Ρωσία: Πάει ο Πριγκόζιν για πρόεδρος στη θέση του Πούτιν;

Πολλοί άνθρωποι αναρωτιούνται για τον Γεβγκένι Πριγκόζιν (φωτογραφία από Press service of «Concord»/via Reuters, επάνω, με φόντο κατεστραμμένα κτίρια στην Μπαχμούτ), τον επικεφαλής του Ομίλου Wagner, ο οποίος εν μέσω της μάχης για την Μπαχμούτ ξεκίνησε μια εκστρατεία κατά της στρατιωτικής ηγεσίας της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Αμυνας, Σεργκέι Σοϊγκού.

Επίθεση στον Πούτιν

Παραπονέθηκε για την έλλειψη πυρομαχικών για τις δυνάμεις του, μετά για την αδυναμία του ρωσικού στρατού να προστατεύσει τα πλευρά του καθώς δρούσε μέσα στην πόλη, και στη συνέχεια παραπονέθηκε για τον Βλαντιμίρ Πούτιν, χρησιμοποιώντας το παρατσούκλι του στη Ρωσία, ο Παππούς.

Και τώρα έχει επεκτείνει τις επιθέσεις του, λέγοντας ότι ολόκληρος ο πόλεμος στην Ουκρανία ήταν ένα μεγάλο λάθος και μια καταστροφή για τη Ρωσία.

Ο Πριγκόζιν δεν είναι, παρά τις αξιώσεις του, εκπαιδευμένος στρατιωτικός ηγέτης. Η μάχη της Μπαχμούτ καθοδηγήθηκε στην πραγματικότητα από δύο πολύ έμπειρους και σκληρούς ρώσους στρατηγούς, τον Σεργκέι Σουροβίκιν και τον Μιχαήλ Μιζίντσεφ.

Ακόμα κι έτσι, όμως, το Κρεμλίνο σιωπά στα ξεσπάσματά του και μέχρι στιγμής δεν τον έχει εκδιώξει ή πειθαρχήσει, σημειώνει σε ανάλυσή του ο Stephen Bryen, ανώτερος συνεργάτης στο Κέντρο για την Πολιτική Ασφάλειας και στο Ινστιτούτο Yorktown.

Αυτό είναι περίεργο, ιδιαίτερα από τη στιγμή που Ρώσοι ρίχνονται στη φυλακή επειδή ασκούν κριτική στον στρατό. Πώς μπορεί να εφαρμόζεται αυτή η γενική καταστολή ενώ ο Πριγκόζιν, ο ηγέτης-υβριστής, δεν συλλαμβάνεται ή δεν τιμωρείται καθόλου;

Συχνά καταλήγουν νεκροί

Στη Ρωσία, η πολιτική μπορεί να είναι πολύ βάναυση. Οι επικριτές του καθεστώτος συχνά καταλήγουν νεκροί – πέφτουν από τα παράθυρα, δηλητηριάζονται ή πυροβολούνται, παθαίνουν ξαφνικά ύποπτες καρδιακές προσβολές ή άλλες ασθένειες. Το αφεντικό της Βάγκνερ μέχρι στιγμής έχει ξεφύγει απ’ όλα αυτά.

Ο πλούσιος επιχειρηματίας Γεβγκένι Πριγκόζιν έχει χώσει τα δάχτυλά του σε πολλές πίτες και μπορεί να σκέφτεται μια υποψηφιότητα για την προεδρία της Ρωσίας (στη φωτογραφία αρχείου του Reuters/Misha Japaridze, επάνω, με τον Πούτιν).

Τι πραγματικά συμβαίνει λοιπόν; Η Ρωσία έχει προεδρικές εκλογές τον Μάρτιο του 2024. Ο σημερινός πρόεδρος Πούτιν, ο οποίος είναι τώρα 70 ετών, πρέπει ν’ αποφασίσει εάν θα είναι υποψήφιος.

Εμφανίστηκε ένας υπέρμετρος αριθμός εικασιών για τα προβλήματα υγείας του ρώσου προέδρου, και ενώ κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα, υπάρχουν φυσικά στοιχεία που υποστηρίζουν τα επιχειρήματα για την κακή του υγεία.

Πολύ πιθανόν, ο Πούτιν να έχει πρώιμη έναρξη της νόσου του Πάρκινσον. Ισως αποφασίσει να μην είναι υποψήφιος στις ερχόμενες εκλογές.

Αυτό το ενδεχόμενο αφήνει αρκετούς υποψήφιους στο πεδίο, συμπεριλαμβανομένου του Νικολάι Πατρούσεφ, του πρώην επικεφαλής της υπηρεσίας ασφαλείας της Ρωσίας, της FSB, και τώρα γραμματέα (επικεφαλής) του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας.

Ενας άλλος πιθανός υποψήφιος είναι ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, ο οποίος διετέλεσε πρόεδρος της Ρωσίας από το 2008-2012 και σήμερα είναι αναπληρωτής επικεφαλής του Συμβουλίου Ασφαλείας. Τόσο ο Πατρούσεφ όσο και ο Μεντβέντεφ είναι έμπειστοι του Πούτιν.

