Ανεξέλικτα μοντέλα

Μιλάνε για συντριβή του ΣΥΡΙΖΑ. Λάθος. Και αυτό το ποσοστό που πήρε είναι πολύ μεγάλο – κανονικά, και με αυτά που λέει, κάνει, κι έχει πει, θα έπρεπε ήδη να έχει επιστρέψει στο 3% – 5%. Αυτή είναι η λογική κατάληξη – αλλά ο κόσμος επέδειξε γενναιοδωρία για μια έσχατη ίσως φορά. Μπερεκέτ.

Οπότε, σιγά σιγά έρχεται και το τέλος της αναίδειας. Και κανείς δεν ανέχεται τους άσχετους που θέλουνε να κάνουνε πολιτική, ενώ δεν ξέρουνε καν πότε βγαίνουν οι φορολογικές δηλώσεις. Βάλαμε μυαλό; Μάλλον. Εξάλλου αυτό φάνηκε σχετικά νωρίς, πριν από την ψηφοφορία, με το τεράστιο κύμα αλληλεγγύης στον Διονύση Σαββόπουλο – κάτι πρωτοφανές. Θα πεις: το να είσαι Νιόνιος και να δέχεσαι επιθέσεις από κατινάμπλ αφρόλουτρα και από τρακτεροκουδουνόβλαχους είναι μια απόλαυση διότι ενισχύουν το προφίλ σου. Συν το διασκεδαστικό του πράγματος που θυμίζει την αρχαία ρήση: «Ενεστι και μύρμηκι χολή». Δηλαδή, ακόμα και τα μυρμήγκια διαθέτουν κακία, χολή.

Εβλεπες, λοιπόν, στο πλαίσιο του θράσους και των ιδεών μεγαλείου που διαθέτουν σε επάρκεια κουφόνοες τινές, έβλεπες κι άκουγες ανθρώπους φτιαγμένους από τα πιο ελαφρά υλικά, να υβρίζουν τον Νιόνιο σαν να ήταν ίσος προς ίσον – πίστεψαν ότι έχουν το δικαίωμα να πιάνουνε αφορολόγητα στο στόμα τους αναστήματα σαν του Διονύση Σαββόπουλου, χωρίς συστολή και χωρίς καν να έχουνε κάνει προηγουμένως γαργάρες με πιράνχας.

Η γνωστή παιδαριώδης αναίδεια. Η έλλειψη αγωγής που επιτρέπει στον κάθε τενεκετζή και στην κάθε πανηγυρτζού να εξομοιώνουν τον εαυτό τους με τους πραματευτάδες. Ισως είναι και η μοχθηρία, το παλιό μίσος για τους κορυφαίους που οδηγεί την κάθε πνευματικώς ραχητική περίπτωση να επιτίθεται στους ανέγγιχτους. Διότι ο Νιόνιος είναι πλέον ανέγγιχτος, όπως και ο Τσιτσάνης και ο Χατζιδάκις και ο Ελύτης και ο Σεφέρης. Είναι ήδη και εν ζωή τόσο ψηλά από άποψη έργου και προσφοράς, που δεν μπορεί να τον αγγίξει καμιά μιζέρια. Αλλά κάποιοι πάντα και ματαίως επιμένουν. Μήπως δεν έχουνε βγάλει αναδρομικά και εκ των υστέρων «εθνικιστές» τον Ελύτη και τον Σεφέρη, μήπως δεν λοιδορούν διάφοροι ακόμα και τον Παπαδιαμάντη; Μήπως δεν βγάλανε με το ζόρι αριστερό τον Καρυωτάκη, που ιδεολογικά ήταν το εντελώς αντίθετο, μήπως δεν πάσκισαν να τον οικειοποιηθούν με το στανιό; (Σε λίγο ίσως βγάλουνε κομουνιστή και τον Πάουντ – μπορεί να ήτανε κι εκείνος ένας παραπλανημένος, σαν τους ψηφοφόρους της ΧΑ.)

