Ζήτω ο άνεργος εργαζόμενος – Κάποιοι καταφέρνουν να μην κάνουν τίποτα στη δουλειά

Ο Nate πηγαίνει στον υπολογιστή του κάθε φορά που λαμβάνει μια ειδοποίηση στο τηλέφωνό του ότι πρέπει να ολοκληρώσει μια εργασία. Διαφορετικά, περνάει το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας κάνοντας, βασικά, ό,τι νιώθει – κοιμάται, βλέπει τηλεόραση, κάνει δουλειές του σπιτιού. Ο μόνος πραγματικός περιορισμός του είναι ότι δεν μπορεί να απομακρυνθεί πολύ από το σπίτι σε περίπτωση που τον χρειαστούν για κάτι.

«Δεν έχω πρόβλημα με το να μου ζητηθεί να κάνω δουλειά– απλώς δεν μου ζητείται πραγματικά», λέει. Ίσως θα μπορούσε να πάρει περισσότερες πρωτοβουλίες και να προσπαθήσει να αναλάβει περισσότερα, αλλά παίρνει καλές αξιολογήσεις απόδοσης και αυξήσεις όπως είναι, οπότε σκέφτεται, γιατί να ασχοληθεί;

Επιπλέον, δεν μπορεί να πάει στο αφεντικό του και να του ανακοινώσει ότι δεν υπάρχει πραγματικός επιχειρηματικός λόγος για την ύπαρξή του. «Πώς μπορώ να ξεκινήσω αυτή τη συζήτηση που θα λέει: «Έι, δεν έχω κάνει και πολλά πράγματα όλο αυτό το διάστημα, χρειάζομαι περισσότερη δουλειά»; Δεν θέλεις πραγματικά να τραβήξεις την προσοχή σε αυτό» λέει ο Nate.

Κάποιες φορές γίνεται σκόπιμα

Η έντονη υποψία ότι ένα συγκεκριμένο άτομο δεν κάνει πολλά, ή όχι σχεδόν αρκετά για να γεμίσει αυτό που φαινομενικά είναι ένα οκτάωρο, φαίνεται να είναι μια σχεδόν καθολική εργασιακή εμπειρία. Πολλοί άνθρωποι έχουν επίσης, κάποια στιγμή, υπάρξει αυτός, ο λιγότερο απασχολημένος εργαζόμενος. Κάποιες φορές, αυτό γίνεται σκόπιμα. Άλλες φορές, όπως στην περίπτωση του Nate, έτσι έχουν μοιραστεί τα εταιρικά χαρτιά.

Αυτοί οι «άνεργοι εργαζόμενοι» είναι μια επίμονη παρουσία στον κόσμο της εργασίας.

«Δεν είναι καλό για την κουλτούρα. Μπορεί να δημιουργήσει τεράστια δυσαρέσκεια από τους συναδέλφους, ειδικά αν οι ίδιοι είναι υπερεργαζόμενοι, και βλέπεις αυτόν τον συνδυασμό συχνά» λέει η Alison Green, αρθρογράφος και ειδικός σε θέματα καριέρας που διαχειρίζεται την ιστοσελίδα Ask a Manager. «Δημιουργεί επίσης ερωτήματα στους ανθρώπους σχετικά με όποιον υποτίθεται ότι διοικεί αυτό το άτομο. Είναι ανίκανος; Είναι άχρηστοι στη διαχείριση;».

Ο Nate δεν πιστεύει ότι το αφεντικό του ή οποιοσδήποτε άλλος γνωρίζει πραγματικά το πρόβλημα – η εταιρεία του απέλυσε εκατοντάδες εργαζομένους νωρίτερα φέτος, και ο ίδιος τα κατάφερε.

Εμφανίζεται στις κοινωνικές εκδηλώσεις του γραφείου μία φορά το μήνα και είναι γενικά συμπαθής. Έχει διαβάσει ιστορίες για εταιρείες που παρακολουθούν τους απομακρυσμένους εργαζόμενους για να βεβαιωθεί ότι εργάζονται πραγματικά, αλλά είναι αρκετά σίγουρος ότι η εταιρεία του δεν το κάνει. Αν το έκαναν», λέει, «δεν νομίζω ότι θα εργαζόμουν».

Έτσι, προς το παρόν, όπως πολλοί άνθρωποι, η κατάσταση της αμειβόμενης ανεργίας του συνεχίζεται. Και δεν είναι ο μόνος.

