Εκλογές: Πώς φτάσαμε στο double score – Οι 3 αιτίες που έφεραν τη Νέα Δημοκρατία στο 40% και τον ΣΥΡΙΖΑ στο 20%

Τρεις ήταν οι βασικοί λόγοι που οδήγησαν τη Νέα Δημοκρατία να καταγράψει ποσοστό άνω του 40% και κυρίως τον ΣΥΡΙΖΑ να βρεθεί 20 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τον βασικό του αντίπαλο.

Κι ενώ δεν ήταν λίγοι εκείνοι που πίστευαν ότι θα μπορούσαμε να έχουμε ακόμη και… ντέρμπι, τα τελικά στοιχείων των εκλογών διέψευσαν τους πάντες. Ακόμη και τις εταιρείες δημοσκοπήσεων που κατά κύριο λόγο υπερεκτίμησαν το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ δίνοντάς τον περισσότερο κοντά στο 30% παρά κοντά στο 20% που τελικά κατευθύνθηκε.

Η αλήθεια είναι ότι την τελευταία εβδομάδα πριν από τις εκλογές τα γκάλοπ των περισσότερων εταιρειών έδιναν διαφορά τουλάχιστον 7 μονάδων ενώ από το υψηλότερο της ΝΔ στο χαμηλότερο του ΣΥΡΙΖΑ η διαφορά ήταν ακόμη και πάνω από 12 μονάδες.

Το τελικό αποτέλεσμα, ως προς τη διαφορά των κομμάτων κι όχι ως προς το ποιος θα ήταν στην πρώτη θέση, φαίνεται ότι κρίθηκε τις τελευταίες ημέρες. Η διαφορά άνοιξε και διαμορφώθηκε στο εξωπραγματικό 40%-20% ενδεχομένως και πάνω από την κάλπη από τους πολίτες εκείνους που δεν είχαν αποφασίσει αλλά το έκαναν λίγη ώρα προτού μπουν στο παραβάν.

Δημοσκόποι και πολιτικοί αναλυτές προσπαθούν να εξηγήσουν αυτό το double score και βεβαίως τη δημοσκοπική άνοδο του ΠΑΣΟΚ, καθώς και ορισμένα «περίεργα» αποτελέσματα στην «ουρά» των κομμάτων, όπως το γεγονός ότι ο Γιάνης Βαρουφάκης έμεινε εκτός Βουλής και τα κόμματα Νίκη και Πλεύση Ελευθερίας έφτασαν κοντά στο όριο του 3% κι ευελπιστούν να πετύχουν την είσοδό τους στη Βουλή στις επόμενες κάλπες.

Όπως λένε, υπήρχε μια μεγάλη «γκρίζα» ζώνη ψηφοφόρων αποτελούμενη από διαφορετικές ομάδες του πληθυσμού, η οποία κατά κύριο λόγο κατευθύνθηκε προς το κυβερνών κόμμα, αποδοκιμάζοντας τον ΣΥΡΙΖΑ.

Ας δούμε αυτούς του «γκρίζους» ψηφοφόρους οι οποίοι απέκτησαν χρώμα μόλις έφτασαν στην κάλπη.

• Η πρώτη βασική αιτία που διαμόρφωσε το εκλογικό αποτέλεσμα ήταν προς τα πού κινήθηκε το ποσοστό των αναποφάσιστων. Επρόκειτο για μια δυναμική μάζα ψηφοφόρων που οι δημοσκόποι την όριζαν γύρω στο 10% αλλά σε κάποιες περιπτώσεις μπορούσε να ξεπερνά και το 15% διότι υπήρχαν πολλοί που στα ερωτήματα απαντούσαν άκυρο-λευκό ή άλλο κόμμα, όμως ακόμη δεν είχαν αποφασίσει. Σύμφωνα με τελευταία έρευνα της MRB, η αδιευκρίνιστη ψήφος έφτασε το 25,4%. Στην κεντροαριστερά η αδιευκρίνιστη ψήφος είναι 19,9%, στην αριστερά 6,9%, στην κεντροδεξιά 3,5% και στη δεξιά 6%. Στην ίδια δημοσκόπηση φαίνεται ότι οι αναποφάσιστοι θα έπαιρναν την απόφασή τους σε ποσοστό 14% έως την Παρασκευή, το 22,5% το Σάββατο ή την Κυριακή, ενώ το 36,2% θα αποφασίσει οριστικά στον δρόμο προς την κάλπη ή ακόμα και πίσω από το παραβάν.