Ποτέ δεν σκέφτηκαν πως μάλλον οι ίδιοι είναι οι παραπλανημένοι. Κι ούτε μετά από τις είκοσι μονάδες διαφορά θα το αναρωτηθούν – εδώ ο Ζαχαριάδης συνετρίβη στον Εμφύλιο και συνέχισε επί επτά ολόκληρα χρόνια να είναι αρχηγός, σαν να μη συνέβη τίποτε. Κι αν δεν πέθαινε ο Στάλιν το 1953, ο Ζαχαριάδης θα συνέχιζε το ίδιο βιολί διά βίου, βρέξει – χιονίσει. Αυτή η αντίληψη συνεχίζει να υπάρχει – το δε χειρότερο με τον Σαββόπουλο είναι ότι, επιπλέον, επιτέθηκαν και στο καλλιτεχνικό του έργο, αν και το έργο, τελικά, δεν μπορεί ποτέ να πολεμηθεί (βλέπε την περίπτωση Στάλιν – Σοστακόβιτς). Και τι θα κάνανε;

Αν νικούσαν θα απαγόρευαν τους δίσκους του Νιόνιου; (Μερικοί σίγουρα το ονειρεύτηκαν.) Ε, και; Ετσι θα του έδιναν μεγαλύτερο φωτοστέφανο – όλα αυτά σημαίνουν πώς τόσα χρόνια δεν κατάλαβαν γρυ από Σαββόπουλο, αφού τον ερμήνευαν και τον δέχονταν μόνο στη βάση της «ιδεολογίας». Παρότι ο ίδιος πολλαπλώς είχε σατιρίσει την κομματίλα, τον ιδεοκαταναγκασμό, τον πολιτικό αυτισμό, τη μονοκαλλιέργεια, την τυφλότητα. Τον άκουγαν και δεν καταλάβαιναν τίποτα; Ναι, τίποτα. Ούτε όταν τραγουδούσε «δεν είμαι Πασόκα, δεν είμαι Κουκουέ, είμαι ό,τι είμαι κι ό,τι τραγουδώ για σε». Τι άλλο, πιο ξεκάθαρο, να σου πει ο άνθρωπος;

Επιπλέον απειλούσαν ευθέως (φάτε τους, τηγανίστε τους) πως θέλανε να μας μαντρώσουν όλους και από κάθε άποψη – μέχρι κι ο Κατρούγκαλος δεν άντεξε και ξεφούρνισε τον νέο οικονομικό κατσαπλιαδισμό. Ο κόσμος, πια, το κατάλαβε – αυτή είναι η απλή αλήθεια. Βάλαμε μυαλό. Αλλά εκείνοι συνέχιζαν: η αναίδεια, η άγνοια, οι τερατολογίες, οι παλινδρομήσεις, η χωρίς όριο αναλγησία και ο τυχοδιωκτισμός, το κάθε μέρα άλλο τροπάρι, η μοχθηρία, η προπέτεια εναντίον προσώπων πίστεψαν πως είναι αντιπολίτευση. Τους άκουγες και αναρωτιόσουν γιατί αυτοί οι άνθρωποι ασχολούνται με την πολιτική ενώ δεν έχουν ιδέα απ’ αυτήν – απορίας άξιον. Και αυτή η ασχετίλα είναι που φέρνει το θράσος – πώς το έλεγαν οι αρχαίοι: τίποτε τολμηρότερο της άγνοιας. Ναι, αλλά η φούσκα, κάποτε, όταν παραμεγαλώσει, σκάει, τελικά, και με θεαματικό τρόπο, όπερ και συνέβη.

Η νέα απάτη που θα προκύψει είναι τα περί αυτοκριτικής: δεν θα γίνει ποτέ. Θα φταίνε τα ΜΜΕ, ο λαός που δεν κατάλαβε, ο Νιόνιος, κάποιοι τρίτοι, το γκαζόν κ.τ.λ. (Σιγά σιγά θα αρχίσει να μαθαίνει τη συνταγή κι ο Μιθριδάτης.) Βέβαια, όλα αυτά κατά βάση είναι λυπηρά, διότι όλοι θα θέλαμε να υπάρχει μια άλλη αντίληψη, πιο υψιπετής, πιο πατριωτική, πιο συγκαταβατική, πιο ανθρώπινη. Σεβασμός και ευ αγωνίζεσθαι, χωρίς εχθροπάθεια και μιζεραμπιλισμό. Αλλά, τότε μιλάμε για άλλους ανθρώπους, και οι άνθρωποι δεν αλλάζουν εύκολα. Οπότε θα επιμείνουν εμμονικά στα ίδια: μια στο καρφί και μια στο δάχτυλο.

(Ισως φταίει κι ο Καρανίκας που έφυγε απ’ τον στρατηγικό σχεδιασμό και άφησε το κόμμα στο έλεος.)