Ο ΣΥΡΙΖΑ, η ματαίωση, και η «Αλλαγή»

Με μια δεύτερη κάλπη εν όψει και με το απρόσμενο αποτέλεσμα της Κυριακής να είναι ακόμη νωπό, είναι πολύ νωρίς για σοβαρές και εις βάθος αποτιμήσεις.

Η δραματική πτώση του ΣΥΡΙΖΑ όμως στο 20%, με μονοψήφια πια διαφορά από το ΠΑΣΟΚ, μοιάζει, σε αυτή τη φάση, με το τέλος μιας φάσης.

Ο ΣΥΡΙΖΑ σημείωσε δραματική άνοδο το 2012 και εξελέγη το 2015. Σε μια περίοδο μη κανονική, σε μια έκτακτη συνθήκη, απορρόφησε ένα μεγάλο κομμάτι της απογοητευμένης από την κρίση εκλογικής βάσης από την αριστερά και την κεντροαριστερά, με την υπόσχεση μιας διαφορετικής, ανατρεπτικής, αντιμετώπισης των διαπραγματεύσεων που όριζαν, τότε, τη μνημονιακή μας «κανονικότητα».

Μια εικόνα από το 2015…

Αν θέλουμε να δούμε γιατί βρίσκεται εκεί που βρίσκεται σήμερα, πρέπει, δυστυχώς, να ανατρέξουμε σε εκείνο το καλοκαίρι του 2015 και του δημοψηφίσματος. Και, ναι, ίσως ακούγεται άδικο να κρίνεται ως σήμερα από εκείνη τη στιγμή, αλλά αποδεικνύεται στην πράξη ότι η δημόσια συζήτηση για την κρίση ξεκινά συνήθως από τότε και πως τα απόνερα του τα είδαμε στα τελευταία αποτελέσματα της κάλπης. Διότι το μεγάλο πρόβλημα εκείνης της «ηρωικής» στιγμής ήταν ότι ακολούθησε η ματαίωση της ελπίδας για αλλαγή παραδείγματος. Και κάπου εκεί «κλείδωσε» πια στο μυαλό των περισσότερων ότι δεν είναι όλα, μεν, τα κόμματα ίδια αλλά στην τελική όλα παίζουν στο ίδιο γήπεδο με το ίδιο σύστημα.

Fast forward στο 2023. Ενώ η κρίση εκείνη έχει παρέλθει ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθούσε επί τέσσερα χρόνια να πείσει ότι έχει αντικατασταθεί από μια άλλη κρισιακή κατάσταση, με μια πανδημία που ανέδειξε τα όρια του δημοσίου συστήματος υγείας, εξαιρετικά κρίσιμα ζητήματα κράτους δικαίου και δικαιωμάτων, τραγικά δυστυχήματα και φυσικές καταστροφές.

Μόνο… αντιμητσοτακισμός

Η κριτική του ΣΥΡΙΖΑ συμπυκνώθηκε σε έναν «αντιμητσοτακισμό», αν μπορούμε να το πούμε με μια λέξη. Κι είναι προφανές, εκ του αποτελέσματος, ότι δεν έπεισε. Όχι γιατί ο κόσμος είναι «χαζός» και «δεν καταλαβαίνει». Αλλά γιατί, μετά από χρόνια απανωτών κρίσεων και παλινωδιών, εκτιμούν περισσότερο τη διαχειριστική σταθερότητα που τους υποσχέθηκε η ΝΔ και γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατάφερε να τους πείσει ότι έχει μια εναλλακτική συνεκτική πρόταση που θα κάνει καλύτερη τη ζωή τους. Σε μια τέτοια συγκυρία οι πολίτες ψήφισαν το θετικό μήνυμα, το καθησυχαστικό. Γιατί, οκ, καλά τα συνθήματα του Ανδρέα Παπανδρέου αλλά αν ζούσε σήμερα ο μακαρίτης αποκλείεται να επαναλάμβανε συνταγές άλλων δεκαετιών (λεπτομέρεια που πρέπει να θυμούνται όλοι οι επίδοξοι επίγονοι του).

Τέλος, υπάρχει κι ένα ζήτημα ταυτοτικό που πρέπει, τελικά, να απαντηθεί. Όταν υπόσχεσαι εμφατικά «Αλλαγή», έχοντας κυβερνήσει όπως κυβέρνησες, πρέπει να πείσεις ότι κάτι έχεις αλλάξει εσύ πρώτα, ότι έχεις κάνει κάποια συμβολική ανανέωση. Ουδείς κατάλαβε ποια «Αλλαγή» ακριβώς συμβολίζουν οι τηλεπερσόνες, ούτε τα μεγαλοστελέχη της ΝΔ του Καραμανλή, σε μια παράταξη που θέλει υποτίθεται να σταθεί απέναντι στη δεξιά ενώ έχει κάνει μεγαλειώδη ανοίγματα σε παλιά πρωτοπαλίκαρα της.

Εαν η «Αλλαγή» του ΣΥΡΙΖΑ είναι να πείσει ότι είναι πολύ συστημικό, τότε το μήνυμα της δεν γίνεται απλώς θολό, αλλά εντελώς αλλοπρόσαλλο. Και γι’ αυτό δεν του φταίει κάνεις άλλος, κανένα «προοδευτικό μέτωπο», κανένας δημοσκόπος, κανένας κακός δημοσιογράφος. Και αυτή την ευθύνη πρέπει να την αντιμετωπίσει γενναία διότι, ανεξαρτήτως που στέκεται κανείς, η χώρα και το πολιτικό σύστημα χρειάζονται μια καλή αντιπολίτευση και μια αριστερή αντιπολίτευση.