Φαίνεται λοιπόν ότι οι περισσότεροι από ένα εκατομμύριο ψηφοφόροι αυτής της κατηγορίας ψήφισαν όπως ψήφισε και το υπόλοιπο εκλογικό σώμα. Δηλαδή οι περισσότεροι επέλεξαν τη Νέα Δημοκρατία, πολλοί λιγότεροι τον ΣΥΡΙΖΑ, αρκετοί το ΠΑΣΟΚ ενώ κάποιοι επέλεξαν τη λεγόμενη «αντισυστημική» ψήφο, δηλαδή πήγαν σε μικρότερα κόμματα. Εξ’ ου και το γεγονός ότι τα κόμματα που έμειναν εκτός Βουλής έφτασαν σε ποσοστό 16%, δείγμα της πολυδιάσπασης αυτών των ψηφοφόρων. Οι εκτιμήσεις είναι ότι ένας στους 2 αναποφάσιστους ψήφισαν ΝΔ και μόλις το 13% ΣΥΡΙΖΑ. Όμως, πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι η πλειονότητα αυτών των πολιτών είχαν κεντρώα – κεντροδεξιά ταυτότητα, το 2019 είχαν ψηφίσει κυρίως Νέα Δημοκρατία κι επέλεξαν να ξαναδώσουν δεύτερη θητεία στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Υπήρξαν και αρκετοί που είχαν ψηφίσει ΣΥΡΙΖΑ και μετακινήθηκαν προς το κυβερνών κόμμα. Το τελικό exit poll έδειξε ότι οι μετακινήσεις του ΣΥΡΙΖΑ προς τη ΝΔ έφτασαν το 9.1%, με την αξιωματική αντιπολίτευση να έχει συσπείρωση μόλις 66,8%. Αλλά ακόμη και όσοι αμφιταλαντεύονταν μεταξύ ΝΔ και ΠΑΣΟΚ πήγαν προς το πρώτο κόμμα αφού οι μετακινήσεις του δεύτερου κόμματος προς το πρώτο ξεπέρασαν το 13%.

• Η δεύτερη αιτία του διπλάσιου σκορ ΝΔ από ΠΑΣΟΚ ήταν οι 438 χιλιάδες νέοι οι οποίοι για πρώτη φορά ψήφισαν σε εκλογές. Ένα τμήμα του πληθυσμού ξεκάθαρα αδιευκρίνιστο αφού δεν υπήρχε σύγκριση με προηγούμενη πολιτική τους επιλογή. Και στην περίπτωση αυτή φαίνεται ότι οι 17άρηδες, 18άρηδες και 19άρηδες επέλεξαν να ψηφίσουν όπως και ο υπόλοιπος πληθυσμός. Δηλαδή στη συντριπτική τους πλειοψηφία Νέα Δημοκρατία. Ενδεχομένως οι περισσότεροι από αυτούς να χρωμάτισαν την ψήφο τους ανάλογα με αυτή της οικογένειάς τους, να επηρεάστηκαν δηλαδή από τον πολιτικό προσανατολισμό των γονιών τους αφού πολλά από τα παιδιά αυτά να μην έχουν ακόμη ξεκάθαρη και στέρεη πολιτική τοποθέτηση. Με βάση το τελικό exit poll, οι νέοι 17-24 ψήφισαν κατά 31,5% Νέα Δημοκρατία, κατά 28,8% ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ το 10.5%, ΚΚΕ το 6,4% και Ελληνική Λύση το 5,9%. Όμως, με βάση την ανάλυση που κάνουν οι ερευνητές τελικά ΝΔ ψήφισε το 32,5% αυτής της ηλικιακής ομάδας, και μόλις 22,7% ΣΥΡΙΖΑ.

Για να καταλάβει κανείς τη διαφορά που έκανε αυτή η ηλικιακή ομάδα να αναφερθεί ότι το 2019 και πάλι με βάση το τελικό exit poll, οι νέοι 17 -24 ετών έδωσαν 29,7% στη Νέα Δημοκρατία, 33,8% στον ΣΥΡΙΖΑ, 4,2% στο ΚΙΝΑΛ.

