Μαρίνα Καλογήρου: Η ανάγκη της ισότητας και της συμπερίληψης, η ομαδικότητα, η ομορφιά, το σκοτάδι

Ένα συμπεριληπτικό καλλιτεχνικό έργο για άτομα με ή χωρίς οπτική αναπηρία, σε σκηνοθεσία Παύλου Παυλίδη, που καλεί υπό τις οδηγίες της τυφλής ξεναγού Ελένης Γκουβάτσου τους επισκέπτες να λάβουν μέρος με κλειστά μάτια σε ένα υπερρεαλιστικό, σχεδόν συνειρμικό και αποκλειστικά ακουστικό ταξίδι μύησης θα πραγματοποιείται αυτές τις μέρες στον χώρο τέλεσης των Ελευσίνιων Μυστηρίων (27 έως 29 Μαϊου, στο πλαίσιο του προγράμματος 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα).

«Επειδή χάθηκε η όραση, δεν σημαίνει ότι χάθηκε και ο άνθρωπος» έλεγε ο πρώτος τυφλός ξεναγός, Θοδωρής Κώνστας, στον οποίο και αφιερώνεται η παράσταση.

Η οπτική της τυφλής ξεναγού Ελένης Γκουβάτσου για τον χώρο, τον χρόνο, τις διαστάσεις, τις αποστάσεις αλλά και τη ζωή, δίνει νέο νόημα όχι μόνο στη θέαση του αρχαιολογικού χώρου Ελευσίνας αλλά και στην αίσθηση των θεατών για το οικείο. Δίνοντας πνοή σε ιστορίες από το παρελθόν και το παρόν και σαν ένα ζωντανό Μυστήριο, η παράσταση ως μία ακουστική ξενάγηση, οδηγεί τους θεατές σε ένα βαθιά φωτεινό ταξίδι στον σκοτεινό Άδη.

Την ανάπτυξη της όλης ιδέας της παράστασης καθώς και τον καλλιτεχνικό σχεδιασμό υπογράφει η Μαρίνα Καλογήρου, την οποία συναντήσαμε και μιλήσαμε μαζί της.

Μιλήστε μας για τους λόγους που συνετέλεσαν να δημιουργήσετε τη συγκεκριμένη παράσταση

Ήταν μία πρόταση του πιστοποιημένου τυφλού ξεναγού Θόδωρου Κώνστα που δεν του επέτρεπαν να ασκήσει νόμιμα το επάγγελμα του λόγω της τυφλότητας (!). Ήθελε να βρει κάποιον τρόπο να κάνει αυτό που αγαπούσε και σκέφτηκε να μετατρέψει την κλασική ξενάγηση σε περφόρμανς, ώστε να μπορεί να ξεναγεί χωρίς την ανάγκη της άδειας από το Υπουργείο Τουρισμού.

Μας έφερε σε επαφή μια κοινή μας φίλη, μιλήσαμε, σχεδιάσαμε, ονειρευτήκαμε και κάναμε την πρότασή μας σε διάφορους πολιτιστικούς φορείς. Δυστυχώς οι απαντήσεις ήταν αρνητικές. Το 2020 ο Θοδωρής έφυγε ξαφνικά από τη ζωή. Όταν η πρότασή μας έγινε δεκτή από τη 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα συνεχίσαμε το όνειρό του χωρίς εκείνον, έχοντας πάντα μία άδεια καρέκλα στο τραπέζι της πρόβας μας. Ή παράσταση είναι αφιερωμένη στο Θοδωρή και τον εμπεριέχει.

Πως ήταν η πρώτη επικοινωνία με τον κον Κώνστα. Μιλήστε μας γι’ αυτήν σας την εμπειρία

Ήταν τηλεφωνική η πρώτη μας συνομιλία. Ήταν πολύ ορεξάτος και δυναμικός και μου έκανε ερωτήσεις όπως: «Τι εννοούμε όταν λέμε περφόρμανς και αν αυτό το project πατάει στα όρια της περφόρμανς» και έχω τη δυνατότητα να γίνω περφόρμερ, τι εργαλεία χρειάζεται να έχω;»

Τι θα δουν οι θεατές στην παράστασή σας και κυρίως τι θα ακούσουν

Θα δουν μία τυφλή ξεναγό να τους περιηγεί με έναν δικό της τρόπο στον αρχαιολογικό χώρο καταλήγοντας στο Τελεστήριο, όπου τελούνταν τα Ελευσίνια Μυστήρια. Εκεί θα βυθιστούν με κλειστά μάτια σ ένα αποκλειστικά ηχητικό ταξίδι που γεννήθηκε και δημιουργήθηκε από εμάς, τον Παύλο Παυλίδη, τον Gary Salomon την Ανθή Φουντά κι εμένα. Γράψαμε κείμενα και δημιουργήσαμε συνθέσεις λόγου, ήχων και μουσικής κάνοντας ένα ταξίδι προς τον θάνατο.

Πώς είναι η συνεργασία σας με την 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης; Έχετε παρακολουθήσει δράσεις της; Ποιο είναι το πιο ενδιαφέρον κομμάτι για σας;

Το ενδιαφέρον για εμένα είναι οι άνθρωποι της Πολιτιστικής. Η ματιά τους, η αντίληψή τους, η αμεσότητα και το αληθινό ενδιαφέρον τους. Η συνεργασία μας είναι πάρα πολύ ωραία.

