Ο ποιητής Γιώργος Μπλάνας μίλησε στο in για την «Aυτοκρατορία»

Η Μικρή Άρκτος καλωσορίζει στην εκδοτική της οικογένεια, τον ποιητή Γιώργο Μπλάνα. Έξι χρόνια μετά το τελευταίο ποιητικό βιβλίο του, επανέρχεται με το ποίημα ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ, ένα «ξέσπασμα» του αδικημένου από τους ιστορικούς Ρωμαίου αυτοκράτορα Κόμμοδου, για την παρακμή μιας αυτοκρατορίας, που μοιάζει τόσο πολύ με την σύγχρονή μας παρακμή του ιστορικού οικοδομήματος της Δύσης.

Γραμμένη στο διάστημα της πανδημίας, η ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ, πρόκειται για έναν ακόμη -χαρακτηριστικό του Μπλάνα- ποιητικό «πειραματισμό», που αξιοποιεί -με την ενεργητικότητα του Νομάδα- τις λείες παραμεθόριες περιοχές των λογοτεχνικών ειδών και των τάξεων Λόγου.

Αφήγημα, θεατρικός μονόλογος, φιλοσόφημα, δοκίμιο… η ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ μεταμορφώνεται συνεχώς, παραμένοντας αυτό το διάπλατο παράθυρο στο χάος, που ονομάζουμε Ποίημα.

Ρώμη, 182 μ.Χ. Ο φιλόσοφος-αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος έχει πεθάνει κι ενώ ένας φρικτός λοιμός εξολοθρεύει τον πληθυσμό της αυτοκρατορίας, ο γιος και διάδοχός του Κόμμοδος,  μετατρέπει τον εαυτό του σε ένα ειρωνικό σχόλιο για την ανθρώπινη κατάσταση.

Το εξώφυλλο του βιβλίου κοσμεί το έργο του ζωγράφου Αλέξανδρου Μαγκανιώτη, Zoology από τη σειρά «Ανοίκεια αλφάβητος».

Ο Γιώργος Μπλάνας μίλησε στο in για το τελευταίο του βιβλίου

Μιλήστε μας λίγο για το νέο σας ποίημα «ΤΙΤΛΟΣ:  «ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ, ΚΟΜΜΟΔΟΥ ΑΝΤΩΝΙΝΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΤΑ ΕΙΣ ΜΑΡΚΟΝ ΑΥΡΗΛΙΟΝ»

Πρόκειται για έναν εκτενή μονόλογο του «εξωφρενικού» Ρωμαίου αυτοκράτορα Κόμμοδου, με αποδέκτη τον πατέρα του, αυτοκράτορα και στωικό φιλόσοφο Μάρκο Αυρήλιο. Ένας μονόλογος με αποδέκτη άλλον από τον εαυτό τού ομιλούντος είναι κάτι παράδοξο, αλλά ο πατέρας κατά κάποιον τρόπο υπάρχει για τον άνθρωπο -τον κάθε άνθρωπο- πολύ πριν εισβάλλει στην ζωή του, προσπαθώντας να την ελέγξει, να την ρυθμίσει, να την αποφασίσει, να καταλάβει την θέση που του έχει ετοιμάσει ήδη το παιδί. Ο πατέρας είναι παρών ίσα-ίσα όταν απουσιάζει. Ο Κόμμοδος σαρκάζει τον πατέρα του και το έργο του «Τα εις εαυτόν», μια έκθεση της στωικής θεωρίας και πράξης, με την μορφή συμβουλών. Ο Κόμμοδος πιστεύει ακράδαντα πως είναι ένα είδωλο του πατέρα του στον καθρέφτη μιας Αυτοκρατορίας που ξεφτίζει. Πρόκειται για ένα ανεστραμμένο είδωλο: οριζόντια και κάθετα. Ο Κόμοδος είναι ένας ανάστροφος άνθρωπος, ένας αγγελικός δαίμονας κι ένας δαιμονικός άγγελος, στο οριακό σημείο της αδιανόητης κατάστασης, που ονομάζουμε Αυτοκρατορία: ωμή βία θεμελιωμένη σ’ έναν ρητορικό τυχοδιωκτισμό.