Το ΚΚΕ ψήφισε το 5,5% των νεολαίων, ενώ τη Χρυσή Αυγή το 5,7%, η οποία το 2015 είχε πάρει 11% σε αυτή την ηλικιακή ομάδα.

Η Νέα Δημοκρατία κέρδισε και την ηλιακή ομάδα 25-34 ετών με 30,5% έναντι 21,2% ενώ τεράστια ήταν η διαφορά στην ομάδα 35-54 ετών με 39,5% έναντι 24,8% του ΣΥΡΙΖΑ και 11,3% του ΠΑΣΟΚ.

3. Το μεγάλο «Βατερλώ» του ΣΥΡΙΖΑ ήταν η ψήφος ανά επαγγελματική κατηγορία και κυρίως στους ελεύθερους επαγγελματίες. Η «βόμβα» Κατρούγκαλου έκανε τεράστια ζημιά στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης και συνέβαλε στην αύξηση της διαφοράς στις 20 μονάδες. Ενώ δηλαδή στις περισσότερες μετρήσεις οι ελεύθεροι επαγγελματίες ήταν περίπου μοιρασμένοι ανάμεσα στα 2 κόμματα, λίγο πριν την κάλπη και φυσικά μέσα στο παραβάν υπήρξε μια συντριβή για τον ΣΥΡΙΖΑ.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον εκλογικό αναλυτή, Π. Κουστένη, το 54,5% των ελεύθερων επαγγελματιών ψήφισε ΝΔ και μόλις το 13,3% ΣΥΡΙΖΑ και το 8,7% ΠΑΣΟΚ. Ο φόβος επομένως μιας «κρυφής ατζέντας» για τις εισφορές οδήγησε σε μαζική καταψήφιση του ΣΥΡΙΖΑ. Με βάση το τελικό exit poll τα ποσοστά ήταν 54% για ΝΔ, 17,3% για ΣΥΡΙΖΑ και 9,2% για ΠΑΣΟΚ, μια εικόνα που περιγράφει ανάγλυφα τα όσα έγιναν στην κάλπη και όσα δεν μπορούσαν οι δημοσκοπήσεις να «πιάσουν» μετά την γκάφα του Γ. Κατρούγκαλου.

Για να αντιληφθεί κανείς τη διαφορά, το 2019 στις εκλογές που και η ΝΔ επίσης ήταν πρώτη με 8 μονάδες διαφορά, οι ελεύθεροι επαγγελματίες είχαν ψηφίσει σε ποσοστό 44,6% το κυβερνών κόμμα και 24,5% τον ΣΥΡΙΖΑ. Αρα ένα 10% επιπλέον κινήθηκε την Κυριακή προς τη ΝΔ.

Η ψήφος ελεύθερων επαγγελματιών το 2019

Η ψήφος των νέων το 2019

Αναφορικά με τους μισθωτούς του δημοσίου στις εκλογές του 2019 η ΝΔ είχε πάρει 32% και ο ΣΥΡΙΖΑ 34,1%. Όμως την περασμένη Κυριακή αυτό αντιστράφηκε με το πρώτο κόμμα να φτάνει το 35,1% και τον ΣΥΡΙΖΑ το 29,9%.

Το τελικό συμπέρασμα είναι, επομένως, ότι η διαφορά από τις 10 ή 12 μονάδες που έβλεπαν ως ανώτερο όριο οι δημοσκόποι, εκτοξεύτηκε στις 20 μονάδες κυρίως διότι οι αναποφάσιστοι (είτε προέρχονταν από τη ΝΔ είτε όχι) πήγαν σε μεγάλο ποσοστό στο κυβερνών κόμμα. Αλλά και γιατί οι περισσότεροι νέοι ψήφοι κατευθύνθηκαν στον Κ. Μητσοτάκη και οι ελεύθεροι επαγγελματίες «μαύρισαν» ακόμη περισσότερο τον Αλέξη Τσίπρα εξαιτίας της βόμβας που είχε εκτοξεύσει πριν μερικές ημέρες ο Γ. Κατρούγκαλος. Μια βόμβα που κατάλαβε ότι πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ και προσπάθησε να απασφαλίσει με τη δήλωσή του στη συνέντευξη στο in όπου είπε ότι δεν πρόκειται να αυξηθούν οι ασφαλιστικές εισφορές σε μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.