Πόσο κοντά έχετε έρθει με ανθρώπους που δεν έχουν την όραση τους; Έχετε να μας διηγηθείτε κάποια συγκεκριμένη ιστορία μαζί τους που σας έχει καταγράφει στη μνήμη;

Ναι. Μια τρελή ιστορία που μου αφηγήθηκε μία μη βλέπουσα φίλη. Ήταν στην αποβάθρα του μετρό και μπερδεύοντας το κενό ανάμεσα στα δύο βαγόνια για την πόρτα, έπεσε μέσα στις γραμμές. Κατάφερε να βρει ένα σημείο και να χωθεί κάτω από την αποβάθρα μέχρι να φύγει το τρένο και να την βοηθήσουν να βγει ξανά στην επιφάνεια. Και όλα αυτά στο απόλυτο σκοτάδι…

Μιλήστε μας για τη συνεργασία σας με τον Παύλο Παυλίδη, που σκηνοθετεί την παράσταση και την υπόλοιπη ομάδα

Τον Παύλο τον ερωτεύτηκα όταν είδα «Το Δαχτυλίδι της Μάνας», μία συγκλονιστική παράσταση που είχε σκηνοθετήσει πριν μερικά χρόνια. Όταν έφτιαχνα την πρόταση με το Θοδωρή ήταν ο πρώτος σκηνοθέτης που μου ήρθε στο μυαλό και έτσι ήρθε μαζί μας. Εκείνος επέλεξε τον Gary Salomon, την Ανθή Φουντά και την Ελένη Γκουβάτσου και φτιάχτηκε αυτή η ομάδα. Η συνεργασία ήταν τρομερά δημιουργική και όλα σχηματίζονταν μέσα στην πρόβα από λεπτό σε λεπτό όσο γνωριζόμασταν καλύτερα και πηγαίναμε μαζί όλο και πιο βαθιά σε αυτόν τον κοινό στόχο. Απολαμβάνω πάρα πολύ αυτές τις πρόβες και δεν θέλω καθόλου να τελειώσουν, πράγμα που δυστυχώς θα συμβεί την Παρασκευή

Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να διαδώσετε μέσω της παράστασης;

Δεν ξέρω. Δεν ξέρω αν υπάρχει μήνυμα. Η συγκίνηση για το Θοδωρή είναι εκεί, η φιλία με τον θάνατο είναι εκεί, το χιούμορ, το παιχνίδι, η ανθρώπινη αγωνία, η ανάγκη της ισότητας και της συμπερίληψης, η ομαδικότητα, η ομορφιά, το σκοτάδι. Κάπως όλα όσα με ενδιαφέρουν είναι εκεί. Και τους ευχαριστώ όλους γι’ αυτό.

Επόμενα καλλιτεχνικά σχέδιά σας

Αυτή την περίοδο κάνω ταυτόχρονα πρόβες για την Εκάβη του Ευριπίδη που σκηνοθετεί για την Επίδαυρο η Ιώ Βουλγαράκη.

Σκηνοθετικό σημείωμα Παύλου Παυλίδη 

«Εμπνευσμένοι από τα Ελευσίνια Μυστήρια αλλά και από τη συγκινητική προσπάθεια του Θοδωρή Κώνστα να γίνει ο πρώτος παγκοσμίως τυφλός ξεναγός σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους,  εξερευνάμε τη “στιγμή” που η έλλειψη γεννάει φαντασία και ο άνθρωπος προσπαθεί να νικήσει τον θάνατο με ζωή, αναζητώντας φως μέσα από το σκοτάδι. Η εικόνα δεν υπάρχει. Όπως στα όνειρα ενός εκ γενετής τυφλού. Μέσω της μουσικής, των ηχοτοπίων και των ιστοριών -αληθινών ή μη- επισκεπτόμαστε τον Κάτω Κόσμο και αποτίοντας έναν φόρο τιμής στους αγαπημένους μας που έφυγαν, προσπαθούμε να συμφιλιωθούμε με το γεγονός ότι οφείλουμε να συνεχίσουμε να υπάρχουμε.

Χρήσιμες πληροφορίες

Οι θεατές θα πρέπει να προσέρχονται στον Αρχαιολογικό χώρο τουλάχιστον 30 λεπτά νωρίτερα για τον έλεγχο του δελτίου εισόδου, την αγορά του εισιτηρίου και την παραλαβή του απαραίτητου εξοπλισμού. Για τον δανεισμό του εξοπλισμού είναι απαραίτητη η επίδειξη εγγράφου ταυτοποίησης (δίπλωμα οδήγησης, ταυτότητα ή διαβατήριο).

Μετά την έναρξη της παράστασης, οι πόρτες του Αρχαιολογικού χώρου θα κλείνουν και η είσοδος δεν θα είναι δυνατή. Κατά τη διάρκεια της παράστασης θα ζητηθεί από τους θεατές να διανύσουν με κλειστά μάτια μια μικρή απόσταση στον Αρχαιολογικό χώρο με τη βοήθεια συνοδών.

Το δεύτερο μέρος της παράστασης είναι αποκλειστικά ακουστικό.

Οι θεατές συνιστάται να φοράνε άνετα, κλειστά παπούτσια.