Τουρκικές εκλογές: Κύκνειο άσμα ή πονηρός ακροδεξιός ελιγμός από Κιλιτσντάρογλου;

Όταν έκατσε τελικά η «μπίλια» των τελικών εκλογικών αποτελεσμάτων, στον πρώτο γύρο των τουρκικών προεδρικών εκλογών, ο Κεμαλ Κιλιτσντάρογλου βρέθηκε πίσω από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με ποσοστό 44,88% έναντι 49,52%. Προκειμένου, όμως, να καλύψει αυτή τη διαφορά, και να κερδίσει ο Κεμάλ Μπέη έπαιξε ήδη τα ρέστα του: Ποντάρει σε ακροδεξιούς ψηφοφόρους, με θύματα εκατομμύρια πρόσφυγες. Θα του βγει όμως;

Σημειώνεται ότι, προ μιας εβδομάδας, ο ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος εμφανίστηκε σκληρός στη ρητορική του, δηλώνοντας ότι θα διώξει όλους τους πρόσφυγες, αν εκλεγεί. Αν και το 57% των Τούρκων ψηφοφόρων το απασχολεί η οικονομία, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Premise Data, ωστόσο ένα 16% ενοχλείται κυρίως από τους πρόσφυγες -ειδικά από τη Συρία- στην Τουρκία.

Φαίνεται ότι αυτό το 16%, όμως, είναι πολύ σημαντικό για τον Κιλιτσντάρογλου και γι’ αυτό προχώρησε λίγα μόλις 24ωρα πριν τον β΄γύρο των εκλογών, να συνυπογράψει ένα πρωτόκολλο 7 σημείων με τον αρχηγό του Κόμματος της Νίκης, Ουμίτ Οζντάγκ.

Ο πολύτιμος «διάβολος»

Πρόκειται για τον πρώην υπαρχηγό του κόμματους του Ντεβλέτ Μπαχτσελί (που είναι ο αφανής ηγέτης «Γκρίζων Λύκων») και την πιο σημαντική προσωπικότητα που ηγείται του αντιμεταναστευτικού κύματος στην Τουρκία, ενώ το κόμμα του έχει κερδίσει σημαντική υποστήριξη σε ελάχιστο χρονικό διάστημα με μια πλατφόρμα που βασίζεται αποκλειστικά στην απέλαση των προσφύγων.

Στο προφίλ του στο Twitter ο Οζντάγκ γράφει: «Στην κυβέρνηση του Κόμματος της Νίκης, όλοι οι πρόσφυγες θα φύγουν». Ο ίδιος αναρτά συχνά «ανησυχητικό» περιεχόμενο σχετικά με πρόσφυγες στοχεύοντας στους 1,8 εκατομμύρια ακολούθους του, όπως βίντεο που απεικονίζουν υποτιθέμενα εγκλήματα που διέπραξαν Σύροι, καλώντας για «δράση».

Ο Κιλιτσντάρογλου, μετά την συνάντηση του με τον ακροδεξιό ηγέτη,  ανακοίνωσε πως «έχει ετοιμαστεί ένα κείμενο, το οποίο θα μοιραστούμε». Οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να στείλουν τους πρόσφυγες στα σπίτια τους «μέσα σε ένα χρόνο», προσθέτοντας ότι όλα αυτά θα πρέπει να γίνουν στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου, με τις διαβεβαιώσεις ότι θα είναι ασφαλείς στην επιστροφή τους.

Ο Οζντάγκ υποστήριξε ότι «το πιο σημαντικό πρόβλημα της Τουρκίας είναι η επιστροφή 13 εκατομμυρίων αιτούντων άσυλο και παράτυπων μεταναστών στις χώρες τους. Δεν είναι δυνατό για την Τουρκία να ξεπεράσει τα οικονομικά της προβλήματα χωρίς τα 13 εκατομμύρια να σταλούν πίσω στην πατρίδα τους και να λάβουμε μέτρα για να μην έρθουν νέοι. Δεν μπορούμε να τους κρατήσουμε. Βρείτε δουλειές για τα παιδιά μας. Δεν μπορεί μια χώρα να βάλει την οικονομία και την ασφάλειά της στη σωστή γραμμή με 13 εκατομμύρια πρόσφυγες».

