Ανάλυση: Πυρηνικά όπλα υποκρύπτει το τεράστιο πυραυλικό πρόγραμμα της Ιαπωνίας

Η Ιαπωνία σχεδιάζει ν’ αναπτύξει ένα ισχυρό πυραυλικό οπλοστάσιο το οποίο θα μπορούσε ν’ αξιοποιήσει τις λανθάνουσες πυρηνικές ικανότητές της, μια στρατηγική κλιμάκωση για την επί μακρόν ειρηνιστική δύναμη που θα τη φέρει σε ταχύτερη πορεία σύγκρουσης με την Κίνα (στη φωτογραφία από το Twitter, επάνω, εκτόξευση πυραύλου από ιαπωνικό πολεμικό πλοίο).

Τέσσερις συμβάσεις

Αυτόν τον μήνα, το Naval News ανέφερε ότι το υπουργείο Αμυνας της Ιαπωνίας είχε υπογράψει τέσσερις συμβάσεις με τη Mitsubishi Heavy Industries για τον σχεδιασμό και την κατασκευή διαφόρων πυραύλων μακρού πλήγματος (standoff) που θα στοχεύουν την Κίνα και τη Βόρεια Κορέα, συμπεριλαμβανομένης μιας σύμβασης 1,29 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ για την αναβάθμιση της μαζικής παραγωγής των αντιπλοϊκών πυραύλων Type 12 (SSM).

Τα συμβόλαια περιλαμβάνουν επίσης 200 εκατομμύρια δολάρια για την ανάπτυξη του Type 12 SSM (εκδόσεις για εκτόξευση από έδαφος, αέρα, πλοίο), 891,8 εκατομμύρια δολάρια για τη μαζική παραγωγή του οχήματος αερολίσθησης HVGP (Hyper Velocity Gliding Projectile) και 436 εκατομμύρια δολάρια για την ανάπτυξη κατευθυνόμενων πυραύλων που θα εκτοξεύονται από υποβρύχια (βίντεο, κάτω).

Στο ρεπορτάζ σημειώνεται ότι θα ξεκινήσει φέτος η παραγωγή για το αναβαθμισμένο, εκτοξευόμενο από το έδαφος, Type 12 SSM, το οποίο θα τεθεί σε λειτουργία το 2026, με διαδοχικές αναβαθμίσεις ν’ αυξάνουν την εμβέλειά του από 200 σε 900 και τελικά 1.500 χιλιόμετρα.

Η Ιαπωνία έχει επίσης δύο προγραμματισμένα σχέδια υπερηχητικών όπλων. Το ιαπωνικό HVGP Block 1, του οποίου η παραγωγή αναμένεται να ξεκινήσει φέτος, έχει εκτιμώμενο βεληνεκές από 500 έως 900 χιλιόμετρα, με δύο βλήμματα τοποθετημένα στον πύραυλο-φορέα, γράφει σε ανάλυσή του ο Gabriel Honrada.

Υποβρύχιο με συστήματα VLS

Τα Block 2A και 2B του σχεδιασμού προβλέπεται να έχουν πολύ μεγάλο σώμα, με αυτονομία 2.000 χιλιομέτρων για το πρώτο και 3.000 χιλιομέτρων ή περισσότερο για το δεύτερο. Οι πύραυλοι Block 1 και Block 2A και 2B πρόκειται ν’ αναπτυχθούν από το 2023 έως το 2027 και το 2023 έως το 2030, αντίστοιχα.

Οσον αφορά στην επιχειρησιακή χρήση, το Naval News αναφέρει ότι το Block 1 θα λειτουργεί από το «HVGP Τάγμα», στη νήσο Κιούσου. Αντίθετα, τα Block 2A και 2B θα επιχειρούν από «μονάδες κατευθυνόμενων πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς», στο βόρειο νησί Χοκάιντο.

Σημειώνει επίσης ότι μια έκδοση εκτεταμένου βεληνεκούς του Type 12 SSM, εκτοξευόμενου από υποβρύχιο, θ’ αναπτυχθεί μεταξύ 2023 και 2027, παράλληλα μ΄ένα νέο υποβρύχιο εξοπλισμένο με συστήματα κάθετης εκτόξευσης (VLS) μεγαλύτερων πυραύλων.