Οι Funemployed (fun+emloyed / χαρά και εργασία)

Πάρτε τον Charlie, έναν επιστήμονα δεδομένων σε μια χρηματοπιστωτική εταιρεία. Τα πρώτα χρόνια στην εταιρεία ήταν αρκετά απασχολημένος, αλλά μετά την τελευταία του προαγωγή πριν από περίπου πέντε χρόνια, ο φόρτος εργασίας του μειώθηκε. Δεν έχει εξαιρετικά κίνητρα να αλλάξει την κατάσταση, αν και ανησυχεί ότι αυτό θα είναι τελικά επιζήμιο για την καριέρα του. «Αισθάνομαι ότι μένω πίσω» λέει. «Θέλω οπωσδήποτε να μετακομίσω σε μια διαφορετική εταιρεία και ελπίζω ότι όταν το κάνω αυτό, η δουλειά μου και η νοοτροπία μου θα αλλάξουν».

Την Πέμπτη και την Παρασκευή που προηγήθηκε, εργάστηκε από το σπίτι και «κυριολεκτικά δεν έκανε ούτε δευτερόλεπτο δουλειά». Την επόμενη εβδομάδα, την ημέρα που εργαζόταν από το γραφείο, διάβασε δύο κεφάλαια του μυθιστορήματός του και πήρε έναν μικρό υπνάκο.

«Όποτε δουλεύω από το σπίτι, είναι πιο εύκολο να πάω να δουλέψω από τον καναπέ μου ή να ξαπλώσω ή να κάνω οτιδήποτε, να πάω λίγο στον υπολογιστή μου. Ακόμα και στο γραφείο μου εδώ, και μάλιστα σήμερα υπάρχει ένα σωρό κόσμος για κάποιο λόγο, αλλά συνήθως είναι αρκετά άδειο. Δεν είναι σαν να έχω την πίεση των ανθρώπων που εργάζονται γύρω μου», λέει.

Η εταιρεία του Charlie μείωσε τους εργαζόμενους φέτος, αλλά ο ίδιος δεν ανησυχούσε πραγματικά γι’ αυτό ούτε με τον έναν ούτε με τον άλλον τρόπο. «Σχεδόν εύχομαι να μπορούσα να απολυθώ και να έχω ένα γενναιόδωρο πακέτο αποζημίωσης», λέει. «Αυτό δεν θα ήταν το χειρότερο πράγμα στον κόσμο».

Μια εκπρόσωπος κυβερνητικών υποθέσεων λέει ότι ολοκληρώνει τη δουλειά για την οκτάωρη βάρδια της σε δύο με τρεις ώρες κάθε μέρα, πράγμα που, και πάλι, είναι ωραίο, αλλά και ανησυχητικό. «Πληρώνομαι», λέει, «αλλά αισθάνομαι άχρηστη και ότι θα μπορούσα να κάνω περισσότερα».

Η Green πιστεύει ότι δεν είναι ασυνήθιστο για τους ανθρώπους που βρίσκονται σε αυτές τις καταστάσεις απασχόλησης χωρίς δουλειά να έχουν περίπλοκα συναισθήματα γι’ αυτό. Αισθάνονται ενοχές, ή βαριούνται, ή έχουν την παράνοια ότι θα τους πιάσουν. «Ανησυχούν ότι κάποια στιγμή κάποιος θα το προσέξει» λέει.

«Αυτοί οι άνθρωποι είναι συχνά κάτι σαν γκατζετάκια, τριγυρνούν γύρω από την καφετιέρα, σταματούν στα γραφεία των άλλων και γίνονται λίγο αντικείμενο αστικών θρύλων», λέει ο Joseph Fuller, καθηγητής διοικητικής πρακτικής στο Harvard Business School. «Είναι ένα φαινόμενο που έχει γίνει ευρέως γνωστό, ας το θέσουμε έτσι».

Σχεδόν όλοι έχουν τουλάχιστον ένα άτομο στη δουλειά τους, το οποίο κοιτάζουν και σκέφτονται: «Σοβαρά, τι στο καλό κάνει αυτός ο τύπος; Και πώς γίνεται να μην το προσέξει κανείς;». Μπορεί να είναι ακόμα πιο μπερδεμένο όταν αυτοί οι άνθρωποι συνεχίζουν να εξελίσσονται, πράγμα που συμβαίνει συχνά. Η προαγωγή των ανίκανων είναι κάτι που συμβαίνει εδώ και πολύ καιρό.

Φταίει το αφεντικό;

Υπάρχουν ατελείωτοι λόγοι για τους οποίους οι άνθρωποι στη δουλειά καταλήγουν να έχουν ελάχιστα, αν όχι τίποτα, να κάνουν. Ίσως το έργο για το οποίο προσλήφθηκαν να μην αποτελεί πλέον προτεραιότητα ή τα καθήκοντα για τα οποία ήταν υπεύθυνοι, σε γενικές γραμμές, τα χειρίζεται πλέον η τεχνολογία. Ίσως δεν έπρεπε ποτέ να προσληφθούν εξ αρχής ή προσλήφθηκαν πολύ νωρίς. Ίσως είναι εξαιρετικά γρήγοροι στη δουλειά τους ή είναι πολύ καλοί στο να είναι κρυφά τεμπέληδες, κρυμμένοι σε κοινή θέα.