Ποιο ήταν το κίνητρο για αυτήν την έκδοση;

Την «Αυτοκρατορία» άρχισα να την καλοκαίρι του 2020, εν μέσω πανδημίας και τον χειμώνα του 2002 ολοκλήρωσα την πρώτη, στιχηρή, μορφή της, η οποία μεταφράστηκε στα ισπανικά από τον ποιητή José Antonio Moreno Jurado και κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Padilla Libros, στην Σεβίλλη. Απ’ όσο μπορώ να γνωρίζω, το κίνητρο για την δημιουργία του ποιήματος υπήρξε η αίσθηση πως ο κόσμος της Δύσης αποσαρθρώνεται, δίχως να μπορεί να αντιμετωπίσει -παρά τον παραγόμενο πλούτο και τα «περίφημα» πνευματικά θεμέλιά του- ένα «απρόσμενο» συμβάν, που θα μπορούσε να ελεγχθεί, αν η αριστοκρατία δεν διακατεχόταν από αυτοκρατορική νοοτροπία. Φυσικά, η επιθυμία δημιουργίας ενός ποιήματος, θα αρκούσε ως κίνητρο, αφού τελικά η «Αυτοκρατορία» είναι ένα ανάγνωσμα, που σκοπεύει να ευχαριστήσει και ίσως-ίσως να διδάξει τον αναγνώστη.

Ποιο στίχο σας ξεχωρίζετε και γιατί;

Τον προτελευταίο του βιβλίου: «Ανθρώπινο σύμπτωμα ο άνθρωπος!» Τέσσερεις λέξεις. Ένα ρητό του οποίου η βεβαιότητα κλονίζεται από το θαυμαστικό. Αλλά και ο θαυμασμός, η έκπληξη, είναι ένα είδος βεβαιότητας, μιας βεβαιότητας που λέει: Δεν είναι δυνατόν. Σίγουρα δεν είναι δυνατόν. Ο στίχος μου θέλει να πει πως ο άνθρωπος είναι μια κατασκευή του ανθρώπου, ο οποίος όμως δεν ξέρει πως δουλεύει η κατασκευή του. Πειραματίζεται, μέχρι να την διαλύσει εντελώς. Και φυσικά να γκρεμιστεί κι αυτός μαζί της.

Τι μήνυμα θα θέλατε με αυτό το ποίημα να φτάσει στον κόσμο;

Η ιστορία επαναλαμβάνεται συνεχώς, γιατί η ιστορία είναι οι σκέψεις και οι πράξεις του ανθρώπου κι ο άνθρωπος είναι μια κατασκευή του ανθρώπου. Είναι μια δίνη που τραβάει τα πάντα στο βάθος της. Το να κρατιόμαστε με κάθε μέσο στην περιφέρειά της, δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει στο βάθος η μοιραία τρύπα.

Μεταφραστής, κριτικός, ποιητής. Ποια ιδιότητά σας προτιμάτε και γιατί;

Δεν είναι τρεις οι ιδιότητες. Μία είναι. Ποιητής. Απλώς οι τροπικότητες της ποίησης που ονομάζουμε μετάφραση και κριτική πρέπει να κυκλοφορούν με τα ονόματά τους, για να ξέρουμε τι δεν πρέπει να ζητάμε (και όχι τι πρέπει να ζητάμε) από αυτές: ποίηση. Αργά ή γρήγορα, δεν θα ζητάμε ποίηση ούτε από την ίδια την ποίηση

Ποια ήταν η πρώτη σας επαφή με την ποίηση;

Θυμάμαι πολύ καλά πως ήταν οι δύο πρώτες στροφές της «Ημέρας της Λαμπρής», από τον «Λάμπρο» του Σολωμού. Βρισκόταν σε κάποιο αναγνωστικό των πρώτων τάξεων του Δημοτικού Σχολείου. Μέχρι τότε ήμουν μάλλον πολύ ενοχλημένος από την προσπάθεια των δασκάλων να μου μάθουν την γλώσσα που ήδη μιλούσα.  Αλλά το μαγευτικό ποίημα του Σολωμού ήταν μια γλώσσα, που άξιζε τον κόπο να την μάθω.

Ποιες είναι οι καλλιτεχνικές σας επιρροές;

Όμηρος, Αρχίλοχος, Αισχύλος… Σολωμός, Κάλβος, Καβάφης… Ezra Pound, Shakespeare, Holderlin… Dostoevsky, Kafka, Balzac… Bach, Handel, Satie… Θεοφάνης, Ensor, Bacon… Bergman, Lars von Trier… Σφραγίδες άσβηστες, εν φαντασία και λόγω.