Ο Κιλιτσντάρογλου ποντάρει στην ίδια ρητορική, ακόμα και αν δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Σε συγκέντρωση μέσα στην εβδομάδα δήλωσε «αποφασίστε, πριν οι πρόσφυγες καταλάβουν τη χώρα» ενώ σε βίντεο που ανέβασε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έδωσε υπερβολικούς αριθμούς προσφύγων στην Τουρκία για να δυναμιτίσει το κλίμα.

Αναφέρθηκε στον υποτιθέμενο αριθμό των 10 εκατομμυρίων μεταναστών και προσφύγων, σε μια προσπάθεια να αποδώσει αρνητικά τον αντίπαλο Ερντογάν, λέγοντας ότι εάν ο «ψυχικά διαταραγμένος» Ερντογάν επανεκλεγόταν θα άφηνε άλλα 10 εκατομμύρια ανθρώπους να εισέλθουν στη χώρα και τελικά θα άνοιγε ακόμη και τα σύνορα σε έως και 30 εκατομμύρια.

Μπορεί να του βγει;

Το ζήτημα βέβαια είναι εάν θα του βγουν και τα… κουκιά, καθώς η δύναμη που συγκέντρωσε ο Οζντάγκ στον πρώτο γύρο δεν ξεπέρασε το 2,23%.

Η δημοσιογράφος στο Al Monitor Αμπερίν Ζαμάν, που ειδικεύεται σε ζητήματα μειονοτήτων αναρωτιέται εάν «το άθλιο 2% συν των ψήφων του Οζντάγκ αξίζει τέτοιες ταπεινώσεις;» και απαντάει «μάλλον όχι».

Εξάλλου ο Ερντογάν έλαβε την υποστήριξη του εθνικιστή υποψηφίου Σινάν Ογκάν, που στον πρώτο γύρο πήρε 5,17% των ψήφων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο οι αντιμεταναστευτικές ψήφοι που ενδεχομένως να κερδίσει την Κυριακή ο Κιλιτσντάρογλου, θα εξισορροπηθούν από τους ακροδεξιούς ψηφοφόρους του Ογκάν που θα ενισχύσουν τον Ερντογάν, τον οποίο αναδεικνύουν νικητή οι δύο στις τρεις τελευταίες δημοσκοπήσεις.

Όπως αναφέρει η Τουρκάλα δημοσιογράφος Nazlan Ertan, οι μακροχρόνιες επιθετικές και άσχημες αντιμεταναστευτικές θέσεις του Οζντάγκ και του Κόμματος της Νίκης έχουν αναστατώσει άλλα μέλη του συνασπισμού του Κιλιτσντάρογλου, συμπεριλαμβανομένου του φιλοκουρδικού Κόμματος Λαϊκής Δημοκρατίας (HDP), το οποίο αντιπροσωπεύει περίπου το 8% της υποστήριξης του Κιλιτσντάρογλου.

Αυτό ίσως βάλει σε δοκιμασία τους Κούρδους ψηφοφόρους όταν πάνε στην κάλπη για να στηρίξουν μια αντιμεταναστευτική/αντιμειονοτική κομματική πλατφόρμα.

Πιο δημοκρατικός ο Ερντογάν;

Πέραν όμως του εσωτερικού, οι τελευταίες επιλογές του ηγέτη των Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος ενδεχομένως να αναστατώσουν πολλούς από τους υποστηρικτές του και στο εξωτερικό.

«Αν και δεν είναι μυστικό ότι πολλοί πολιτικοί στην ΕΕ θα καλωσόριζαν έναν ηγέτη στην Τουρκία με πιο «δυτικό» πνεύμα, τέτοια εμπρηστικά λόγια κατά των μεταναστών και των προσφύγων θα μπορούσαν να χτυπήσουν κάποιους κώδωνες κινδύνου στις Βρυξέλλες και αλλού, με φόβο ότι μια νίκη του Κιλιτσντάρογλου θα είχε ως αποτέλεσμα πολλοί πρόσφυγες που μέχρι στιγμής ζουν ειρηνικά στην Τουρκία, να επιλέξουν να φύγουν και να αναζητήσουν έναν πιο φιλόξενο πολιτισμό στην Ευρώπη» λέει ο δημοσιογράφος Σερτάν Σάντερσον για το InfoMigrants ενός δημοσιογραφικού Μέσου που υποστηρίζεται από την ΕΕ.

