Χρύσα Κοτταράκου στο in: Στη γενιά μου είναι πολύ σπάνιο να βρεις κάποια γυναίκα που δεν την έχουν παρενοχλήσει σεξουαλικά

Για πρώτη φορά στα δεκαπέντε χρόνια της συμπόρευσής τους, οι C. for Circus (παρέα με νέους και παλαιότερους συνεργάτες), καταπιάνονται με ένα πρωτότυπο θεατρικό έργο, γραμμένο από μέλος της ομάδας.

Mε το τρομακτικά επίκαιρο θέμα του sex trafficking καταπιάνεται φέτος η ομάδα C. for Circus. To έργο, γραμμένο πρώτη φορά από μέλος της ομάδας, ονομάζεται «Και ἐφύτευσεν ὁ Θεός παράδεισον» και είναι σε κείμενο και σκηνοθεσία της Βαλέριας Δημητριάδου.

Υπερεξουσία ανθρώπων στις ζωές άλλων με μόνο κίνητρο το κέρδος, σωματική και ψυχολογική βία, κυκλώματα, οργανωμένο έγκλημα που επεκτείνει διαρκώς τη δράση του και ζωές που χάνονται, είτε κυριολεκτικά, είτε μεταφορικά – με το να ζουν υπό τη σκιά και τον φόβο του θύτη.

Έντεκα ρόλοι, έντεκα ηθοποιοί, λειτουργώντας σαν ένα σώμα και καταθέτοντας ο καθένας από την σκοπιά του το δικό του κομμάτι, συνθέτουν σταδιακά το παζλ της ιστορίας, ενώ ταυτόχρονα ενισχύουν τη δράση με τη μουσική που παίζουν ζωντανά επί σκηνής.

Η Χρύσα Κοτταράκου, ηθοποιός της παράστασης μιλάει στο in για την κακοποίηση και την πιο δύσκολη σκηνή του έργου.

Τι σας ενέπνευσε να ανεβάσετε ως ομάδα αυτό το έργο που πραγματεύεται το human trafficking;

Ως ομάδα, θέλουμε να υπάρχει δημιουργικός χώρος για όλα τα μέλη και ο καθένας να έχει την ευκαιρία να δοκιμαστεί και ως σκηνοθέτης. Η ιδέα και γενικότερα η σύλληψη όλης της παράστασης ήταν της Βαλέριας Δημητριάδου, η οποία είχε γράψει το συγκεκριμένο κείμενο πριν από δύο χρόνια και ήταν από τότε στα σχέδιά μας να βρούμε τρόπο να το ανεβάσουμε. Σε σχέση με το θέμα του έργου, το sex trafficking, αν και υπάρχει φυσικά κάποια κοινωνική πρόοδος, παρόλα αυτά φαίνεται ότι συνεχίζει να υπάρχει η ανάγκη να ακούγεται, να συζητιέται, να έρχεται στο προσκήνιο. Εντάσσεται στο γενικότερο πρόβλημα της εκμετάλλευσης ανθρώπων και της σεξουαλικής αντικειμενοποίησης, και το πιο τρομακτικό από όλα είναι ότι πρόκειται για μια βιομηχανία. Πώς μπορεί να αντιμετωπίσει κανείς κάτι τόσο τεράστιο; Όταν η Βαλέρια μας έδωσε να διαβάσουμε το κείμενό της, νομίζω πως όλοι συγκινηθήκαμε από αυτό το εγχείρημα. Είναι η δική μας προσπάθεια να ξύσουμε λίγο την επιφάνεια.

Ποιο είναι το προφίλ των ηρώων; Είναι το προφίλ πάντα ίδιο;

Οι χαρακτήρες αυτού του έργου έχουν ο καθένας εντελώς διαφορετική οπτική για το θέμα. Μερικοί πιστεύουν ότι είναι απλώς μία δουλειά και έτσι τα έφερε η ζωή και άλλοι είτε το καταδικάζουν εξ αρχής είτε δεν έχουν την παραμικρή ιδέα του τι συμβαίνει. Θεωρώ ότι όλοι μετατοπίζονται. Κάποιοι αλλάζουν εντελώς τις πεποιθήσεις τους με αφορμή αυτήν την ιστορία, ενώ σε κάποιους ενισχύονται οι πεποιθήσεις που ήδη είχαν. Ο δικός μου χαρακτήρας, η Ρουθ, για παράδειγμα, είναι από εκείνους που δεν ξέρουν τίποτα για όλα αυτά. Καθώς εκτυλίσσονται τα γεγονότα, έχει πολύ μεγάλη μετατόπιση και, σε σχέση με το πώς ξεκινά, είναι άλλος άνθρωπος στο τέλος του έργου.

Τι αναφορές έχει στην Ελλάδα του σήμερα;

Η Ελλάδα είναι μια χώρα περίφημη για τη μαύρη οικονομία της, άρα σε πολλές οικονομικές δραστηριότητες δεν υπάρχει κανένας έλεγχος. Επίσης, λόγω της γεωγραφικής της θέσης είναι το σταυροδρόμι τριών ηπείρων, όπως μαθαίναμε στο σχολείο. Οι ροές ανθρώπων που προσπαθούν να ξεφύγουν από κάπου, που ψάχνουν μία καλύτερη ζωή και πιστεύουν ότι η Ευρώπη θα τους δεχτεί, πολλές φορές αναγκάζονται να περάσουν από την Ελλάδα.