Οι Asia Times σημείωσαν τον Ιανουάριο του 2023 ότι οι επενδύσεις της Ιαπωνίας σε πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς πιθανότατα οφείλονται στους περιορισμούς της αεροπορικής της δύναμης έναντι της πρόσφατης προόδου της Κίνας, με τη στρατηγική ελπίδα ότι ένα διευρυμένο πυραυλικό οπλοστάσιο θ’ αντισταθμίσει τα όρια της ικανότητας κρούσης μεγάλου βεληνεκούς.

Στρατηγική λογική

Οσον αφορά στον αριθμό των μαχητικών, η Κίνα διέθετε 2.250 μαχητικά αεροσκάφη το 2021, με τα 800 από αυτά να είναι μαχητικά 4ης γενιάς. Αντίθετα, η Ιαπωνία έχει μόνο 244 μαχητικά από φέτος.

Τα αεροσκάφη J-20 της Κίνας, 5ης γενιάς, είναι ακόμα υπό παραγωγή και παρότι η Ιαπωνία μπορεί ν’ αγοράσει περισσότερα F-35 για να συναγωνιστεί τα κινεζικά J-20, η κατακόρυφη αύξηση του κόστους των F-35 ίσως περιορίσει τον αριθμό των αεροσκαφών που τελικά θα προμηθευτεί.

Με την Ιαπωνία να διαθέτει περιορισμένο αριθμό μαχητικών, η χρήση πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς γι’ αποστολές κρούσης που παραδοσιακά εκτελούνται από επανδρωμένα αεροσκάφη μπορεί να έχει στρατηγική λογική.

Αυτή η προσέγγιση θα έκανε την Ιαπωνία να χρησιμοποιήσει τα περιορισμένα μαχητικά της για να επιτεθεί μόνο στους πιο ευαίσθητους στόχους, αλλά και γι’ αεράμυνα.

Εκτόξευση πυραύλου από υποβρύχιο (εικονογράφηση από Japanese MoD)

Συνεπώς, η Ιαπωνία πιθανότατα θα χρειαζόταν ένα μεγάλο οπλοστάσιο πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς για ν’ αποτρέψει την Κίνα και τη Βόρεια Κορέα. Θ’ απαιτούνταν επίσης η μέγιστη ανεξαρτησία από ξένους κατασκευαστές και τεράστια αποθέματα για τη διατήρηση υψηλού ρυθμού πυρός.

Αχρηστο χωρίς πυρηνικά

Ωστόσο, η ανάπτυξη ενός στρατηγικού αποτρεπτικού προγράμματος που θα βασίζεται σε πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς μπορεί να καταστεί άχρηστη χωρίς τη δυνατότητα μεταφοράς πυρηνικών κεφαλών.

Εκτός από την αντιστάθμιση των ελλείψεων στον αριθμό των μαχητικών, η Ιαπωνία μπορεί να επιδιώξει ν’ αναπτύξει ικανότητες προληπτικού χτυπήματος ενάντια στις εκτοξεύσεις πυραύλων και τα υπερηχητικά όπλα της Κίνας και της Βόρειας Κορέας.

Οι δυσκολίες των παραδοσιακών συστημάτων πυραυλικής άμυνας όπως το Aegis και το Patriot, απέναντι σε επιθέσεις υψηλής τροχιάς, μπορεί να οδήγησαν την Ιαπωνία στον σχεδιασμό εξουδετέρωσης των εγκαταστάσεων εκτόξευσης και αποθήκευσης πυραύλων των αντιπάλων πριν αυτοί εξαπολύσουν μια επιδρομή.

Η διατήρηση τέτοιων εγκαταστάσεων σε κίνδυνο αυξάνει το κόστος μιας επίθεσης από την Κίνα ή τη Βόρεια Κορέα στην Ιαπωνία, ενισχύει την αποτροπή και μειώνει τις προσπάθειες καταναγκασμού.

Ωστόσο, με την απόκτηση πολλαπλών τύπων πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς, η Ιαπωνία πρέπει να καθορίσει τις επιχειρησιακές παραμέτρους των πυραυλικών δυνάμεών της και το αν θα βασιζόταν, σε πραγματικό χρόνο, στις δυνατότητες στόχευσης των ΗΠΑ καθώς επί του παρόντος η ίδια δεν διαθέτει επαρκείς δυνατότητες πληροφοριών, επιτήρησης και αναγνώρισης (ISR) για τέτοιες επιθέσεις.