Έτσι, την ίδια στιγμή, κατά ειρωνία της τύχης, ο Ερντογάν εμφανίζεται πιο συμπαθής στους μετανάστες, ικανοποιώντας πολλά ευρωπαϊκά αυτιά. Χαρακτήρισε μάλιστα την προσέγγιση του αντιπάλου του για τους πρόσφυγες ως «ρητορική μίσους», αντίθετα με τον ίδιο ο οποίος χτίζει την «υποδομή για την οικειοθελή επιστροφή των Σύριων» με «ανθρώπινο, ευσυνείδητο και ισλαμικό τρόπο», όπως είπε.

Αβάσιμα συνθήματα με ισχνό αντίκρυσμα

Πέρα όμως της αντιμεταναστευτικής συνθηματολογίας και των ύβρεων μεταξύ των Τούρκων πολιτικών, άραγε ακόμα και αν εκλεγεί ο Κιλιτσντάρογλου, θα είναι σε θέση να φέρει εις πέρας την αντιμεταναστευτική του ατζέντα; Ίσως να μην είναι και τόσο εύκολο.

Η παντοδυναμία που θα απολαμβάνει η συμμαχία του Ερντογάν στο Κοινοβούλιο -268 έδρες για το Κόμμα Ανάπτυξης και Δικαιοσύνης και 49 έδρες για το κόμμα Εθνικιστικής Δράσης- ενδεχομένως να μπλοκάρει πολιτικές του Προέδρου Κιλιτσντάρογλου.

«Ακόμη κι αν ο Κιλιτσντάρογλου κέρδιζε τον δεύτερο γύρο των εκλογών και καταφέρει να λάβει την υποστήριξη όλων των άλλων κομμάτων στο κοινοβούλιο, θα έπρεπε να κυβερνήσει με μια κυβέρνηση μειοψηφίας, και αυτό ισχύει για οποιεσδήποτε αλλαγές στη μεταναστευτική νομοθεσία επίσης» εκτιμά ο Σάντερσον.

Την ίδια στιγμή, ο σύμμαχος του Κιλιτσντάρογλου «πουλά μια επικίνδυνη ιστορία σε ένα συγκεκριμένο ακροατήριο, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι δεν θα χρειαστεί να τηρήσει την υπόσχεσή του, καθώς δεν έχει καμία πιθανότητα να εκλεγεί. Είναι ένας καιροσκόπος που παίζει με τη φωτιά, σε μια χώρα με ιστορία κοινοτικής βίας και κρατικής προβοκάτσιας, ενόψει μιας εξαιρετικά τεταμένης εκλογικής περιόδου», έχει υποστηρίξει  στο Al Jazeera ο Καραμπεκίρ Ακιουνλού, λέκτορας πολιτικών στη Μέση Ανατολή στη Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου.

Εξάλλου, η επιστροφή των Σύριων προσφύγων είναι χαμηλής προτεραιότητας για τον Πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ Αλ Άσαντ, ο οποίος θα περιμένει υψηλό τίμημα για οτιδήποτε, όσον αφορά τη βοήθεια ανασυγκρότησης από τα αραβικά κράτη και την άρση των διεθνών κυρώσεων. Τόσο ο Ερντογάν όσο και ο Κιλιτσντάρογλου δεν θα θέλουν να αναζοπυρώσουν το μέτωπο με τον Άσαντ, οπότε ο Κιλιτσντάρογλου δεν μπορεί να κανονίζει για επιστροφή μεταναστών «χωρίς τον ξενοδόχο».

Συνεπώς, ο Κιλιντστάρογλου αποφάσισε να ανέβει στο «βαγόνι» αυτής της προβοκάτσιας, με έναν προορισμό που είναι μάλλον δύσκολο να τον φτάσει.