Στο Succession, οι πολύ πλούσιοι είναι πολύ, πολύ διαφορετικοί

Στις 21 Νοεμβρίου του 1980, περισσότεροι από 83 εκατομμύρια άνθρωποι – πάνω από τα τρία τέταρτα του συνόλου της αμερικανικής τηλεθέασης – παρακολούθησαν το «Who Done It?», το επεισόδιο του «Dallas» που αποκάλυψε ποιος πυροβόλησε τον αγαπημένο σε αυτόν μεγιστάνα του πετρελαίου J.R. Ewing. Το μυστήριο, το οποίο το CBS εκμεταλλεύτηκε για οκτώ ολόκληρους μήνες, ήταν μια καταναγκαστική εμμονή, ένα παράδειγμα στο μέγεθος του Τέξας για τη δύναμη της τηλεόρασης του 20ού αιώνα να καταφέρει να στρέψει το βλέμμα του κόσμου σε ένα και μόνο ενδιαφέρον.

Την Κυριακή που πέρασε, η σειρά Succession της HBO απάντησε στο ερώτημα «ποιος θα κληρονομήσει, τελικά την αυτοκρατορία των μέσων ενημέρωσης του εκλιπόντος τυράννου Λόγκαν Ρόι» μπροστά σε ένα κοινό, που ούτε λίγο, ούτε πολύ άγγιξε τα 83 εκατομμύρια τηλεθεατές. Η πρεμιέρα της τελευταίας σεζόν της σειράς είχε 2,3 εκατομμύρια τηλεθεατές την ίδια μέρα- η καθυστερημένη προβολή στο streaming ανεβάζει το συνολικό μέσο όρο τηλεθέασης σε πάνω από 8 εκατομμύρια.

«Η προβολή του φινάλε της σε ένα πολύ πιο διασκορπισμένο κοινό ήταν ένα ταιριαστό τέλος στο έπος μιας οικογένειας που πλούτισε από τη σύγχρονη αγορά των μέσων ενημέρωσης, τα τελευταία επεισόδια της οποίας διαδραματίζονται με φόντο μια χώρα που διαλύεται» γράφει ο James Poniewozik στους New York Times.

Δείτε το βίντεο 

Ο κληρονόμος του Dallas

Αλλά πέρα από τα νούμερα, το Succession είναι από πολλές απόψεις ο κληρονόμος του Dallas, το καλώδιο σύνδεσης του ύστερου καπιταλισμού, ένα έπος της prime-time που χρησιμοποιεί νόστιμους διαλόγους και αδελφικές αντιπαλότητες για να εξερευνήσει την ιδιαίτερη φύση του πλούτου στην εποχή του. Είναι το Dallas μετά από 40 και πλέον χρόνια συγκέντρωσης πλούτου και κατακερματισμού των μέσων ενημέρωσης.

Η αίσθηση του «Ποιος πυροβόλησε τον J.R.;» ήταν, εκ των υστέρων, το αποκορύφωμα της εμβέλειας των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Το 1980, τρία δίκτυα ήλεγχαν ακόμη το σύνολο του τηλεοπτικού κοινού, το οποίο σύντομα θα έπρεπε να μοιραστούν με την καλωδιακή τηλεόραση. Ήταν επίσης ένα πολιτιστικό σημείο καμπής: Η prime time είχε αρχίσει να γοητεύεται από τους πλούσιους, ακριβώς την ώρα που ξεκινούσε η εποχή του Ρέιγκαν.

«Το Succession διαφέρει πολύ από το «Dallas» στις λεπτομέρειες. Δεν υπάρχουν βλάχικες προφορές, απόπειρες δολοφονίας, cliffhangers ή όνειρα που διαρκούν όλη τη σεζόν. Οι ανατροπές της πλοκής του είναι απλά, καταστροφικά αναπόφευκτες: Η σειρά δημιουργεί τις συνθήκες, δίνει στους χαρακτήρες της κίνητρα και τους αφήνει να δράσουν σύμφωνα με τα συμφέροντά τους» γράφει ο James Poniewozik στους New York Times.

Και αν το κοινό του Succession είναι μικρότερο, τα χρήματα είναι, σημειωτέον, μεγαλύτερα. Επανεξεταζόμενη το 2023, η ιδέα της πολυτέλειας στο Dallas μοιάζει γραφική, σχεδόν ξεπεσμένη. Η αισθητική είναι τεξανική country club- η έπαυλη των Γιούινγκ, που έχει το μέγεθος μιας αξιοπρεπούς προαστιακής McMansion, είναι μια εργαλειοθήκη δίπλα στις αέριες κατοικίες του Μανχάταν, τα αρχοντικά του Χάμπτονς και τις ιταλικές βίλες ανάμεσα στις οποίες φτερουγίζουν οι Ρόι.