Όποιο κι αν είναι το πλαίσιο, συχνά φταίει το αφεντικό. Η μεγαλύτερη συνιστώσα για το πώς συμβαίνει αυτό είναι η κακή διαχείριση.

«Έχετε διευθυντές που είτε είναι τόσο αδρανείς που πραγματικά αγνοούν την κατάσταση, είτε είναι τόσο αποσυνδεδεμένοι από τη δουλειά που δεν έχουν καμία αίσθηση του τι κάνει ή δεν κάνει το άτομο ή των αποτελεσμάτων που θα έπρεπε να παίρνει και δεν παίρνει» λέει η Green, «είτε έχετε έναν διευθυντή που έχει μια γενική αίσθηση του πράγματος που είναι τόσο παθητικός και μη συγκρουσιακός».

Οι ειδικοί συμφωνούν. «Στο τέλος της ημέρας, είναι ευθύνη της εταιρείας, ευθύνη του ηγέτη, να διαχειρίζεται το εργατικό δυναμικό της και να γνωρίζει ποιος κάνει τι και πού και ποιο είναι το αποτέλεσμα», λέει ο Bryan Creely, ο προπονητής καριέρας που επινόησε τον όρο «σιωπηλή παραίτηση».

Η αλλαγή είναι δύσκολη

Όσο κι αν υποτίθεται ότι ο ιδιωτικός τομέας είναι σε θέση να κινείται γρήγορα και να προσαρμόζεται, αυτό απλά δεν συμβαίνει. Η αλλαγή δεν είναι εύκολη. Μερικές φορές, μια θέση απλώς υπάρχει επειδή πάντα υπήρχε. Ορισμένες διαδικασίες έχουν συγκεκριμένους ρόλους σε αυτές, και κανείς δεν θέλει να αφιερώσει χρόνο για να εξετάσει αν αυτοί οι ρόλοι εξακολουθούν να είναι απαραίτητοι.

Ο Fuller, ο καθηγητής του Χάρβαρντ, πρότεινε ένα υποθετικό παράδειγμα. «Υπάρχει ένας ελεγκτής για να ελέγχει τους ελεγκτές, και δεν τον χρειαζόμαστε πια, αλλά υπάρχει μια θέση που ονομάζεται «ελεγκτής ελέγχου», και πάντα είχαμε έναν. Είναι στο σχέδιο διαδοχής, είναι στην πορεία προαγωγής», λέει.

«Η διαδικασία στην οποία βρίσκεται αυτό το άτομο και η θέση στην οποία βρίσκεται είναι ένα τεχνούργημα του τρόπου με τον οποίο σχεδιάστηκε η διαδικασία, του τρόπου με τον οποίο ορίστηκε ο προϋπολογισμός, των υποθέσεων σχετικά με το πώς λειτουργεί η διαδικασία σε αντίθεση με το πώς λειτουργεί στην πραγματικότητα».

«Οι διευθυντές μπορεί κάλλιστα να συνειδητοποιήσουν ότι δεν χρησιμοποιούν καλά το προσωπικό τους, αλλά είτε το κάνουν είτε όχι, γίνεται πολύ δύσκολο να αλλάξουν αυτές τις διαδικασίες χωρίς κάποιος να το κάνει αυτό προτεραιότητά του» λέει η Carrie Bulger, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Quinnipiac, η οποία ειδικεύεται στη βιομηχανική-οργανωτική ψυχολογία.

Στο βαθμό που αυτό είναι ένα ζήτημα που πρέπει να διορθωθεί – κάτι που είναι αμφισβητήσιμο – δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις. Οι ειδικοί λένε ότι είναι γενικά κακή ιδέα να καρφώσετε έναν συνάδελφο που δεν κάνει δουλειά, εκτός αν αυτό έχει πραγματικά αντίκτυπο σε εσάς, και μπορεί να είναι πολύ κακή ιδέα να καρφώσετε τον εαυτό σας.

«Αν πάτε και πείτε: «Έι, είμαι υποαπασχολούμενος αυτή τη στιγμή», ουσιαστικά βάζετε στόχο στην πλάτη σας» λέει ο Creely. «Ακούγεται καλό στα χαρτιά – πληρώνεσαι για να μην κάνεις τίποτα – αλλά ειδικά αν δεν έχεις καλές διασυνδέσεις, κάποια στιγμή αυτό θα τελειώσει».

*Με στοιχεία από vox.com