίνεται πως το εγχείρημα του ανοίγματος προς το κέντρο, δεν “έπιασε”. Μπορούμε να εντοπίσουμε τους λόγους ξεκινώντας από τον “κόντρα ρόλο” σε σχέση με τα ταυτοτικά χαρακτηριστικά του ΣΥΡΙΖΑ. Από τη μία δεν προέβαλε την αριστερή του ταυτότητα, θεωρώντας την πιθανά ως δεδομένη και από την άλλη, επένδυσε περισσότερο σε μία ρητορική πάνω στα λάθη της κυβέρνησης και όχι στο δικό του πρόγραμμα.

Είναι γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε πολύτιμο πολιτικό χρόνο αναλωνόμενος σε εσωκομματικά ζητήματα, παρά σε αντιπολιτευτικά, ή τουλάχιστον, αυτό φάνηκε στον κόσμο και τελικά αυτό έχει και σημασία.

Η τετραετία που πέρασε είχε ανοιχτά μέτωπα, τα οποία ήταν και παραμένουν κομβικά και για τις κοινωνικές ανάγκες, αλλά και για την ίδια την αριστερή ατζέντα. Η πανδημία και οι κρίσεις που ακολούθησαν αντιμετωπίστηκαν αν όχι με αμηχανία, με μια… δημιουργική ασάφεια πό την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ.

Και ενώ το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχει θέσεις, προέβαλε άλλα ζητήματα, χάνοντας το βασικό του προσόν: την ετοιμότητα που είχε στο παρελθόν να απαντά πάνω στα προβλήματα που συμβαίνουν εδώ και τώρα.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε περισσότερο… δημοσιογραφία, αφοσιώνοντας χρόνο σε τρέχοντα σκάνδαλα, παρά πολιτική σε παρόντα χρόνο. Τι είναι παρών χρόνος; Η ακρίβεια, η φτωχοποίηση, η έλλειψη φαρμάκων, ανάμεσα σε άλλα καθημερινά.

Επί της ουσίας, ήταν σε ένα γήπεδο και ενώ η ΝΔ είχε την μπάλα στα πόδια της, ο ΣΥΡΙΖΑ την κατήγγειλε απευθυνόμενος σε μια κερκίδα που περίμενε να αλλάξει η κατοχή της μπάλας.

Αδιαμφισβήτητα το ζήτημα της Δημοκρατίας είναι ζήτημα πρωτεύον και χωρίς να αμφισβητείται η δημοκρατική ταυτότητα του ΣΥΡΙΖΑ, επένδυσε σε ένα πεδίο σχεδόν θεωρητικού ενδιαφέροντος για την κοινωνία.

Γιατί όταν λες “υπάρχει δημοκρατικό έλλειμμα” σε μια κοινωνία μουδιασμένη από τα καθημερινά της προβλήματα, αυτό δεν την ενδιαφέρει. Το ζήτημα της επιβίωσης, ή μάλλον η αγωνία για την καθημερινότητα κυριαρχεί στους μη προνομιούχους αυτού του κόσμου.

Ακολουθώντας αυτήν την τακτική, η οποία δεν σπάει αυγά, ούτε έρχεται σε μεγάλες ρήξεις στο πεδίο και στο σωστό χρόνο, ο ΣΥΡΙΖΑ και επικοινωνιακά ακολούθησε έναν δρόμο που δεν ήταν οικείος σε αυτόν.

Ενδιαφέρθηκε περισσότερο για την επικοινωνία; Ίσως όχι, αλλά -εκ του αποτελέσματος φάνηκε- ότι άφησε τη κοινωνία τον αυτόματο πιλότο, με μια αλαζονική πολιτική στάση: εφόσον η κυβέρνηση συνδέεται με κρίσεις (οικονομικές, ενεργειακές κλπ), διά της ατόπου θα έρθουν σε εμάς.

Το βασικό πρόβλημα, βέβαια, είναι ότι για να έρθουν οι ψηφοφόροι σε εσένα, πρέπει και να σε βλέπουν. Και ο ΣΥΡΙΖΑ είχε τα φώτα σβηστά.

Τα σκάνδαλα αυτής της περιόδου θα μπορούσαν να λειτουργήσουν σα σταγόνα που ξεχειλίζει το ποτήρι και όχι σαν βάση άσκησης πολιτικής. Όταν δεν έχεις φάρμακα και πρόσβαση στο νοσοκομείο, η βασική σου αγωνία είναι να λύσεις άμεσα αυτό το πρόβλημα κι όχι να ενημερωθείς διεξοδικά για το σκάνδαλο των υποκλοπών -το οποίο είναι μεγάλο, σημαντικό και θέτει βασικά ερωτήματα για τη δημοκρατία, αλλά όταν βασικό πρόβλημα της κοινωνίας είναι το επίπεδο της διαβίωσής της, πρώτα και κύρια θα ασχοληθεί με αυτό.

Και με αυτό οφείλει να ασχοληθεί ο πολιτικός κόσμος. Ο ΣΥΡΙΖΑ το έκανε δευτερευόντως και αμήχανα στον κυρίαρχο πολιτικό του λόγο. Σα να μην ήθελε να “θίξει” τους πολίτες, ενημερώνοντάς τους (sic) ότι έχουν φτωχοποιηθεί.

Είναι παραπάνω από σαφές, είναι κατά 20 μονάδες διαφορά σαφές, ότι αυτή η πολιτική τακτική δεν έφερε κόσμο στον ΣΥΡΙΖΑ και ενώ η Νέα Δημοκρατία κέρδισε ψηφοφόρους, και η διάχυτη δυσαρέσκεια δεν κεφαλαιοποιήθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ. Πιθανά κεφαλαιοποιήθηκε από το ΠΑΣΟΚ ή διοχετεύτηκε στην αποχή.

Ας μην ξεχνάμε και την άνοδο του ΚΚΕ σε ό,τι αφορά τους αριστερούς ψηφοφόρους.

Το πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ ήταν η πολιτική του στόχευση, ανεξάρτητα από τις προθέσεις του και το πολιτικό του σχέδιο. Με έναν κάπως ελιτίστικο κόσμο προσπάθησε να συσπειρώσει τους πολίτες με τα “δημοκρατικά χαρακτηριστικά”, τον “προοδευτικό κόσμο”, όπως ανέφερε. Αλλά ας είμαστε ειλικρινείς: αυτός ο κόσμος συνήθως δεν έχει προβλήματα επιβίωσης, είναι κατά τι πιο προνομιούχος από τον λαό.

Στην τελική, όπως φάνηκε, ο ίδιος κόσμος αν θέλει να ψηφίσει κάτι κεντρώο, θα ψηφίσει το original κι αυτό αποδείχθηκε να είναι το ΠΑΣΟΚ.