Άλλη εποχή, ίδια προβλήματα

Κάποια από αυτά είναι φυσικά θέμα των σύγχρονων προϋπολογισμών των καλωδιακών σταθμών υψηλής ποιότητας έναντι της σκληρής δουλειάς της παλιάς σχολής της τηλεοπτικής παραγωγής του δικτύου. Αλλά αντανακλά επίσης την αλλαγμένη, παραμορφωτική φύση του σύγχρονου πλούτου. Το 1980, η αμερικανική ανισότητα του πλούτου ήταν ακόμα κοντά στα μεταπολεμικά χαμηλά της. Από τότε, ο πλούτος του κορυφαίου 0,01% έχει αυξηθεί με ρυθμό περίπου πενταπλάσιο από αυτόν του συνολικού πληθυσμού. Σήμερα, οι πολύ πλούσιοι είναι πολύ, πολύ, πολύ, πολύ πλουσιότεροι.

Οι συμμετοχές της Waystar Royco – στούντιο του Χόλιγουντ, εταιρείες κρουαζιέρας, εφημερίδες, πάρκα αναψυχής, ένα κανάλι ειδήσεων της δεξιάς που κάνει βασιλιάδες – κάνουν την Ewing Oil να μοιάζει με πρατήριο βενζίνης. Γνωρίζουμε μόνο αόριστα πώς ο Λόγκαν Ρόι έχτισε την αυτοκρατορία του, αλλά αυτό έγινε εν μέρει δυνατό χάρη στην ενοποίηση των μέσων ενημέρωσης και την αντιμονοπωλιακή απορρύθμιση, που ξεκίνησαν από την εποχή του Dallas/Ρίγκαν και επέτρεψαν στους αναλόγους του στην πραγματική ζωή, όπως ο Ρούπερτ Μέρντοχ, να κάνουν τους δικούς τους πακτωλούς.

Photo: YouTube

Άλλο κοινό, άλλου τύπου μανία

Εν τω μεταξύ, το μικρότερο τηλεοπτικό κοινό της εποχής του καλωδιακού και του streaming επέτρεψε στο Succession να ευδοκιμήσει ως μια πιο συγκεκριμένη και πιο εξειδικευμένη ψυχαγωγία. Μια σειρά στην εποχή των τριών καναλιών έπρεπε να απευθύνεται σε δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους μόνο και μόνο για να παραμείνει στον αέρα.

Το Dallas, όπως και οι οπαδοί του από τη Δυναστεία μέχρι το Empire, ανήκε στη λαϊκίστικη παράδοση της σαπουνόπερας που άφηνε το κοινό να απολαμβάνει τα βάσανα των πλουσίων. Οι χαρακτήρες του ήταν σαν εμάς – ζηλιάρηδες, ερωτιάρηδες, πληγωμένοι – απλά με περισσότερα χρήματα και λιγότερη ευτυχία.

Το Succession έχει, επίσης, τα ευάρεστα και οικουμενικά της στοιχεία. Ο Λόγκαν ήταν ένα ακαταμάχητο κτήνος, ικανός να χωρέσει σε μια κατάρα δύο λέξεων συναισθήματα αξίας ενός μονόλογου του Σαίξπηρ. Τα παιδιά του Ρόι – ο Kendall, ο Roman, ο Shiv και ο ετεροθαλής αδελφός τους, ο Connor – έχουν αναπτύξει έναν δεσμό επιβίωσης και ένστικτα μαχαιροβγάλτη- το ένα χέρι συμμετέχει στην ομαδική αγκαλιά, το άλλο κρατάει χατζάρα. Στη ρίζα τους, τα οικογενειακά θέματα της σειράς είναι απλά talk-show: Οι πληγωμένοι άνθρωποι πληγώνουν τους ανθρώπους.

Είναι σαν και μας (;)

Το Succession από την άλλη, υποστηρίζει ότι τα προβλήματα των σημερινών υπερπλουσίων γίνονται αναπόφευκτα και δικά μας, επειδή έχουν τόση επιρροή και τόσο λίγη αίσθηση ευθύνης. Βουλιάζουμε στα απόνερα των θαλαμηγών τους και τεμαχιζόμαστε από τα πτερύγια της προπέλας, ακόμη και αν οι δισεκατομμυριούχοι, που κάθονται στο πάνω κατάστρωμα, δεν αισθάνονται σχεδόν καθόλου το παραμικρό χτύπημα.

Και ενώ οι κατεστραμμένοι χαρακτήρες είναι συναρπαστικοί, ακόμη και αξιολύπητοι, δεν υπάρχει κανείς από τους Ρόι ή τους υποστηρικτές τους που να αξίζει να τον θαυμάσουμε. Όπως και στο Game of Thrones, αν νομίζετε ότι το σημαντικό είναι ποιος τελικά καταλήγει στη μεγάλη καρέκλα, χάνετε το νόημα.

Δεν υπάρχουν ήρωες στον ορίζοντα.

Υπάρχουν μόνο βουνά χρημάτων και ανθρώπινοι χαρακτήρες (διαμορφωμένοι από αυτά τα βουνά χρημάτων) γύρω τους.

*Με στοιχεία από nytimes.com