Όταν δεν υπάρχει συντονισμένη προσπάθεια να βοηθηθούν αυτοί οι άνθρωποι, ήδη είναι ευάλωτοι στην εκμετάλλευση. Χαρακτηριστική είναι η εποχή της διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης, που τα ελληνικά μπουρδέλα είχαν γεμίσει Ρωσίδες, Ουκρανές και άλλες εθνικότητες του ανατολικού μπλοκ και κανείς ποτέ δεν αναρωτήθηκε πώς βρέθηκαν εκεί. Ακόμη και σήμερα, τι ακούγεται για τους οίκους ανοχής; Βλέπουμε σπιτάκια με κόκκινα φώτα απ’ έξω, αλλά ποιος ξέρει τι πραγματικά γίνεται εκεί μέσα;

Περνάμε από αυτούς τους δρόμους και δεν δίνουμε σημασία, έχουμε συνηθίσει την ύπαρξή τους και πιθανώς, μας βολεύει να πιστεύουμε ότι όσοι βρίσκονται εκεί είχαν την επιλογή. Επομένως, τους κρατάμε μονίμως στο περιθώριο και υποστηρίζουμε ότι αφού δεν ξέραμε τίποτα, δεν μπορούσαμε να κάνουμε και τίποτα. Όμως, κάθε φορά που αδιαφορούμε – όχι μόνο γι’ αυτό, αλλά για οτιδήποτε – γινόμαστε σιωπηλά συνεργοί. Πρέπει να συζητάμε για όλα αυτά, αν θέλουμε να υπάρξει αλλαγή.

Ποια σκηνή σας δυσκόλεψε περισσότερο;

Υπάρχει μία συγκεκριμένη σκηνή, που η σκηνοθέτις μας, Βαλέρια Δημητριάδου, ήθελε να έχει την αίσθηση οργίου, ήθελε να δείξουμε την σεξουαλική αντικειμενοποίηση αυτών των γυναικών από τους πελάτες. Παρά την εκπληκτική ασφάλεια που αισθανόμουν με όλους μου τους συνεργάτες και το ιδιαίτερα προστατευτικό περιβάλλον που δημιούργησε η Βαλέρια, εγώ προσωπικά, και μόνο στην περιγραφή αυτής της σκηνής, ήθελα να βάλω τα κλάματα σε εμβρυακή στάση. Δεν λέω ότι δεν συμβαίνει και στους άντρες, αλλά στη γενιά μου, πραγματικά είναι πολύ σπάνιο να βρεις κάποια γυναίκα που δεν την έχουν παρενοχλήσει σεξουαλικά με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.

Αυτή η σκηνή, μου ξύπνησε πολύ έντονα μνήμες από χυδαίες συμπεριφορές. Τις πιο πολλές φορές από αγνώστους, ανθρώπους που δεν γνωριζόμαστε, που δεν είχαν ιδέα σε ποια κατάσταση μπορεί να βρισκόμουν όταν μου σφύριζαν ή μου φώναζαν πράγματα στο δρόμο. Δεν κινδύνεψε ποτέ το σώμα μου, παρόλα αυτά θυμάμαι να πληγώνομαι πολύ βαθιά. Θυμάμαι ότι το μόνο που μπορούσα να κάνω είναι να σκέφτομαι «Γιατί; Γιατί θέλουν να αισθάνομαι έτσι;». Επιπλέον – και αυτό ήταν πολύ σοκαριστικό – όσο δουλεύαμε αυτήν τη σκηνή, τόσο πιο εύκολο γινόταν να αποστασιοποιηθώ και, τότε, είχα τη σκέψη ότι κάπως έτσι πρέπει να είναι και για αυτούς τους ανθρώπους. Με την επανάληψη, κάποια στιγμή αμβλύνονται εντελώς οι αντιστάσεις και συνηθίζουν σε αυτήν την κακομεταχείριση.

Είναι εύκολο για μια θεατρική ομάδα ή έναν ηθοποιό  να βρει στέγη και να παρουσιάσει τη δουλειά της/ του; Εσείς ποιες δυσκολίες τυχόν αντιμετωπίσατε; 

Δε νομίζω ότι χρειάζεται πολύ έρευνα για να καταλάβει κανείς ότι ο πολιτισμός σε αυτή τη χώρα δεν χρήζει και πολύ μεγάλης εκτίμησης. Επίσης, σε σχέση με το θέατρο, νιώθω ότι ως κοινωνία δεν καταλαβαίνουμε ακριβώς ποια είναι η χρησιμότητά του, γι’ αυτό και πολλές φορές οι ηθοποιοί αντιμετωπίζονται ως αεριτζήδες ή τεμπέληδες, ως άνθρωποι που θέλουν να πληρώνονται χωρίς να προσφέρουν τίποτα. Επιπλέον, οι εργασιακές μας συνθήκες είναι έτσι κι αλλιώς πολύ δύσκολες και δεν αρκεί να είναι κάποιος καλός σε αυτό που κάνει, συχνά πρέπει να είναι και τυχερός για να επιβιώσει.

Η ομάδα μου, οι C for Circus, είναι με έναν τρόπο ένα οχυρό απέναντι σε αυτό το εξαντλητικό και κυρίως μοναχικό μονοπάτι ενός ηθοποιού στην Ελλάδα. Τα τελευταία χρόνια κάνουμε ό,τι μπορούμε για να φτιάχνουμε παραστάσεις που να είναι αξιόλογες καλλιτεχνικά και αξιοπρεπείς εργασιακά. Αν και είμαστε σίγουρα από τους τυχερούς – το υπουργείο μας στήριξε φέτος δεύτερη φορά – οι επιχορηγήσεις είναι τόσο περιορισμένες που είναι σχεδόν αδύνατο να φτιάξεις μία παραγωγή χωρίς ιδιωτική χρηματοδότηση. Και όχι για να βάζουμε λεφτά στην άκρη, φυσικά. Ίσα ίσα για να βγάζουμε το μήνα.