Για τον Δημήτρη Τριχόπουλο

Στις 22 Μαρτίου 1997 ο Ρίτσαρντ Χόρτον (Richard Horton), επικεφαλής της έγκριτης ιατρικής επιθεώρησης «The Lancet», δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο «A manifesto for reading medicine». Σε αυτό περιλαμβάνονταν τα σημαντικά κατά τη γνώμη του ιατρικά συγγράμματα τα οποία θα όφειλε να έχει διαβάσει κάθε γιατρός. Προφανώς, άρχισε με τον Ιπποκράτη και συνέχισε με τον Γαληνό πριν περάσει στη σύγχρονη βιβλιογραφία. Μεταξύ των τριάντα και πλέον άρθρων ή βιβλίων που κρίνονταν ως «υποχρεωτικά αναγνώσματα» για να αντιληφθεί κανείς την ουσία της ιατρικής επιστήμης περιλαμβανόταν και το άρθρο (The Lancet, τόμος 321, σελ. 441-444, 26 Φεβρ. 1983) του αείμνηστου Δημήτρη Τριχόπουλου στο οποίο καταγραφόταν η υπερβάλλουσα θνησιμότητα από εμφράγματα ως αποτέλεσμα του στρες που προκλήθηκε από τον σεισμό του 1981 στην Αθήνα.

Οπως εξήγησε παρουσιάζοντας τα παραπάνω κατά τη διάρκεια του Συμποσίου «Εις μνήμην Δ. Τριχόπουλου» (το οποίο έλαβε χώρα το Σάββατο 13 Μαΐου στο πλαίσιο του 49ου ετήσιου συνεδρίου της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών), ο διακεκριμένος καθηγητής Δημόσιας Υγείας και Κλινικής Επιδημιολογίας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ Αλμπερτ Χόφμαν (Albert Hofman), η ευφυΐα του επέτρεψε στον Δημήτρη Τριχόπουλο να εξαγάγει σημαντικά για τη δημόσια υγεία συμπεράσματα μέσα από αυτό το μη προσχεδιασμένο «πείραμα της Φύσης» (τον σεισμό), εντοπίζοντας και αξιοποιώντας μικρές αποκλίσεις από την κανονικότητα.

Διόλου τυχαία ο τίτλος του συμποσίου ήταν «Η συμπληρωματικότητα της Δημόσιας Υγείας και της Κλινικής Ιατρικής». Μπορεί η κλινική ιατρική να εστιάζει στο άτομο, ενώ η δημόσια υγεία στο σύνολο των ατόμων, αλλά για να ασκήσει κανείς σωστά την κλινική ιατρική οφείλει να γνωρίζει τον πληθυσμό που καλείται να φροντίσει. Οφείλει να γνωρίζει το γενετικό του υπόβαθρο, τις περιβαλλοντικές παραμέτρους στις οποίες είναι εκτεθειμένος, τις συνήθειές του. Το πόσο τα δύο αυτά πεδία αλληλοσυμπληρώνονται φάνηκε ξεκάθαρα στη διάρκεια της πανδημίας, ωστόσο ο πρωτοπόρος Δημήτρης Τριχόπουλος το είχε επισημάνει εδώ και δεκαετίες, όπως σημείωσε κατά τη διάρκεια του συμποσίου ο μαθητής και συνεργάτης του, καθηγητής Παθολογίας λοιμώξεων του ΕΚΠΑ κ. Σωτήρης Τσιόδρας.

Δέκα χρόνια μετά τον θάνατό του, το έργο του Δημήτρη Τριχόπουλου παραμένει επίκαιρο. «Ηρωά» του τον αποκάλεσε ο Χόφμαν σημειώνοντας πως επρόκειτο για έναν άνθρωπο «με αρχές μεν, χωρίς δογματισμό δε». Μια στάση ζωής η οποία θα μπορούσε να είναι παράδειγμα για όλους μας.

Έντυπη έκδοση Το Βήμα