Για την κούρσα της προεδρίας

Αλλά ο Πριγκόζιν είναι επίσης γνωστός ως πιστός του Πούτιν, αν και πλέον οι πιο πρόσφατες ατάκες του το αμφισβητούν. Είναι πιθανό να πλασάρεται για την κούρσα της προεδρίας, εάν ο Πούτιν παραιτηθεί. Θα παρουσιαζόταν ως ο επιτυχημένος διοικητής και ο υποψήφιος για ειρήνη.

Μιμούμενος τον απόστρατο στρατηγό Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, ο οποίος κέρδισε την προεδρία των ΗΠΑ κατά την πιο σκοτεινή περίοδο του πολέμου στην Κορεατική Χερσόνησο, αφού έκανε εκστρατεία με την υπόσχεση ότι θα πήγαινε στην Κορέα και, πιθανώς, θα έδινε τέλος στον πόλεμο (πράγμα που έκανε, συμφωνώντας να χωρίσει τη χώρα στα δύο), ο Πριγκόζιν θα μπορούσε να παρουσιάσει μια πλατφόρμα για επίσκεψη στην Ουκρανία προκειμένου να συνάψει συμφωνία με τον Ζελένσκι.

Ο επικεφαλής της Βάγκνερ, ωστόσο, θα έχει τη δυνατότητα να διεκδικήσει την προεδρία της Ρωσίας μόνο εάν ο μηχανισμός ασφαλείας το επιθυμεί και εφόσον αυτή θα μπορούσε να στεφθεί με επιτυχία.

Είναι αμφίβολο ότι θα τον άφηναν να θέσει υποψηφιότητα σε εκλογές, εάν το αποτέλεσμα υπονόμευε το κατεστημένο και τον στρατό.

Ανησυχία και αμφιβολίες

Πράγματι, η πιθανότητα να εκλεγεί ο Πριγκόζιν προκαλεί σημαντική ανησυχία και γεννά αμφιβολίες στο ρωσικό καθεστώς για τη στάση του απέναντι τον στρατό και τη συμπεριφορά του στην Ουκρανία.

Τα ερείπια της Μπαχμούτ (φωτογραφία Press Service of the 93rd Kholodnyi Yar Separate Machanized Brigade of the Ukrainian Armed Forces/via Reuters)

Θα τον εμπιστευόταν το στράτευμα και θα τον άφηνε να κερδίσει αυτές τις εκλογές; Μπορεί κατά την πρόσφατη ιστορία να εξεγέρθηκε μόνο σε μία περίπτωση κατά της κρατικής ηγεσίας – στο αποτυχημένο πραξικόπημα κατά του Γκορμπατσόφ – ωστόσο ένας αντι-στρατιωτικός πρόεδρος θα συνιστούσε πολύ πιο σημαντική απειλή.

Αλλά ο Πριγκόζιν μπορεί να μην φτάσει τόσο μακριά ώστε πραγματικά να διεκδικήσει το αξίωμα. Ο Πούτιν θα μπορούσε να θέσει ξανά υποψηφιότητα, κάτι που θα έβαζε φρένο στις φιλοδοξίες του. Θα μπορούσε επίσης να τον απολύσει ή να βρει άλλους τρόπους να τον φιμώσει.

Ο ρώσος πρόεδρος δεν έχει ακόμη αντιδράσει, αλλά σίγουρα περίμενε να τελειώσει η μάχη της Μπαχμούτ. Τώρα που η Ρωσία κατάφερε τη δεύτερη μεγάλη στρατιωτική νίκη της στην Ουκρανία, μετά τη Μαριούπολη, υπάρχει λιγότερη ανάγκη να ανέχεται τον Πριγκόζιν.

Δεν είναι ξεκάθαρο τι είδους υποστήριξη μπορεί να έχει το αφεντικό της Βάγκνερ στη Ρωσία, αλλά είναι ξεκάθαρα ένας από τους άντρες του Πούτιν, ή τουλάχιστον ήταν μέχρι πρόσφατα.

Δύσκολο να επιβιώσει για πολύ

Ενα εναλλακτικό σενάριο είναι ότι ο ρώσος πρόεδρος θ’ απονείμει μετάλλια στις δυνάμεις της ιδιωτικής στρατιωτικής οργάνωσης και στον ηγέτη της για τη νίκη τους, όπως έχει ήδη υπαινιχθεί το Κρεμλίνο, και θα στείλει τον Πριγκόζιν αλλού, κατά προτίμηση εκτός Ρωσίας.

Οι δυνάμεις της Βάγκνερ επιχειρούν στο Σουδάν, στη Λιβύη και ίσως ακόμα στη Συρία, επομένως υπάρχουν μέρη όπου η Ρωσία έχει συμφέροντα και όπου θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν τα ταλέντα του.

Η εκ νέου χρησιμοποίησή του δεν θα τερμάτιζε καμία από τις απειλές που τυχόν θα έθετε, αλλά θα τον απομάκρυνε από τα φώτα της δημοσιότητας.

Αν ο Πριγκόζιν συνεχίσει τις επιθέσεις του εναντίον της ηγεσίας της Ρωσίας, είναι δύσκολο να τον δούμε να επιβιώνει για πολύ.