Shibam: Το «Μανχάταν της Ερήμου», η αρχαιότερη πόλη με ουρανοξύστες στο κόσμο

Στην κεντροδυτική περιοχή του κυβερνείου Hadhramaut, στην έρημο Ramlat al-Sab’atayn, βρίσκεται μία μοναδική πόλη όχι μόνο στην Υεμένη, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο.

Ο λόγος για τη Shibam…

Η ιστορία της ξεκινά περίπου πριν από 2.000 χρόνια, ωστόσο τα σπίτια -φτιαγμένα όλα από πλίνθο- χρονολογούνται από τον 16ο αιώνα. Τα 500 από αυτά είναι πύργοι, που περιλαμβάνουν από 5 έως 11 ορόφους και κάθε όροφος έχει ένα ή δύο δωμάτια. Το συγκεκριμένο αρχιτεκτονικό στυλ χρησιμοποιήθηκε για την προστασία των κατοίκων από τις επιθέσεις των Βεδουίνων.

H Shibam αποκαλείται συχνά και ως «Μανχάταν της ερήμου», καθώς είναι η παλαιότερη πόλη με «ουρανοξύστες» στον κόσμο. Μάλιστα, αποτελεί ένα καλύτερα παραδείγματα πολεοδομικού σχεδιασμού, βασισμένου στην αρχή της κάθετης δόμησης.

Η συντήρηση και οι καταστροφές

Λίγες από τις πρώτες κατασκευές έχουν παραμείνει άθικτες στο πέρασμα του χρόνου. Μεταξύ άλλων, ένα τζαμί που χτίστηκε το 904 και ένα κάστρο που χτίστηκε το 1220. Η πόλη σε μεγάλο βαθμό ανοικοδομήθηκε μετά το 1532, όταν μια καταστροφική πλημμύρα σάρωσε την περιοχή, σακατεύοντας τα θεμέλια των αρχαίων πύργων.

Το 2008 επίσης, η πόλη επλήγη από ένα τροπικό κυκλώνα. Πολλά κτίρια πλημμύρισαν και τελικά κατέρρευσαν.

Σήμερα, η Shibam έχει τα ψηλότερα κτίρια από λάσπη στον κόσμο, με μερικά από αυτά να έχουν ύψος πάνω από 30 μέτρα (98 πόδια). Για την προστασία τους από τη βροχή και τη διάβρωση, οι τοίχοι πρέπει να συντηρούνται τακτικά προκειμένου να διατηρηθούν οι δομές τους.

Η πόλη το 1982 προστέθηκε στη λίστα της UNESCO με τα Μνημεία της Παγκόσμιας Κληρονομιάς και το 2015, όταν ξέσπασε βίαιος εμφύλιος πόλεμος στην Υεμένη, χαρακτηρίστηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς σε Κίνδυνο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ιστορικά κτίρια υπέστησαν σημαντικές ζημιές κατά τη διάρκεια σφοδρών βομβαρδισμών ενώ η Shibam ήταν και στόχος επίθεσης της Αλ Κάιντα το 2009.

Σε άρθρο της στον Guardian, η συγγραφέας Bethan McKernan περιγράφει πώς η αρχαία πολιτιστική κληρονομιά της Υεμένης έχει τεθεί σε κίνδυνο από τον τραγικό εμφύλιο πόλεμο της χώρας. Στα μνημεία που απειλούνται περιλαμβάνεται και η πόλη Shibam.

«Οι 3.000 κάτοικοι της πόλης εξακολουθούν να διαβιούν με τα παραδοσιακά πρότυπα. Σε ορισμένες περιπτώσεις μέχρι και 40 μέλη της οικογένειας ζουμ μαζί στον ίδιο πύργο. Τα ζώα και τα εργαλεία φυλάσσονται στο ισόγειο και τα τρόφιμα αποθηκεύονται στον δεύτερο όροφο. Οι ηλικιωμένοι ζουν στον τρίτο όροφος και ο τέταρτος χρησιμοποιείται για διασκέδαση. Στους πιο πάνω ορόφους ζουν τα άλλα μέλη της οικογένειας, με τους άτεκνους νεόνυμφους να παίρνουν τον τελευταίο», αναφέρει χαρακτηριστικά η McKernan.