Στον ρυθμό των εκλογών «χορεύει» η χώρα μας για τουλάχιστον μία εβδομάδα τώρα, ενώ βρισκόμαστε σε αναμονή για τη διεξαγωγή του β’ γύρου στις 25 Ιουνίου.

Την ώρα που εμείς, αλλά και οι πολίτες των υπόλοιπων ευρωπαϊκών κρατών οφείλουν να επιδείξουν την αστυνομική τους ταυτότητα για να ψηφίσουν, ορισμένες χώρες ακολουθούν άλλη μέθοδο στην εκλογική διαδικασία.

Πιθανότατα να έχετε πετύχει φωτογραφίες στα social media με ανθρώπους να χαμογελάνε στον φακό υψώνοντας το δάχτυλο, συνήθως τον δείκτη, ο οποίος είναι… βουτηγμένος στο μελάνι.

Για περίπου 90 χώρες, συμπεριλαμβανομένων της Ινδίας, Κολομβίας, Μεξικού και των Φιλιππίνων, αυτές οι εικόνες είναι ισοδύναμες με το αυτοκόλλητο «I voted» που φέρουν οι Αμερικανοί ψηφοφόροι κατά την έξοδό τους από τα εκλογικά κέντρα.

Το μελάνι στο δάχτυλο υποδηλώνει για αρκετούς την υπερηφάνεια για την τέλεση του δημοκρατικού καθήκοντος. Βέβαια, η αλλόκοτη αυτή μέθοδος έχει εξήγηση.

Το ανεξίτηλο μελάνι ή υγρό, το οποίο το τοποθετούν στον δείκτη του ενός χεριού κάθε ψηφοφόρου που φτάνει στο εκλογικό κέντρο διασφαλίζει πως ο εκάστοτε πολίτης δεν θα ψηφίσει δύο φορές.

Το εν λόγω υγρό δεν πρόκειται για κανονικό μελάνι, αλλά ένα είδος χρωστικής ουσίας που αντιδρά με τα κύτταρα του δέρματος και μένει για τουλάχιστον 12 ώρες.

Το ανεξίτηλο μελάνι, ή εκλογικό μελάνι, χρησιμοποιείται από τη δεκαετία του 1960 για να δηλώσει ποιοι άνθρωποι έχουν ήδη ψηφίσει στις εκλογές. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο σε κυβερνήσεις όπου η ταυτότητα των ψηφοφόρων δεν είναι τυποποιημένη και μερικές φορές χρησιμοποιείται παράλληλα με έγγραφα ως πρόσθετη διασφάλιση.

Όταν ένα άτομο πηγαίνει στο εκλογικό κέντρο, ένα μέλος της εφορευτικής απλώνει το μελάνι στο δάχτυλό του, συχνά με ένα σφουγγάρι, μια βούρτσα ή ένα στυλό.

Το μελάνι συνήθως αρχίζει ως βιολετί, αλλά μπορεί να γίνει καφέ και μαύρο μόλις αλληλεπιδράσει με το δέρμα. Συνήθως εφαρμόζεται στον αριστερό δείκτη του ψηφοφόρου και εκτείνεται μέχρι την επιδερμίδα, όπου είναι πιο δύσκολο να αφαιρεθεί το μελάνι.

Το 2013, η κυβερνητική συμμαχία Barisan Nasional της Μαλαισίας ενέδωσε στη δημόσια πίεση που ζητούσε δίκαιες γενικές εκλογές και αποφάσισε τη χρήση του ανεξίτηλου μελανιού σε όσους ψήφιζαν.

Ωστόσο η απόφαση αυτή προκάλεσε αντιδράσεις με το επιχείρημα πως το μελάνι μπορούσε εύκολα να αφαιρεθεί.

Το κόμμα της αντιπολίτευσης της Μαλαισίας επέμεινε στην εφαρμογή της μεθόδου, ισχυριζόμενο ότι τα αποτελέσματα των εκλογών του 2013 «στιγματίστηκαν με άνευ προηγουμένου εκλογική νοθεία» αν και η εκλογική επιτροπή της χώρας επέμεινε για το αντίθετο.

Το Αφγανιστάν μπήκε σε μια παρόμοια εσωτερική διαμάχη το 2004 και ξανά το 2009, όταν ένας δημοσιογράφος της Guardian είπε πως μπόρεσε να αφαιρέσει το μελάνι μέσα στα επόμενα λεπτά.

Η αμφισβήτηση της ακεραιότητας της εκλογικής διαδικασίας αποτελεί συνήθως τακτική όσων θέλουν να ανέβουν στην εξουσία, ωστόσο ορισμένοι έχουν προχωρήσει ένα βήμα παρακάτω και την χρησιμοποιούν για να προκαλέσουν φόβο.

Στις γενικές εκλογές του 2008 στη Ζιμπάμπουε, ομάδες πολιτοφυλακών πιστών στον πρόεδρο Ρόμπερτ Μουγκάμπε φέρεται να πήγαιναν πόρτα-πόρτα αναγκάζοντας τους ανθρώπους να ψηφίσουν και ελέγχοντας τα δάχτυλά τους για μελάνι.

«Οι άνθρωποι δεν θα αισθάνονται ασφαλείς να κυκλοφορούν με ένα αμαρκάριστο δάχτυλο», είπε ένας πολίτης της Ζιμπάμπουε στο BBC.

Οι αναφορές για τον εκφοβισμό οδήγησαν την ΕΕ να χαρακτηρίσει τις εκλογές «απάτη».

Αξίζει να αναφέρουμε πως η πανδημία του Covid-19 έφερε στο προσκήνιο ένα νέο είδος κινδύνου για τους ψηφοφόρους.

Πέραν του φόβου σχετικά με τη μετάδοση μιας επικίνδυνης ασθένειας μεταξύ των ψηφοφόρων που έβαζαν μελάνι στο δάχτυλό τους, το Διεθνές Ίδρυμα Εκλογικών Συστημάτων ανησυχούσε για την αυξημένη παραπληροφόρηση, ότι δηλαδή το υπερβολικό πλύσιμο των χεριών θα μπορούσε να αφαιρέσει το ανεξίτηλο μελάνι και ενθάρρυνε τα όργανα διαχείρισης εκλογών να εργάζονται σκληρά ώστε να εξηγήσουν πως κάτι τέτοιο δεν έχει βάση.

Headlines