Τράπεζα θεμάτων: Μπροστά σε σταυροδρόμι

Η «Τράπεζα θεμάτων» -λαμπρός θεσμός στα εκπαιδευτικά συστήματα άλλων χωρών- δυστυχώς για την Ελλάδα αποτελεί μια ακόμη αντιγραφή που συνεχίζει να παρουσιάζει προβλήματα. Τόσο στο περιεχόμενο της (πολλές οι αντιδράσεις για τον τρόπο που επελέγησαν τα θέματα της, όπου εμφανώς κρίθηκε σημαντικότερος ο αριθμός τους και όχι η ποιότητα). Όσο και στην τεχνική της υποστήριξη.

Η κυβερνοεπίθεση σε μεγάλες βάσεις δεδομένων για παράδειγμα είναι ένας κίνδυνος καθημερινός στις ημέρες μας. Είναι όμως δυνατόν, ένα σύστημα όπως η «Τράπεζα θεμάτων» που έχει σχεδιαστεί για τις λεγόμενες «εθνικές εξετάσεις» του Λυκείου να μην έχει εκ των προτέρων οχυρωθεί απέναντι σε αντίστοιχους κινδύνους;

Και ποιός τελικά θα αποφάσιζε να ενεργοποιήσει έναν τέτοιο μηχανισμό για τις προαγωγικές εξετάσεις του Λυκείου; Ερώτημα που πλέον θα κληθεί να το διερευνήσει η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος.

Οι «Τράπεζες θεμάτων» ανά τον κόσμο αποτελούν γιγαντιαίες βάσεις δεδομένων, τα θέματα των οποίων έχουν επεξεργαστεί και ελέγξει ειδικοί επιστήμονες, χωρίζονται σε ενότητες, έχουν ερωτήματα διαβαθμισμένης δυσκολίας την εγκυρότητα των οποίων κανείς δεν αμφισβητεί. Και βεβαίως προστατεύονται επαρκώς τεχνολογικά.

Τα βασικά προβλήματα βέβαια στην Ελλάδα εντοπίζονται ακόμη στο περιεχόμενο της. Για δεύτερη φορά (το 2013 μάλιστα το θέμα είχε οδηγήσει στο να γράψει «κάτω από τη βάση» το 45% των υποψηφίων), τα θέματα της «Τράπεζας θεμάτων» ήταν περιορισμένου αριθμού και επιλέχθηκαν βιαστικά. Πέρυσι, το ρεπορτάζ κατέγραφε συγκεκριμένες περιπτώσεις ερωτημάτων που επαναλαμβάνονταν από διαφορετικούς εκπαιδευτικούς και σε κάποια μάλιστα (στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας) προτείνονταν διαφορετικές απαντήσεις…Τα λάθη αυτά στην συνέχεια διορθώθηκαν αφού τα κατέγραψε η δημοσιογραφική έρευνα.

Τι γίνεται σήμερα; Θέματα που παραμένουν άνισα. Και χωρίς τον απαιτούμενο έλεγχο. Άλλα είναι απλά, άλλα με εξαιρετική δυσκολία που δεν ταιριάζει στο επίπεδο του Λυκείου. Το θέμα έτσι εξελίσσεται σε …τζόγο για το τι θα σου τύχει. Με αποτέλεσμα να εμφανιστεί το φαινόμενο σε Λύκεια να κληρωθούν θέματα από την «Τράπεζα θεμάτων» (πρέπει να χρησιμοποιηθεί υποχρεωτικά στο 50% της θεματοδοσίας) τα οποία δεν διδάχτηκαν. Με αποτέλεσμα να κάθονται οι καθηγητές την ώρα της εξέτασης να εξηγούν στους υποψήφιους για προαγωγή νέους, πως να τα λύσουν…

Το πρόβλημα αυτό έμμεσα το έχει παραδεχτεί και το ίδιο το ΙΕΠ, που για να γλιτώσει τα χειρότερα, έχει δώσει στους εκπαιδευτικούς την δυνατότητα να κληρώσουν από 3 διαφορετικά ερωτήματα της «Τράπεζας» ανα θέμα, για να διαλέξουν μετά τα καταλληλότερα (να «πετάξουν» δηλαδή όσα κληρωθούν και είναι λάθος).

Να αναφέρουμε εδώ και μια άλλη πλευρά του ζητήματος: στα ελληνικά σχολεία, με την εξεταστέα ύλη να αυξάνεται διαρκώς, οι εκπαιδευτικοί κάποιες φορές δεν προλαβαίνουν να τελειώσουν όλα τα κεφάλαια του βιβλίου τους. Η «Τράπεζα θεμάτων» όμως περιλαμβάνει το σύνολο της ύλης. Κατ επέκταση είναι υποχρεωμένοι να «τρέχουν» την διδασκαλία τους για να καλύψουν την ύλη αδιαφορώντας τελικά για το αν οι μαθητές και μαθήτριες τους μπορούν να αφομοιώσουν την ύλη τους ή όχι.

Είναι αυτό που θέλουμε από το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα;

Και τέλος: γιατί αποτυγχάνουν οι θεσμοί στη χώρα μας; Φταίνε οι άνθρωποι; Φταίνε οι πολιτικοί;

Τείνω να πιστέψω ότι μια γενική κουλτούρα επιφανειακής προσέγγισης, έλλειψης πραγματικού ενδιαφέροντος για τις ανάγκες των σχολείων μας, συνδυασμένη με διαχρονικά ναρκισσιστικές προσωπικότητες πολιτικών και στελεχών, ίπταται ως μαύρο σύννεφο πάνω από την εκπαιδευτική κοινότητα της χώρας.

Όπως και να έχει ωστόσο, το θέμα της «Τράπεζας θεμάτων» δυο δρόμους μπορεί να πάρει πλέον: Η να εκπνεύσει όπως στο παρελθόν, ή να οργανωθεί εκ νέου, με σοβαρότητα, μελέτη, επιστημονικό έλεγχο και …προστασία από τις κυβερνοεπιθέσεις.

(σ.σ. Να πούμε εδώ, ότι τα παραπάνω δεν αφορούν σε κανένα επίπεδο τις πανελλαδικές εξετάσεις που μεταδίδονται στα Λύκεια με αξιόπιστο σύστημα)