Ζούμε σε μια συντηρητική χώρα;

Το έγραψαν πολλοί αμέσως μετά τις εκλογές της 21^ης Μαΐου και ως ένα βαθμό τα στοιχεία των εκλογών φαίνονταν να τους δικαιώνουν: η εκλογική επιτυχία της ΝΔ σε συνδυασμό με τα αποτελέσματα ακροδεξιών σχηματισμών καταδεικνύουν ότι η χώρα κάνει μια συντηρητική στροφή.

Δεν θέλω να αμφισβητήσω τα συμπεράσματα, όμως πιστεύω ότι δεν πρέπει να κάνουμε εύκολες αναγωγές και να ταυτίζουμε αυτό που ψήφισαν οι άνθρωποι με αυτό που όντως πιστεύουν.

Στις εκλογές οι άνθρωποι συχνά ψηφίζουν με το κριτήριο του εφικτού, της αξιοπιστίας, της σταθερότητας ή κάποιων άμεσων αιτημάτων που να κρίνουν ότι κάποιο κόμμα μπορεί πιο εύκολα να τα ικανοποιήσει.

Δεν σημαίνει ότι ταυτίζονται αξιακά με το κόμμα που ψήφισαν.

Αυτό γίνεται ακόμη πιο σαφές εάν αντί να σκεφτόμαστε την πρόοδο και τη συντήρηση με βάση τις πολιτικές δυνάμεις που διεκδικούν τον έναν ή τον άλλο χαρακτηρισμό, σκεφτούμε αυτές τις έννοιες με βάση το τι νιώθουν οι άνθρωποι, ποια προβλήματα τους απασχολούν, πώς θα ήθελαν να είναι το μέλλον τους.

Γιατί τότε θα διαπιστώσουμε ότι μεγάλο μέρος των ανθρώπων καθόλου δεν επιθυμεί απλώς τη διατήρηση του υπάρχοντος με όρους «σταθερότητας» και «ασφάλειας».

Στην πραγματικότητα μεγάλες και βαθιές αλλαγές θα ήθελαν, ανεξαρτήτως του εάν τις θεωρούν εφικτές τώρα.

Θέλουν περισσότερη αλληλεγγύη και την αίσθηση ότι υπάρχει ένα καλά χρηματοδοτημένο κράτος ικανό να προσφέρει όλες τις υπηρεσίες που πρέπει να προσφέρει, τόσο στις μέρες που όλα κυλούν ως ρουτίνα όσο και στις μέρες που έχουμε «απρόοπτα» ή ακόμη χειρότερα «τραγωδίες».

Θέλουν δικαιοσύνη και τη θέλουν σε όλα τα επίπεδα. Θέλουν όλοι οι άνθρωποι να έχουν πρόσβαση σε βασικές δυνατότητες, θέλουν λιγότερες ανισότητες, θέλουν ένα δικαστικό σύστημα που να λειτουργεί πραγματικά «υπέρ αδυνάτου», θέλουν κανένας άνθρωπος να μην υφίσταται συνθήκη αποκλεισμού.

Θέλουν καλύτερη και περισσότερη παιδεία, καλύτερη και μεγαλύτερη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, θέλουν να μην έχουν διαρκώς άγχος εάν θα τα βγάλουν πέρα, θέλουν έναν πραγματικό «οδικό χάρτη» που να δημιουργεί καλύτερα αμειβόμενες και πιο σταθερές θέσεις εργασίας, θέλουν να σταματήσουν να αγωνιούν για την επερχόμενη κλιματική καταστροφή.

Θέλουν δημοκρατία, θέλουν αυτό που λένε κάπως κάπου να ακούγεται, θέλουν κόμματα που να τηρούν τις υποσχέσεις τους και πολιτικούς που να μην κάνουν «δουλίτσες», θέλουν μορφές συμμετοχής και κόμματα υπόλογα.

Ναι, ταυτόχρονα θέλουν ασφάλεια, προτιμούν τη σταθερότητα απέναντι στην αναταραχή ή τους ανησυχεί μια «ρήξη» που δεν θα ήταν καλά προετοιμασμένη.

Όμως τίποτα από όλα αυτά δεν σημαίνει ότι έχουν συντηρητικοιηθεί ακόμη και εάν αρκετές και αρκετοί από αυτούς αισθάνονται «συντηρητικοί».

Γιατί οι αλλαγές που θέλουν μόνο ως «προοδευτικές αλλαγές» μπορούν να περιγραφούν, αλλαγές που κατατείνουν σε μεγαλύτερη ελευθερία, περισσότερη δικαιοσύνη και αληθινή δημοκρατία.

Ακόμη περισσότερο, εάν κανείς κοιτάξει τις κοινωνίες όπως η ελληνική, τις κοινωνικές ομάδες που τη συναποτελούν, τις διαχωριστικές γραμμές και τα σημεία σύγκλισης που βρίσκει κανείς, τις δυναμικές που αναπτύσσονται, θα δει ότι όλα κατατείνουν στο ότι ένα πραγματικά πλειοψηφικό ρεύμα στην ελληνική κοινωνία θα μπορούσε να διαμορφωθεί πρωτίστως από τα κοινωνικά στρώματα που αναγνωρίζουν τον εαυτό τους στην ανάγκη για κοινωνικές αλλαγές, για προοδευτικές αλλαγές.

Μόνο που αυτό απαιτεί και την «προοδευτική παράταξη» της εποχής μας. Όχι με όρους «ταυτότητας» αλλά πράξης.

Γι’ αυτό και το διακύβευμα αυτών των εκλογών είναι πολύ μεγαλύτερο από το όποιο τυπικό εκλογικό αποτέλεσμα.