Πόλεμος στην Ουκρανία: Πως ο Ερντογάν πατά σε δυο βάρκες αλλά δεν πνίγεται στη θάλασσα

Κανείς δεν σφυρίζει αδιάφορα για τις τουρκικές εκλογές αυτής της Κυριακής.

Εντός της Ουκρανίας μπορεί όλοι να ασχολούνται με την τύχη του Μπαχμούτ και εκτός με την πιθανότητα παράδοσης F-16 στη χώρα, με ότι αυτό θα σήμαινε για την εμπλοκή του ΝΑΤΟ και την σίγουρη οργή της Ρωσίας, ωστόσο το ενδιαφέρον του Κιέβου για το αποτέλεσμα του δεύτερου κύκλου των προεδρικών εκλογών στην Τουρκία είναι πάγιο και δικαιολογημένο.

Η υποστήριξη της Τουρκίας στην Ουκρανία δεν αμφισβητείται. Υπήρξε ένθερμη υποστηρίκτρια της εδαφικής της ακεραιότητας και των δικαιωμάτων των Τατάρων της Κριμαίας, της ιθαγενούς κοινότητας της χερσονήσου που η Ρωσία προσάρτησε παράνομα το 2014, η οποία έχει θρησκευτικούς και πολιτιστικούς δεσμούς με την Τουρκία.

Όπως αναφέρει έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης που δημοσιεύτηκε τον περασμένο μήνα, οι Τάταροι συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν εκτεταμένες διακρίσεις υπό τη ρωσική κυριαρχία. Η Τουρκία επίσης παρείχε στην Ουκρανία τα drones Bayraktars και έπαιξε βασικό ρόλο στη διαπραγμάτευση μιας συμφωνίας που επέτρεψε στην δεύτερη χώρα να εξάγει μέρος των σιτηρών της στον υπόλοιπο κόσμο.

Μια αγαστή συνεργασία

Από την άλλη πλευρά όμως, ομοίως δεν αμφισβητούνται και οι ενέργειες της Τουρκίας που πλήττουν τα συμφέροντα της Ουκρανίας. Για του λόγου το ασφαλές η Τουρκία επέτρεψε μετά κόπων και βασάνων την ένταξη της Φιλανδίας στο ΝΑΤΟ, αλλά εξακολουθεί να δημιουργεί προσκόμματα στην ανάλογη επιθυμία της Σουηδίας, ενώ έχει αρνηθεί σθεναρά και κατ’ επανάληψη να εφαρμόσει τις κυρώσεις που επέβαλαν οι ΗΠΑ και η ΕΕ στη Ρωσία.

Η Τουρκία εξακολουθεί να αγοράζει το 40% του φυσικού αερίου που χρειάζεται από τη Ρωσία, ενώ  ο πυρηνικός σταθμός Ακουγιού κατασκευάζεται από τη ρωσική εταιρεία Rosatom. Επιπλέον η Τουρκία κρατά ορθάνοιχτη την αγκαλιά της στις ρωσικές επιχειρήσεις, που μόνο για το 2022 αυξήθηκαν κατά 670%!

Ακριβώς όπως η οικονομία έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ετυμηγορία της κάλπης στην Τουρκία –και θα αποδειχτεί και αυτή την Κυριακή- έτσι και τα οικονομικά συμφέροντα της Ουκρανίας ευθύνονται για την ανεκτικότητα της απέναντι την χώρα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που όλα δείχνουν ότι θα παραμείνει στα χέρια του και δεν θα μεταφερθεί ο έλεγχος της στον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.

«Για τους Ουκρανούς, η Τουρκία είναι ένας στρατηγικός συνεργάτης που μπορεί να την βοηθήσει σε πολλά σημαντικά ζητήματα, η οποία ατυχώς διατηρεί στενές σχέσεις και με τη Ρωσία», γράφει το Foreign Policy.

Και από τη μία και από την άλλη

Γι’ αυτό όποιος και να επικρατήσει στον δεύτερο γύρο των εκλογών στη γειτονική χώρα, η Τουρκία θα συνεχίσει να πουλά όπλα στην Ουκρανία και να κάνει εμπόριο με τη Ρωσία, εξηγεί ο Ιλία Κιούσα, αναλυτής με έδρα το Κίεβο.

Κάποιοι Ουκρανοί συνάδελφοι του πάντως πείθονται από τη δέσμευση του Κιλιτσντάρογλου για μια Τουρκία πιο κοντά στην ΕΕ και τις ΗΠΑ και ελπίζουν κάποια αλλαγή στη στάση της χώρας απέναντι στις κυρώσεις προς τη Ρωσία.

Ωστόσο, όπως εξηγεί ο Έσκαντερ Μπάριεφ, επικεφαλής του κέντρου The Crimean Tatar Resource Center με έδρα το Κίεβο, οι Ουκρανοί δεν θα πρέπει να έχουν παράπονο από τον Ερντογάν, ο οποίος όχι μόνο δεν επέτρεψε στην αρχή του πολέμου την έλευση επιπλέον ρωσικών μαχητικών στη Μαύρη Θάλασσα, αλλά πήρε πάνω του κάθε καλή τουρκική κίνηση προς τα ουκρανικά συμφέροντα, πιστώνοντας αυτήν στην προσωπική του σχέση με τον Βλαντιμίρ Πούτιν.

Από την πλευρά της και η Ρωσία θα προτιμούσε τον Ερντογάν στο τιμόνι της Τουρκίας την επόμενη μέρα, ωστόσο και στην περίπτωση επικράτησης του Κιλιτσντάρογλου δεν χωρεί αμφιβολία ότι θα έρθει σε συμφωνία μαζί του, αφού χρειάζεται τη χώρα του για να πουλήσει το φυσικό αέριο της, έχει ανάγκη το παράθυρο που αυτή της παρέχει προς την Ευρώπη και τον πολιτισμένο κόσμο.

Η ουδέτερη Τουρκία

Όπως συμπεραίνει η Γιούλια Τάρασιουκ, καθηγήτρια διεθνών σχέσεων στο πανεπιστήμιο Mechnikov National University στην Οδησσό, ο «παραδοσιακός δυϊσμός» της τουρκικής κοινωνίας σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής έχει κάνει τους Ουκρανούς αμφίθυμους απέναντι στην στάση της Τουρκίας προς την Ουκρανία.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση από την εταιρεία Rating Group, το 39% των Ουκρανών περιγράφουν την Τουρκία ως «ουδέτερη» απέναντι στην Ουκρανία και όχι ως εχθρική λόγω της προσοδοφόρας σχέσης της με τη Ρωσία, αλλά ούτε και ως σύμμαχο.

Ολοφάνερα συνεπώς, η Ουκρανία αποτελεί μια από τις περιπτώσεις στην οποία η ακροβασία Ερντογάν ανάμεσα σε δύο βάρκες, όχι μόνο δεν τον έπνιξαν, αλλά φαίνεται να τον πηγαίνουν και πιο μπροστά.