Επιθέσεις υψηλής τροχιάς

Τα υπάρχοντα συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας όπως το Patriot και το Aegis μπορεί να είναι αναποτελεσματικά έναντι επιθέσεων υψηλής τροχιάς, με βαλλιστικούς πυραύλους που καταλήγουν σε πολύ μεγάλες τερματικές ταχύτητες, καθιστώντας δύσκολη την ανίχνευσή τους από τα ραντάρ των συστημάτων αεράμυνας.

Τα ραντάρ αντιπυραυλικής άμυνας μπορεί να χάσουν τα ίχνη των στόχων τους καθώς αυτοί θα βρίσκονται στο απόγειο της τροχιάς τους και όταν τα εντοπίσουν ξανά κατά την κάθοδο να είναι πολύ αργά για να δράσουν οι πύραυλοι αναχαίτισης, οι οποίοι πρέπει επίσης να πετούν ενάντια στη βαρύτητα, σ’ αντίθεση με τον συνεχώς επιταχυνόμενο στόχο.

Τα υπερηχητικά όπλα αποτελούν σοβαρή πρόκληση για τα υπάρχοντα συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας.

Για παράδειγμα, ο Northrop Grumman σημειώνει ότι μπορούν να πετούν κατά μήκος της ανώτερης ατμόσφαιρας για να επιτύχουν μεγαλύτερη εμβέλεια, λειτουργούν σε υψόμετρα πολύ μεγάλα ή πολύ μικρά και ελίσσονται σε απρόβλεπτες διαδρομές πτήσης που αυξάνουν σημαντικά τη δυσκολία αναχαίτισης.

Επίθεση με HVGP πύραυλο (εικονογράφηση από Japanese MoD)

Ενα προληπτικό χτύπημα μπορεί επομένως να είναι ένα από τα λίγα αποτελεσματικά μέσα που θα δώσει τη δυνατότητα στην Ιαπωνία ν’ αντιμετωπίσει αυτά τα όπλα. Στο μεταξύ, η τεχνολογία αντιπυραυλικής άμυνας όπως τα railguns, τα λέιζερ και οι υπερηχητικοί αναχαιτιστές βρίσκονται ακόμη υπό ανάπτυξη.

Εγχώριες αποτρεπτικές ικανότητες

Σε άρθρο του Ιανουαρίου 2023, οι Asia Times σημείωναν ότι αυτές οι εξαγορές θα μπορούσαν να ερμηνευθούν ως η Ιαπωνία να κινείται προς την ανάπτυξη εγχώριων αποτρεπτικών ικανοτήτων ανεξάρτητα από τις εγγυήσεις ασφαλείας των ΗΠΑ.

Και τούτο διότι είναι αμφίβολο εάν η Ουάσιγκτον θα χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα για να υπερασπιστεί το Τόκιο, ενώ η σταθερότητα των αμερικανικών εγγυήσεων ασφαλείας μπορεί να υπονομεύεται από τις προεδρικές εκλογές κάθε τέσσερα χρόνια στις ΗΠΑ και να είναι εκτεθειμένη στην κοινή γνώμη τους.

Ωστόσο, οι δυνατότητες προληπτικής επίθεσης της Ιαπωνίας που βασίζονται σε πυραύλους μπορεί ν’ αυξήσουν τον απρόβλεπτο παράγοντα και τις περιφερειακές εντάσεις στον Ειρηνικό. Αυτές οι εξελίξεις θα φέρουν γρήγορα στο προσκήνιο την εξελισσόμενη πυρηνική αδράνειά της.

Το Τόκιο διαθέτει τους πόρους, την τεχνολογία και τις επιστημονικές γνώσεις για να κατασκευάσει γρήγορα ένα πυρηνικό όπλο, εάν οι ΗΠΑ, για οποιονδήποτε λόγο, αρνηθούν ή ανακαλέσουν τις εγγυήσεις ασφαλείας τους.

Καθώς η Ιαπωνία έχει έναν ολοκληρωμένο κύκλο πυρηνικών καυσίμων και, θεωρητικά, μπορεί να παράγει σχάσιμο υλικό για πυρηνικά όπλα, οι νέοι πύραυλοί της θα μπορούσαν εύκολα να διαμορφωθούν σε φορείς πυρηνικών κεφαλών, και δυνητικά ν’ αποκτήσει την ικανότητα μιας αθέατης πυρηνικής τριάδας.