Έτοιμο το πρόγραμμα προληπτικού ελέγχου για καρκίνο πνεύμονα σε καπνιστές

Πιλοτικό πρόγραμμα για πρώιμο έλεγχο για καρκίνο του πνεύμονα, πριν την ύπαρξη συμπτωμάτων αναμένεται να εγκριθεί από την επόμενη πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας, μετά την κατάρτιση των κατευθυντήριων οδηγιών για τον προσυμπτωματικό έλεγχο της νόσου από την Πνευμονολογική, την Ακτινολογική Εταιρεία, την Εταιρεία Χειρουργών Θώρακος – Καρδιάς – Αγγείων και τη συμμετοχή της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου.

Το πρόγραμμα, που παρουσιάστηκε με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Ανάσα Ζωής», προβλέπει αλγόριθμο ο οποίος θα προσδιορίζει τον κατάλληλο πληθυσμό για την προληπτική εξέταση που είναι αξονική τομογραφία χαμηλής ακτινοβολίας.

Πρόκειται για άτομα 50-80 ετών, καπνιστές ενός πακέτου τσιγάρων επί 20 χρόνια, έστω κι αν έχουν διακόψει το κάπνισμα την τελευταία 15ετία.

Η αναγνώριση των ασθενών θα γίνεται σε όλα τα επίπεδα του συστήματος υγείας από το ιατρείο μέχρι το νοσοκομείο και η εξέταση θα γίνεται στα τριτοβάθμια νοσοκομεία ή με φορητές μονάδες.

Στην εκδήλωση παρουσίασης του προγράμματος παρέστησαν ο Δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης, η τ. Αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας Μίνα Γκάγκα, οι Πρόεδροι των συνεργαζόμενων επιστημονικών εταιρειών κ.κ. Στυλιανός Λουκίδης (ΕΠΕ), Κωνσταντίνος Λυμπερόπουλος (ΕΑΕ) και Κοσμάς Ηλιάδης (ΕΕΧΘΚΑ), ο Πρόεδρος της ΕΛΛΟΚ κ. Γιώργος Καπετανάκης καθώς και οι Πρόεδροι των φορέων που συνυπέγραψαν την Χάρτα, της ΕΟΠΕ Ζένια Σαριδάκη και της FairLife Lung Cancer Care Κορίνα Πατέλη-Bell.

Ο πρόεδρος της ΕΠΕ, καθ. Στ. Λουκίδης επεσήμανε ότι κατά την εφαρμογή του αντίστοιχου προγράμματος στις ΗΠΑ μόλις το 5,8% όσων μπορούσαν να ενταχθούν σε αυτό προχώρησαν στην εξέταση, ενώ στο Ην. Βασίλειο όπου η καμπάνια είχε επιτυχία, προέβλεπε τη διενέργεια της εξέτασης με φορητούς αξονικούς τομογράφους σε κινητές μονάδες.

Εκ μέρους της Εταιρείας Θωρακοχειρουργών (ΕΕΧΘΚΑ), ο Καθηγητής Θωρακοχειρουργικής του ΑΠΘ Χριστόφορος Ν. Φορούλης, δήλωσε ότι «H πρωτοβουλία της ΕΠΕ για τη δημιουργία της Ελληνικής Ομάδας Εργασίας για την προσυμπτωματική, πρώιμη ανίχνευση του καρκίνου του πνεύμονα αποτελεί κορυφαία διεταιρική επιστημονική πρωτοβουλία στο χώρο της υγείας. Η διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα σε πρώιμα στάδια θα επιτρέπει τη ριζική εκτομή της νόσου, η οποία ακολουθείται ως γνωστόν από πολύ υψηλά ποσοστά πενταετούς επιβίωσης. Επιπλέον, η εκτομή των μικρού μεγέθους νεοπλασμάτων θα γίνεται στο μεγαλύτερο ποσοστό με τις ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, με τα αντίστοιχα πολλαπλά οφέλη για τους ασθενείς».

Κάπνισμα – αιτία καρκίνου

Ως συντονίστρια της Ομάδας Εργασίας Διακοπής Καπνίσματος και Προαγωγής Υγείας της ΕΠΕ η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πνευμονολογίας και υπεύθυνη της Μονάδας Πνευμονολογίας και Αναπνευστικής Ανεπάρκειας του «Ευαγγελισμού» Παρασκευή Κατσαούνου, τόνισε ότι είναι καθοριστικής σημασίας η γνώση των επιπτώσεων του καπνίσματος στην υγεία των ατόμων.

«Η κατανάλωση καπνού είναι η πρώτη αιτία καρκίνου που μπορεί να προληφθεί, με το 27% των καρκίνων να αποδίδονται στο κάπνισμα και 16 τύποι καρκίνων να σχετίζονται με το κάπνισμα με κορυφαίο τον καρκίνο του πνεύμονα (80–90% των καρκίνων του πνεύμονα σχετίζονται άμεσα με τη χρήση του καπνού) και άλλους καρκίνους (ουροδόχου κύστεως, παγκρέατος, ωοθηκών).

Ακόμα και κακοήθειες στα παιδιά σχετίζονται με την έκθεσή τους σε παθητικό κάπνισμα τόσο κατά την εγκυμοσύνη όσο και μετά τη γέννησή τους.

Ωστόσο, σε καμία περίπτωση τα παραπάνω δεν πρέπει να αποτελούν στίγμα για τους καπνιστές, οι οποίοι ως εξαρτημένοι από τη νικοτίνη αποτελούν θύματα. Οφείλουμε να τους προσφέρουμε την ασφαλή και αποτελεσματική τρίμηνη θεραπεία (φαρμακευτική και συμπεριφορική) για τη χρόνια νόσο της εξάρτησης από τη νικοτίνη».

Σημείωσε ακόμη, ότι «περίπου 40% των καπνιστών που διαγνώσκονται με καρκίνο πνεύμονα καπνίζουν ακόμη τη στιγμή της διάγνωσης, ενώ, κάποιοι πρώην καπνιστές, υπό το άγχος της διάγνωσης υποτροπιάζουν και καπνίζουν.

Αν και το 44% των διαγνώσεων των ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα γίνεται σε πρώιμα στάδια, μόνο 14–58% διακόπτουν το κάπνισμα μετά τη διάγνωση της κακοήθειας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να θέτουν τον εαυτό τους σε αυξημένο μετεγχειρητικό κίνδυνο, μειωμένη ανταπόκριση στη χημειοθεραπεία και την ακτινοβολία και αυξημένο κίνδυνο υποτροπής ή καινούργιο πρωτοπαθή καρκίνο.

Θεραπεία απεξάρτησης

Στα ιατρεία διακοπής του καπνίσματος, οι καπνιστές διακόπτουν σε ποσοστό 35-65% χρησιμοποιώντας συνδυαστική θεραπεία υποκατάστασης της νικοτίνης και βουπροπιόνη μαζί με συμπεριφορική θεραπεία».

Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο του 2020, το 42% των Ελλήνων κάνει χρήση καπνικών προϊόντων και το 17% είναι πρώην καπνιστές, ποσοστά πολύ υψηλότερα από αυτά των Ευρωπαίων, που είναι 22% και 27% αντίστοιχα.

Ιδιαίτερα δημοφιλή φαίνεται να είναι και τα νεότερα καπνικά προϊόντα, με το 17% και 9% του πληθυσμού να δηλώνει ότι έχει δοκιμάσει ηλεκτρονικό και θερμαινόμενο τσιγάρο, αντίστοιχα, ποσοστά που πιθανόν να έχουν αυξηθεί την τελευταία τριετία.